|
LAUDATIO
Dames en heren,
Vandaag zijn we hier om jou, beste Wim, te eren. Jij bent niet zomaar enge Kirchroatsjer; jij bent een icoon, een inspirator en een cultureel ambassadeur. Jouw benoeming tot de eerste officiële stadsdichter van Kerkrade in 2022 was een erkenning van jouw ongekende talent en toewijding aan onze gemeenschap en onze cultuur.
Het juryrapport sprak, en ik citeer: ‘van een bewezen brede oriëntatie op taal. Zowel in het Kerkraads dialect als in het Nederlands. De teksten van Wim hebben een niet vaak voorkomende diepgang. Daarnaast heeft hij bewezen de verbinding te kunnen leggen tussen senioren en jongeren. Als voormalig onderwijzer kan hij zijn kennis en kunde naar geïnteresseerden overbrengen.’ Dat is nog eens een rapport waar je mee thuis kan komen.
Maar eerst iets meer over de mens Wim. In 1947 geboren op de Holz als richtieje Kirchröatsjer jong. Mooi was het om te horen, op de momenten dat we jou bezochten in de aanloop naar deze Jalabal, hoe fijn je terugkijkt op jouw jeugd. Het voetballen met onze ieëre president in de oprit op de Abtenlaan en wielerwedstrijden die jullie zelf organiseerden op de Hoots. Beelden die jij beschreef en waar een grote glimlach op jouw mond verscheen.
Vanaf de Holz begon er een reis voor jou waarbij jij invloed hebt gehad op én betekenis hebt gegeven aan de omgeving om jou heen. Als mens, als onderwijzer, als schrijver en dichter. In 1977 verhuisde je naar Haanrade, waar je nog steeds met veel plezier woont.
40 jaar lang heb jij je ingezet voor het onderwijzen van onze Kerkraadse jeugd. Eerst op basisschool De Blijde Boodschap in het Rolduckerveld, en na een fusie, vanaf 1994 op basisschool De Veldblom. Als onderwijzer heb je jouw kennis en passie gedeeld met de jeugd van Kerkrade, en jouw erfenis leeft tot op de dag van vandaag voort in hun prestaties en dromen. En hoe mooi is het dan ook, en hoezeer symboliseert dit jouw verbindende kracht, dat je tot op de dag van vandaag nog warme contacten onderhoudt met oud-leerlingen vanuit die perioden.
Vasteloavend was tijdens jouw onderwijscarrière ook altijd een belangrijk onderwerp dat jij jouw leerlingen en de school wilde meegeven. Stille getuigen hiervan waren de prachtige creatieve buttons die jij samen met jouw vrouw Carla telkens voor de school en leerlingen ontwierp en gemaakt hebt. Menige ex-prins, wel inmiddels van een paar jaar geleden, zal deze ook nog in zijn ordensverzameling koesteren.
Jouw literaire prestaties, met name jouw bekroonde bundel 'D'r jank van de tsiet', hebben jou geëerd als een van de vooraanstaande literaire stemmen in onze regio. Jouw erkenningen, waaronder de Veldeke Limburg Dialekpries in 1999 en 2002 en de Sjiekliteratuurprijs in 2019 van het Taal en Letterenplatform Limburg, getuigen van jouw vakmanschap.
Maar dat is zeker nog niet alles. Je hebt jezelf ook onderscheiden door je betrokkenheid bij onderwijsprojecten en culturele initiatieven bij muziek, zang, toneel, film en dans. Je oprichting van Café-Tiejater Kriek, samen met Wim Kierkels in 1989 en je werk met en voor het Volkstoneel Kerkrade hebben onze Kerkraadse cultuur verrijkt.
Samen met Angelina Krichelberg-Spaubeck, wat fijn dat jij er vanavond ook bent op dit bijzondere moment voor Wim, vormde jij de vertaalgroep van het Volkstoneel Kerkrade. Samen vertaalden jullie vele toneelstukken en andere werken naar ons eigen Kerkraads dialect.
En ook hierbij kwam op gezette tijden de vasteloavend om de hoek kijken. Zo hebben jullie voor de prinseproclamatie in 2011 de teksten geschreven voor de proclamatie van d’r Michiel I in het verhaal van ‘Het Trojaanse paard'.
Verder leverde jij, Wim veel bijdragen voor de Platbook-reeks en vertegenwoordigde jij het Limburgse basisonderwijs bij de streektaalconsultatie van Europarlementariërs op het ministerie van Binnenlandse Zaken in Den Haag en sprak jij over de ontwikkeling van een provinciaal literatuur- en letterenbeleid.
En dat was nog niet alles. Wim, bovenal vind jij het belangrijk dat de Limburgse taal en het Kirchröadsjer Plat in het bijzonder blijft leven onder alle generaties. Jouw aanpak als stadsdichter met gedichten die je ook veelvuldig via social media verspreidt, getuigen daar ook van. Net als jouw medewerking in het project 'Positieve stad' om het leefklimaat van de wijk Kerkrade-West te verbeteren.
Samen met kunstenaars uit verschillende kunstrichtingen - airbrush, rap, video, poëzie - schreef jij een gedicht, dat zelfs opgenomen werd als rap.
En om alles compleet te maken mag natuurlijk ook jouw sjirmheerschap van d’r vasteloavendskloeb van dieng döatersj, genaamd Flammoes, niet ontbreken. Voor verdere uitleg van deze verenigingsnaam verwijs ik jullie graag naar Wim die vast een literair verantwoorde uitleg heeft voor deze verenigingsnaam…..
Beste Wim, jouw leven en werk belichamen de geest van Kerkrade: veerkrachtig, creatief, verbindend en diepgeworteld in gemeenschapszin. En jouw standpunt dat het niet belangrijk is onze moddersproach foutloos te spreken, als je er überhaupt maar mee bezig bent, heeft ons allen geïnspireerd.
Vanavond, waarbij ik jou zo mag decoreren met d’r Sjwatse Kater, eren we jou - een man van woorden, een man van actie, en een man die zijn liefde voor Kerkrade en zijn dialect heeft omgezet in een levendige en beeldende erfenis. Jouw levenswerk en toewijding aan onze gemeenschap zijn hierbij, zoals ik al eerder zei, een inspiratiebron voor velen.
En beste Wim, voordat ik je zo naar voren vraag om d’r sjwatse kater in ontvangst te nemen zou ik iedereen willen vragen om jullie glas te heffen en terwijl jullie dit doen refereer ik graag aan een mooi gedicht dat Wim op 23 december op social media plaatste. Het gedicht is genaamd sjtad en beschrijft het moment waarop Wim met zijn dochters naar het theater is gegaan. Ze komen thuis en de vierde kaars brandt op de adventskrans en ik citeer:
“Heë nimt ze mit noa heem. Woa de veerde keëts brent. Vuur zieng sjtad. Vöal mieë wie e loach. Um zich heem tse veule. Tse dele. Weltwied. Durchjeëve. Inne berg van leefde.
Vuurdat ze werm noa hön eje hoezer junt, sjtoeëse ze nog aa. De jlazer klinke kristal kloar. Sjtere fónkele. Sjtieje eróp. Joa mam, zage de döatesj. Doe bis d’r och bij.”
En besjtimmt leëve Wim, leef Lieke, leef Sanne, is ’t Carla d’r vanoavend och werm bij. Lós sjtere fónkele, vier ’t leëve, óp üch, ’t Carla en ózze nuije Sjwatse Kater dreëjer, Wim Heijmans!
Beste Wim, mag ik je dan nu vragen om naar voren zodat ik jouw namens d’r prinseroad mag decoreren met de prachtige orde van d’r sjwatse kater!!!
|
|
|
SPEECH WIM
t Is e jesjenk inne pries tse krieje. Um oes tse pakke mit al die sjun lu um miech hin.
Um tse dele. Dat jong durch miech hin, Óp deë deesdiegoavend in d’r november.
E deep jeveul.
E bild koam i miech óp. ’t Bild va mieng döatiesj, ’t Lieke en ’t Sanne. Tsezame
mit ’t Carla, mieng vrauw, hön mam va wied hinger de horizon.
Zoeë kótbij. ’t Bild va mieng famillieëje. Vrung en bekankde.
Ze sjpielete ’t sjpel jód. D’r Rik, Raoul, Jan Willem.
Ze sjtónge deë oavend bij miech heem an de duur. Ing uberrasjoeng.
Um kingerlieg vroeë tse zieë. Inne aoder oes vertrouwe. ’t Is óp ing jouw plaatsj.
Dat sjtroalete ze oes noa miech.
De kans krieje um d’r jlans van d’r Sjwatse Kater tse losse blinke
uvver ’t ambt van d’r Sjtadsdiechter.
En al de diechtere in de tsouwkónf. Intuïtief um joa tse zage.
Iech preuvet de vräud va de lu um miech hin al. D’r Sjwatse Kater.
E podium weëd miech jesjónke. Hei bij uuch.
’t Veult zoeë jód. Um tse kanne zage woa iech vuur sjton.
Jenauw wie iech de kans kroog Sjtadsdiechter tse zieë. Ziech i tse zetse vuur verbóngeheet. Joa dat is ’t woad, wat jraad zoeë hel nuedieg is.
Verbóngeheet. In ing tsiet va nog al verdeeldheet.
Jraad de sjproach kan verbinge. Oes de deepste klanke van oersjprónk.
Jetseechend i lettere. Vuur wöad va, doe huets d’rbij. Doe en iech in d’r zin van d’r Buber. Tsezame zunt vier mieë. Tswai is mieë dan ee en ee. Verbinge i wöad, i moeziek, i bild.
Joa lieteratoer, dizze oavend mit moeziek van ’t Noor Vanhommerig en d’r Wiel Hamers.
En ’t bild zut uur. Tsezame e jediech. ’t Is jraad de kraf va jediechte, mieë tse zage wie lettere. Mieë tse veule wie klanke. Dank uur allenäu. Iech zal ‘m drage mit sjtoots.
D’r Sjwatse Kater um tse sjtroale i verbóngeheet.
hoezer
rónk plaie
langs sjtroase
i vieëdele
drage lu
hön sjtad
de lies rónk
hön heem
e sjilderij um
tse moale
lu junt sjtunt
sjpraeche zinge
danse drage
lu pienzele
sjtrich vuur sjtrich
daag noa daag
hön sjtad
um i tse lieste
(joa Kirchroa, mie wie inne alaaf)
|
|
SPEECH BURGEMEESTER DASSEN
Zieng Hoeëgheed Boris I, sjtadsprins 2024, prinslieje famillieë, mitjelieder van d’r Prinseroad, zieër jesjetsde jeste,
Leve Wim, Doa sjtees-te dan, mit Kater-jood jetseerd Ónwènnieg nog, zoeë frisj jedekoreerd
Inne sjtadsdiechter va die kalieber peëdskuttele is nuuks vuur diech, du lieëts diech nit jeer betuttele
Doe koams mit die Leësplenks-je in ‘t nuits ‘t joof diech aazieë wats-te lever nit huits
Kieks nit jeer i sjainwerfere, in ’t lit Beweëgs diech sjtil, e bies-je in d’r sjatte, i vrid
Doe wils dinke, moele en sjrieve uvver ’t leëve dát is diech wie jenne angere jejeëve
Woa vier ing ainfache blom zient sjtoa Bluit en jruit dieng poëzie en proza
Oeës jeweune, aldaagse miensje-zaache wits doe verwóngeroeng tse maache
Drieënt de welt de luu döks murrieg Barsjt d’r kop va pieng en zörrieg
Ligke kótte ‘lontjes’ op de loer Is mennieje appel veul tse zoer
Tseje dieng wöad ós ’t sjunste óp de Welt Ze wieëze os noa e Kirchroa woa jidderinne tselt
Dieng wöad verbinge, danse en dartele va vräud Hels leëvend ós Plat en de sjtad die bluit
Wim for President, kunt in miech óp Mit inne feste paaf sjrong dan d’r sjtóp
Evver tsefort vraog iech dan wüer dat dienne wil Ózze sjtadsdiechter wil ’t lever kling en sjtil
Kling wöad, inne klinge zats Mieë oeës de zieël, ‘t hats
Den woa ’t hats spricht, sjproach ziech sjrieft is ‘t jeveul wat hange blieft
Jeveul in tsiete va verwóngeroeng Dan is deë Sjwatse Kater wie ing Besjeroeng
Leve Wim, Sjwatse Kater dreëjer,
Jesjiechtens oeës die leëve in ós sjtad Jesjiechtens in ós Kirchröatsjer plat
Sjrieve in ós móddersjproach Op rees na binne loag, vuur loag
Doe tseegs ós diech zelver Diech en ós zelver
Sjrief huu in nui hoofsjtuk in die leëve Deë Sjwatse Kater is diech ezoeë jeër jejeëve
Verdeent wie jinne Jenau, plat sjrieve mós me kenne
Vier ’t leëve, mie-jauw en laach Nem ’t diech huu, mörrieje is inne angere daag
Doe bis d’r ‘Meister’ aan d’r hüegste top Ós past ‘Beschränkung’, vier beuje d’r kop
En jratelere i naam va alle Kirchröatsjer, i naam van sjtad en land Wat zunt vier vroeë dat vuur diech en dienne kater hant
|
