(laat u voorlezen!)
E kris-jediech.
'Ópins is 't krismes.'
Heë pakt ziech d'r bril oes de klapdoeës. Zetst 'm óp de naas. Zoeë dat heë d'rdurch en druvver kiekke kan. D'r Tobias zeët 't nog ins.
'Ópins is 't krismes.'
'Heë is inne bekankde sjriever. Jediechte. Nit tse lang. Flot en duudlieg. Doa hilt heë va. Noen wilt heë de krismes vange i wöad. Óp papier. Oes zieng pen.
Heë zitst an zienne sjriefdusj bij de vinster. Kiekt eroes. Vuur ziech e jroeës veld. Doa zukt heë de wöad vuur e kris-jediech. Umdat 't hü krismes is. D'r ieëtsjte krisdaag. Deë daag wilt heë vashaode. In e jediech. Mar wie. 't Blad vuur hem óp d'r dusj is leëg. Óngenaa sjrieft heë zienne naam. Tobias. Vuur de res e leëg papier. Blanco. Wies.
D'r Tobias sjtaart eroes. D'r mörje jeet uvver in d'r middieg. Heë sjteet óp. D'r bril in de klapdoeës.
'Ing wiesse krismes,' flüstert heë.
't Blad likt óp d'r dusj. Blanco.Wies.
't Kris-jediech van d'r Tobias.
Ing wiesse krismes.
(laat u voorlezen!)
Toeën
Jans jet joare sjtong d'r Antoeën óp d'r maat mit krisbeum. Zieng vrauw hólp 'm doabij. I weer en wink. Dat maachet hön nit vöal oes. 't Hauw jet. Ejentlieg jans jet. Durch 't joar date ze dökser draa. D'r detsembermond mit de krisbeum óp d'r maat. Noen likt dat al jet joare hinger hön. D'r Antoeën kroog muite mit lofe. Heë koam kóm nog oes de vus. D'r dokter roanet hem aa um mit e keersje tse vare. Dat woar d'r sjloes.
'Johanna, vier trekke d'r sjtekker oes d'r krisboom,' zaat heë teëje zieng vrauw.
'Mar nit heem Antoeën.'
Jenauw wie vruier zetse ze heem nog ummer d'r krisboom e paar daag vuur krismes óp. D'r Antoeën holt d'r kriskroam van d'r zölder. Van de jemeende hant ze inne vaarsjtool krèje. Zoeë viert d'r Antoeën mit de doeze krisböl óp d'r sjoeës eraaf.
'Iech veul miech jraad 't kriskinke wat mit de engele kunt aavleie um d'r boom tse tsere.'
'Kóm mar nit tse hel eraaf, Toeën. Angesj vleie de böl vanzelf in d'r boom.'
'Iech zien 't al vuur miech,' laacht d'r Antoeën, 'iech sjuuf vlüejellaam óp d'r boech 't tsimmer eri en de böl vleie durch de loeët.'
Effe dinkt heë draa um 't oes tse probere, mar de jedanke an al die sjpliettere lieët 'm vernunftieg oessjtieje. Nog mennieg kier jeet heë eróp en eraaf. Bij de letste kier kunt e mit ing doeës krisklöks-jer eraaf. Óngertusje zingt heë: 'Toen ik een klokje was'. Bis in de drieën. D'r vaarsjtool bliet sjtoa.
'Johanna, iech hang vas. Bel d'r man van d'r vaarsjtool óp.'
'Die wirke noen nit mieë. Tusje krismes en nuijoar óch nit.'
'Doe wils miech toch nit zage, dat iech hei al die daag mós blieve zitse.'
't Johanna laacht. 'E klokkesjpel hingt ummer boave in 'ne toere.'
't Johanna hat d'r noaberman derbij jehold. Deë hat mit vöal muite d'r Antoeën oes d'r sjtool krèje. De klokke woare nog jans, óch d'r Antoeën. Wen d'r boom veëdieg is, zetst d'r Antoeën ziech in zienne sjtool. De lempjer brenne.
'Sjun wa, Johanna.'
'Zoeë jód zien iech 't nit mieë, Toeën. D'r sjtaar óp de oge weëd sjlimmer. 't Is jraad of de lempjer sjtere zunt.'
'Dat truft ziech mit de krismes, Johanna. Sjtere in dieng oge en iech mit de engele noa d'r zölder.'
't Johanna sjwiegt effe en zeët da jriemelend: 'Bimbam, Toeën. Inne sjunne toeën.'
(laat u voorlezen!)
Wóngerlamp
Óp d'r zölder van de jongenssjoeël zoog heë ze vuur 't ieëtsjt. Litbilder. Sjtuksjer jlaas besjilderd. Inne missiejoeënspater sjuvet ze in inne projektor. E jroeës wies lake hong an de zölderbalke. D'r pater loos zoeë bilder zie oes e land wiedvoet in Afrika. Doa wirket heë. D'r Sjra wós nit wat heë zoog. 't Woar vuur hem e wónger. De bilder oes d'r apparaat. Vuur hem zoeëjet wie de wóngerlamp van d'r Aladin. En da de jesjiechte van d'r pater. Wat koeët deë vertselle. Wüer de sjoeël mar jiddere daag zoeë. Je- mindlieg woar heë vroeë went e noa heem kank joa. Um tse sjpieële. Sjtondelang sjpieële. Mar hü. 't Is hem ummer bijblève. De bilder en de jesjiechte van d'r pater. Wie sjun kan de sjoeël zieë.
Mit dat jeveul is heë sjpieëder sjoeëlmeester woeëde. Mit de kinger 't joar rónk. Riech an bilder. Vol va jesjiechtens, ummer óppenuits vertseld. Heë woeëd e deel van kingerleëvens. Bis heë kinger van eldere kroog, die nog lierlinge va hem woare jeweë. Doe koam 't moment kótterbij, dat heë 't knietje vuur ummer neerlaad.
Boese 't dörp in inne klinge busj sjtong e huus-je. Dat woar nog va zienne opa jeweë. Doa jong heë woeëne. In de natoer. De rouw woa heë zoeë va hool. Ziech de tsiet neëme. Bilder moale. Durchzichtieg sjienged in 't leëve van alle daag. Noa de sjtere kiekke. Doa woa de ieëwiegheet en 't ónendlieje kótterbij kómme.
Mit de jemeente hat heë ziech jetelleweld of heë in zienne busj bejrave dórf weëde. De erinneróng an inne bezóngere sjoeëlmeester hat 't jewonne van de bureaucratie. Jans jet lü zunt noa d'r busj kómme. Zoeëjaar de tsiedónk is derbij. Ze sjtunt in 't nase jraas. De broeng bleer kleëve an de sjong. Verjange bauw. D'r winkter kótbij. De jesjiechte van d'r meester Sjir danst tusje de kaal tek.
Döks hat heë jezaad. 'De krankheet kan mie lief krieje, mar nit d'r jees.'
D'r jees van d'r meester Sjir.
Ing wóngerlamp.
(laat u voorlezen!)
Advent
Vanaaf de sjtroas kan me 't zieë. Durch de vinster. Ing keëts brent óp d'r dusj. D'r Bert sjtècht de tswaide aa. Zieng vrauw zitst an d'r dusj, neëver d'r adventskrans. Ze sjrieft e jediech. 't Jeet uvver lit. Durch 't tsimmer klinkt krismoezziek.
'Kanste miech al jet vuurleëze, Mia?'
'Nè nog nit. 't Is nog tse kloar.'
'Tse kloar of nit veëdieg?'
'Allebei, Bert.'
Heë sjtutst mit de heng óp de vinsterbank en kiekt eroes. D'r noaber poetst d'r auto. 'Zóndiegs-jeveul,' flüstert d'r Bert.
Heë sjtelt ziech reët en jeet in d'r sjtool bij de vinster zitse. Van e dusje neëver ziech pakt heë e bóch. Sjleet 't óp. Da zetst heë ziech d'r bril aaf. Maat de jlazer mit inne zakdóch ring. Hilt d'r bril teëje 't lit en zetst 'm werm óp. E paar bladzieë sjleet heë um vuurdat e de richtieje hat. D'r Bert leëst. 't Mia sjrieft. Zoeë verjeet lanksaam d'r zóndiegmiddieg. An duur vingt 't aa tse sjieëmere. 't Lit van de keëtse is ummer besser tse zieë. D'r tswaide advent sjiengt eroes. D'r noaberman likt mit de naas óp d'r auto. Mit e lümmelsje i jen heng zukt heë de letste vleks-jer. 't Mia leëst 't jediech vuur. 't Is duuster jenóg um kloar tse zieë. D'r Bert maat 't bóch tsouw.
'Sjun Mia, inne sjunne adventszóndieg.'
Da kiekt heë eroes. Noa d'r noaberman.
'En jing vlekke vuur de oge.'
(laat u voorlezen!)
Duur
Zoer kiekt d'r John eroes. An duur sjtórmt 't. Jee weer um tse sjpatsere. Dat deed heë ins de wèch mit zieng auw kammerade.
'In hoes is nog jenóg tse doeë,' zeët zieng vrauw.
'Leef An, dat is 't ieëtsjte wats doe ummer zeës.'
'Dat is toch woar. Vruier dongs te al. En noen. Wentste diech derlangs kans maache, deeste 't.'
'Noen huur óp. Mennieg sjtond van mieng vrijtsiet han iech an 't hoes jesjoesterd. Jepienseld, jetappetseerd. D'r jaad. Iech han jenóg derva.'
'John, los diech da koenssjtof dure en rame dri zetse. Trouwens de sjuufduur trukt dat 't vrekt. Zicher noen in d'r winkter veuls te dat.'
'Meenste wat dat kost, An. Nè, nüks derva. Iech dui wal tsiedónke dri.
'Da weëd 't waal tsiet dats te dat dees.'
'Iech mós ze ieëtsjt nog leëze.'
't An jeet noa de kuche. D'r John zetst ziech in d'r jroeëse sjtool bij de vinster. Heë leëst de tsiedónk. 't An kunt mit d'r kaffieë eri. Óp e sjutelsje ligke printe. Tsezame drinke ze d'r kaffieë. D'r wink fleut durch de sjuufduur.
'Iech jeleuf hei i hoes doa wingt d'r wink,' zingt d'r John.
'Sjun jemuutlieg,' laacht 't An.
D'r John lekt de tsiedónk óp d'r sjoeës en drinkt an de tas. Heë wiest noa de duur. 'Ing tsinterkloasduur, jans vuur nüks.'
Heë leëst wieër en fleut. Óch de duur fleut.
Oane tsiedónk.
(laat u voorlezen!)
Busjrank
Jans jet joare hauwe ze tsezame jesjpatseerd. 't Lifste in d'r herfs. Frisj de loeët. Sjtonde durch de buzje en velder. Rèste in e wieëdsjefje. En jesiechtens. Sjtonde lang vertselle. De letste joare woar 't nit mieë vöal derva kómme. Ummer woar wal jet jeweë. Mar dis joar waor 't werm zoeë wied. 't Vräut ze. D'r Beët en d'r Beët. Ze kiekke oes uvver ing wei. Nieëvel hingt boave 't jraas. Kui in inne sjiemmer knauwele jraas. An de uvverzie is ing sjtrief tse zieë van inne busjrank.
'Doahinge valle de bleer van de beum,' zeët d'r inne Beët.
'Zoeë is 't leëve,' zeët d'r angere Beët.
D'r inne kiekt d'r angere aa.
'Iech ken de jesjiechte van inne Indiaan. Deë jong jiddes joar in d'r herfs ónger ziech alling inne berg eróp. Doa bloof heë bis d'r winkter. Da koam werm in 't dörp tseruk. Wie heë óp leëftsiet woar, vólt heë de kraf oes zie lief sjtreume. Nog ee moal jong heë in d'r herfs d'r berg eróp. Inne jónge Indiaan jong mit hem mit. De letste rees. Heë bloof bij hem bis heë sjtórf. Kót vuur d'r winkter. In 't dörp hoeëte ze de sjtim van d'r jónge Indiaan. Heë zong e absjied lid. D'r letste jrós an zienne jesjtórve broor. 't Klónk durch de berje. Wieër wie d'r echo.'
De Beëte lofe wieër. Inne herfsdaag wie ze 'm allang kenne. In e wiedsjefje drinke ze ziech e drüpje.
'Bis 't nieëks joar,' zeët d'r inne.
'Zouwe vier nog zoeë lang wade,' zeët d'r angere. 'Vuurdatste 't wits...'
'Biste an d'r rank van d'r herfsbusj,' jeet d'r inne wieër.
Went ze noa heem junt zage ze nit 'bis 't nieëks joar', mar 'bis flot'.
An de uvverzie van d'r busjrank.
(laat u voorlezen!)
Piefer
Mondiegmörje. 't Is frisj. De daachens wiesbevrore. D'r Hilliejesj kratst de roete va zienne auto. D'r motor broest. Heë hat ing kap óp en ing sjal um. In de sjtroas kómme nog mieë lü eroes. Ze junt wirke. Mar ieëtsjt kratse en motor broeze. D'r Hilliejesj is veëdieg. Heë jeet eri. D'r motor broest nog. Dat dunt óch de angere. Ze wille ing werm vót han in d'r auto. D'r Piefer maat de vinster tsouw. Heë is jepensioeëneerd en kan oessjloffe. 't Erjert hem. Mennieje winktermörje zal zoeë zieë. Ónnüedieje motorkrach en sjleëte oespoeflóf.
Inne jroeëse vrachwaan viert de sjtroas eri. Óp d'r bak sjteet inne jraafmasjieng. De dulpere in de sjtroas kómme ze voethoale. D'r sjandaal weëd jroeëser. D'r Piefer is ópjesjtange. Oessjloffe kan e toch nit. 't Is zoeë jet wie de mondieje va vruier. Wie heë nog wirket. Mit teëjezin ópsjtoa. Heë zitst an dusj. Drinkt ziech ing tas kaffieë en sjmiert ing bóttram. Zieng vrauw zitst an de anger zie van d'r dusj.
''t Vurriegs joa hant ze de dulpere jelaad. Noen weëde ze voetjehold. Wat kost dat allenäu? En noen kan d'r Hilliejesj werm hel vare,' zeët heë.
'Ach Piet, die dulpere hólpe toch nit zoeëvöal. De autoots krient sjterkere vere. Zicher die sjiepautoots.'
'Da mósse ze de dulpere hoeëjer maache.'
'Bis te jek. Da krieste autoots mit roepsjbeng.'
Heë zeët mar nüks mieë en kiekt in de tsiedónk. 't Ieëtsjte wat e ziet is ing foto va lü die vruier misbroecht zunt. D'r journalist sjrieft, dat 't noeëts jód tse kalle is. Mar e 'slaatje droes sjloa, sjmaacht bedórve.' D'r Piefer maacht de tsiedónk tsouw.
'Iech jon ing sjtroas erum.'
Wat inne mondieg. Ónnüedieje krach. Ónnüedieje sjlleëte lóf. Ónnüedieg jeld oes-jeëve. En de tsiedónk hat 't uvver bedórve 'slaatjes'. Bij d'r dulper sjtikt ziech inne van de wirklü ing tsiejaret óp. Óch dat nog. Nog mieë ónnüedieje sjleëte lóf. Piefesjwaam. En doabij óch nog zelver Piefer heesje. Heë leuft wieër noa d'r busj. De sjleëte lóf lieët heë hinger ziech.
D'r naam nimt heë mit.
(laat u voorlezen!)
Platmès
In ´t zeëltje hinger de kirch zitse jet lü bijenee. Ze hant zin um jet mit ´t plat in de kirch tse doeë. ´t Marie oes d´r damekoeër hat wöad vuur lidjer jesjrève. D´r Kasper sjpilt óp d´r órjel in de kirch. Heë hat de moezziek jekomponeerd. D´r Sjang is mitjlied van d´r dialekverain. Heë weest jans vöal va plat sjrieve. Doarum hat heë de tekste vuur ing mès jesjrève. D´r janse zommer zunt ze dermit besjeftiegd jeweë. ´t Katrien en ´t Mariets zalle dervuur zörje, dat sjun bus-jer derva jemaad weëde. De bilder moalt d´r Friets. Vruier woar heë tseechenlierer. Noen is heë jepensiejoeëneerd. Heë hat alle tsiet um wien tse maache van de droeve oes zienne jaad. Óp d´r umsjlaag van 't bus-je moalt heë de kirch. Tusje de tekste kómme jet bilder oes d´r biebel. Inne hiert mit ing sjnapsnaas. De kanne wien van de broelof i Kanaän. D´r Lazarus. Bechere.
D´r Joep is kirchemeester en doarum zoeëjet wie d´r vuurzitsender van ´t platmèskluupje. Heë vingt dat de bilder jet vöal mit d´r hobby van d´r Friets tse maache hat. D´r Friets hat doe d´r maagdenkoer derbij jemoald.
'Nog inne angere hobby van 'm,' laachet d'r Sjang.
Hü kómme ze nog eemoal um ´t bus-je tse bekiekke. Als ieëtsjte hat d´r Joep ´t woad.
´D´r pastoer hat ´t bus-je óch jezieë en iech mós iech va hem de komplemente uvverbringe.´
Ze sjtoese ziech óngeree sjtoots aa.
´Alling,´ jeet d´r Joep wieër, ´weëd haofmès in ´t Hollendsj jedoa.´
Effe is ´t sjtil. De enttäusjoeng kan me van de jezichter leëze. ´t Wiechtiegste deel van de mès darf nit in hön eje sjproach. Kan d´r Herjod da jee plat?. D´r ieëtsjte deë jet zeët is d´r Friets.
´Jodverdomme!´
´Wat zeës doe,´ zeët d´r Joep.
´Jodverdomme,´zeët d´r Friets nog ins. ´Dat klinkt nit zoeë vies wie godver...´
´Halt,´ keëkt d´r Joep. ´Hei weëd nit je-vlókt.´
In deë moment kunt d´r pastoer eri.
´Weë zeët hei vlók?´
D´r Friets wiest zofort noa d´r Joep. Deë sjnapt noa lóf.
´Jodver...jouwe Jod.´
'En noen in ´t Hollendsj,´ laacht d´r Friets. ´Of is dat besser jet vuur üch, pastoer?´
Deë sjtubt eroes.
In de mès zitse de lü van de platmès neëveree. Jiddes kier went d´r pastoer Jod zeët, is ´t jraad of ze óch verdomme hure. Alling bij haofmès. Da dinke ze ieëtsj verdomme en da God tse hure.
(laat u voorlezen!)
Alle tsiette.
In de herfsvakans zunt de kinger mieëtstens binne jeweë. 't Hal vöal jereënd. Ze zunt bauw nit hinger d'r kompjoeter oeskómme. Bij d'r Dennis en 't Aggie kunt hü bezuk. Doa-óp hant ze ziech jevräud. De sjel jeet. De kinger sjtórme noa de duur.
'Opa!'
Ze vleie 'm um d'r nak.
'Vuurzichtieg,' ruft de mam.
'Wat wilste doamit zage,' zeët d'r opa. 'Iech bin d'r jungste nit mieë. Dat wees iech. Mar vuur kinger is me noeëts tse aod.'
'Kóm opa.'
De kinger trekke hem an de heng 't tsimmer eri. Ze sjpringe óp de bank. D'r opa zetst ziech tusje hön in. Mit d'r opa kanste laache en heë vertselt sjun.
'Opa vertsel nog ins wietste zoeë jroeës woats wie vier,' flüstert d'r Dennis bij hem in 't oer.
't Aggie hat 't jehoeëd en flüstert 't zelfde in 't anger oer. An duur sjleet d'r reën teëje de roete. D'r wink fleut um 't hoes. Bleer vleie durch de loeët. D'r opa kiekt eroes. 'Went iech miech dat weer beziech, da dink iech al e bis-je an Tsinterkloas.' '
'Vertsel opa,' róffe allebei de kinger.
De mam leuft noa de kuche.
'Da maach iech werme kakau.'
Deë middieg jeet 't uvver d'r Tsinterkloas óp zie wies peëd. Deë ainfach jód is vuur alle kinger. Uvver Sjwatse Piete bij sjoorsjting. En sjokkelade muus i sjong.
Went d'r duuste i-vilt deed d'r opa ziech d'r jas aa. Heë jeet noa heem. Tusje de wólke kunt aaf tsouw d'r volle mond kiekke. D'r opa wiest eróp.
'Bij d'r nieëkste volle mond krient vier printe bij d'r kakau. En zinge vier lidjer.'
'Joa opa!'
'Dink draa kinger. Braaf zieë. Iech jeleuf dat de Piette al kómme loestere.'
'Pap, bis doe óch braaf,' laacht de mam.
'Jenauw wie de kinger,' zeët e.
''t Is en bliet 't sjpel van alle tsiette.'
(laat u voorlezen!)
Umerme
't Sjloftsimmervinster sjteet e bis-je óp. De uvverjardienge danse lieët in d'r oswink. D'r himmel kluurt oranje. De zon nog hinger d'r horizon. Inne sjpatseerjenger mit rukzak kunt aalofe. Heë bliet sjtoa. Zie jezich drieënt heë noa 't kluresjpel in de dónkel loeët. Oes d'r rukzak holt heë ziech inne foto-apperaat. Jeduldieg waad heë óp de zon. ´t Ieëtsjte sjtuks-je. Ummer jroeëser. Bis de allerieëtsjte rungde. Dat vashaode in d'r apperaat. En mitneëme noa heem.
Vrug-ópsjtoa loeënt ziech. De rouw umerme. E jediech in 't landsjaf. Toeëne van e lid.
D'r sjpatseerjenger leuft wieër. D'r kammera in d'r rukzak. Tsüjje is heë van de mörjezon. De zon klömt lieët umhoeëg.
Ing vrauw mit inne hónk an de lieng leuft langs. Ze jrust.
'Mörje.'
En wat vuur inne mörje. De uvverjardieng van 't sjloftsimmer sjuuft an zie. Ing hank is effe tse zieë. Erm sjpreie ziech in 't bed. Vinger sjtrieële. Ing sjtim flüstert.
'Mörje.'
E antwoad klinkt.
´Mörje.´
Ze sjtrekke ziech oes. Umerme ziech.
D'r sjpatseerjenger leuft uvver inne veldweëg. Zieng sjritte kraache. Heë sjtikt de erm in de loeët.
Umermt de mörjezon.
(laat u voorlezen!)
Sjun
D'r handy sjpieëlt e lidje, 'sjun ving iech iech dat'. D'r Marc duit óp e knüpje.
'Mit miech.'
Effe is 't sjtil. De sjtim van zieng mam knalt durch d'r kop.
'D'r pap is doeëd'.
'Iech kom jeliech,' zeët e.
D'r Marc sjteet hinger de buun van ''t Dörpshoes' urjens oave in de provins. Veëdieg vuur zienne óptrit. Wie heë nog kling woar, troon heë óp i zieng woeënplaatsj mit hieziejer lidjer. Lidjer uvver vräud, leed, joarestsiette, fester, de lü oes 't dörp. Mar wie heë auwer woeëd, vong heë doa nüks mieë aa. Van e weltbekankd lidje maachet heë jet mit inne teks deë uvveral versjtange weëd. 'Sjun ving iech dat,' zaat heë en neumet óch zoeë zie lidje. Heë verft ziech de hoare blónd, sjmiert vet drin en keëmt ze noa hinge. Hat ziech inne roeë zonnebril jejole mit dónkel jlazer. Sjnirkt bij zienne óptrit mit inne motor de buun óp. En neumt ziech Sacha. De lü hange an zieng lippe. Vuural de jong meëdjer. 'Sacha,' keëke dunt ze bis ze jraam zunt.
Dat jeet zoeë mieë wie e joar lang. Ummer 't zelfde lidje. Heem kunt e nit mieë döks. Doa hat heë jing tsiet vuur.
'Sjun ving iech dat,' zeët zienne pap wal ins. 'Zong heë nog mar de lidjer hei oes 't dörp. Da zoge vier hem óch jet dökser.'
Hinger de buun klinkt ing sjtim.
'Sacha doe móts óp.'
Heë leuft noa inne moezziekant van inne band deë jraad ópjetroane hat.
'Kan iech dieng jiettaar effe lieëne?'
De lü in d'r zaal wisse nit wat ze zient. D'r Sacha tse vós mit ing jiettaar. Doa vilt zofort ing sjilte. 'Ummer sjpieële,' zingt d'r Sacha. Heë hat dat oeëts jesjrève óp inne middieg. Boave óp zie tsimmer. Heë daat tseruk an zieng kingertsiet. Zienne pap kroeffet óp heng en kneie durch 't tsimmer. D'r Marc zoos bij hem óp d'r ruk. Heë krieënet 't oes. Dat jeluks-jeveul wool heë vas hoade. In e lidje. 'Ummer sjpieële'.
De letste toeën klinkt. Ing troan rolt uvver de bakke. D'r zaal is sjtil. Jinne ruft 'sjun'. Heë drieënt ziech um.
Hinge in d'r zaal klingt ing sjtim: 'Jód, Marc'.
D'r Marc kiekt eróp.
Flüstert: 'Pap'.
(laat u voorlezen!)
Droeve
Droeve hange i vol trös an d'r sjtroech teëje d'r jieëvel. Ze jlanze in de middiegzon. De mieëtste zunt durchzichtieg roeë. Winnieje deep blauw. Kóm zus. D'r aujoes woar tse naas. Tse winnieg zommer. Jroeës woar de vräud in d'r joelie. De droeve wasete in ing sjtralende zon. Ze veule ziech heem i wermde. Jenisse de kótte tsiet van 't leëve an duur.
D'r Al bekiekt ziech zieng vrüete. Heë lieët ze hange bis wied in d'r oktober. Heë hoft doamit jet zussiegheet tse jewinne. Jemindlieg deelt heë i kump de droevve oes in de noabersjaf. Dat is zie aosfes. Mar dis joar vilt 't teëje. Tse winnieg zusse um oes tse dele. Toch plukt heë ze. Hange ze tse lang, da junt ze durch al die netsde sjummele.
D'r Al sjniet entäusjt de trös aaf. Heë deed ze i tswai emmere. In d'r blauwe emmer kómme de dónkelblauwe. Um tse èse. In d'r roeë de lieëte droeve. Doa maat heë sjem va. D'r man van de uvverzie kunt de sjtroas eruvver. Heë vong d'r joelie tse hees en d'r aujoes inne sjiekke mond.
'En Al, is 't jet?'
'Doe darfs ins preuve. Waal oes d'r roeë emmer,' zeët d'r Al.
'Woarum dat da?'
'Die sjmaache noa d'r aujoes.'
D'r man van de uvverzie pakt inne tros oes d'r roeë emmer.
'Iech bin nit zoenne zusse.'
Heë sjtiegt werm d'r wèg uvver. D'r Al sjniet wieër. Nit mieë zoeë entäusjt, mar mieë wus.
'Zusse,' zeët e paar moal.
Inne winkter lang hat heë noen de tsiet um uvver e antwoad noa tse dinke. 'Hoffentlieg weëd 't inne sjtrenge winkter mit vöal sjnei. Dat vingt deë van de uvverzie nüks,' dinkt d'r Al.
Nog ummer nit vroeë.
(laat u voorlezen!)
Kasjtaie
'Kóm Loedwieg, vier junt jet sjpatsere.'
'Waad effe, Karolieng. Dat lidje óp d'r radio loester iech nog jeer effe aaf.'
In 't tsimmer klinkt jet van d'r Freddie, 'Heimatlos'.
'Iech don d'r jas alvas aa.'
Tsezame junt ze eroes. Durch de lang sjtroas mit beum an beidserzie. Kasjtaiebeum. Links en reëts valle kasjtaie eraaf. D'r wèg likt d'r vol va.
'Häue vier nit besser d'r sjirm mit kanne mitneëme, Loedwieg.'
'Iech dink ieëder inne helm.'
Inne fietser viert verbij. Deë hat inne helm óp. Heë maat inne slalom. Hat floep um uvver ing kasjtai of ing sjaal tse vare. Vuur datste 't wits likste doa of haste inne lekke bank. E eechhöarsje sjtikt d'r wèg uvvver. 't Ziet zie voor. Jenóg vuur inne lange winkter. Waad bis 't sjtil is. Broecht de rouw um inne vuurroad aa tse legke. Inne auto broest verbij. Pratsjt karsjtaie. 't Leëve vuur d'r winkter.
D'r Loedwieg en 't Karolieng lofe langs e hoes. Oes e zöldertsimmer klinkt moezziek. E lidje mit mónkmonneka, jiettaar en trom. 't Maat vroeë. Um ziech tse vräue óp d'r winkter. D'r Loedwieg beugt vuur 't Karolieng. Ze sjpreie de erm. Inne dans óp de moezziek oes 't zöldertsimmer. Tusje kasjtaille. Oes de sjtrüch kiekke eechhöarsjer.
D'r winkter bringt rouw.
E lidje um i tse lieste.
(laat u voorlezen!)
Zóndieg
Ing sjprieëwewólk sjeert uvver d'r wèg. Land in ing wei. Jraad noajoar. Ze zammele ziech. Um voet tse joa. Tse uvverwinktere. Nog ee moal danse. Tsezame sjweëve. De mörjezon sjtrieëlt 't boerelank. Fietsere sjtrekke en krömme de bee. De vrugde is hön moment. 't Zoese van de reer klinkt teëje de jieëvele van de leëg dörper.
Óp inne ek sjteet inne verkeersregelaar. In alle herjodsvrugde. D'r ziewèg is aafjezatsd. 'Rommelmarkt' sjteet óp e plakaat.
De sjattens krimpe. De ieëtsjte autoots. Ummer mieë jeep-echtieg. Tanks van d'r asfalt. Zoeë veult me ziech zicher. Zoeë vare ze óch. Wat kan miech passere. Uvver de fietspade vleie scooters. Ing famillieë is óngerweëgs. D'r pap fietst vuuróp. De mam hingeraa. Tusje hön i fietse tswai kinger. In 'verkeersdiploma' leëftsiet. Wie jäos hingeree. Ze weëde oes-jesjoebd, umdat ze hoale de sjnelheet oes de scootere hoale.
De fietsere vare uvver e fietspad inne berg eróp. 'De ledder noa d'r himmel', hitsjt deë. Neëver hön jroeës verkierbehai. In 't daal likt ing sjtad. Autoots duie ziech eri. Uvver d'r weëg hingt e jroeës sjpandóch. 'A.s zondag koopzondag'. Inne fietser knieft in de remme. Sjtiegt oes 't peloton. 'De ledder van d'r himmel eraaf'. In de wei zunt de sjprieëwe nit mieë tse zieë. Ing kroa likt óp d'r ruk neëver d'r weëg. Moaltstiet vuur de natoer. Alling nog mar vere. Inne mantel vuur d'r winkter.
Heem sjtiegt d'r fietser aaf.
Wermt ziech an de rouw.
Jenist d'r zóndieg.
Mit d'r ruk noa 'koopzondag'.
(laat u voorlezen!)
Vus
Mit muite kriet 't Lenie de duur óp. 't Wingt hel an duur. D'r kül vilt 'm bauw oes de heng. Binne sjteet inne man óp um tse helpe. Heë hilt de duur óp. 't Lenie laacht vrundlieg.
'Danke, Frens.'
'Mit d'r wink is 't nit jemekkelieg die duur óp tse haode, wa Lenie.'
'Joa, Frens, d'r wink en de vus. 't Jeet nit mieë ezoeë. En doe?'
'Doe zeës 't richtieje, 't jeet nit mieë ezoeë. De vus en de kneie. D'r sjrit weëd klinger. De sjnelheet jeet hingeroes. Nit mieë zoeë wied fietse. En nit mieë zoeë hel.'
't Lenie zetst ziech neëver hem.
'Joa, Frens, en sjpatsere mit inne kül. Wen 't nit tse hel winkt.'
'Da kunt d'r rollator, Lenie. Of rónkbroeze in zoeë keersje.'
'Wat zeët d'r dokter?'
'Óp ünne leëftsiet kan 't artrose zieë. Mar los diech ieëtsjt mar ins noa de vus kiekke.' 't Lenie züet ins.
'Mieng mam zaat ummer, wen ste auwer weëds kries te al, mar nüks wat doogt.' 'Jao, doa kan iech nog wal jet ópneume.'
'Frens, vier mósse vrid d'rmit han.'
'Vrid.? Iech hof lever. Dat 't besser jeet. Iech weël de hofnoeng.'
De mevrauw van de vus maat de duur van 't sjprèchtsimmer óp.
'Mevrauw Verschuren.'
'Bis doe nit an de rij?'
'Doe bis ieëtsjt, Lenie. Doa mós iech vrid mit han,' laacht d'r Hain.
De mevrauw jieët 't Lenie ing hank.
'Irene Verjans.'
'Zieste Lenie, doa hant vier vrid mit.'
De mevrauw kiekt verwóngerd.
't Lenie laacht.
'Irene betseechent vrid.'
't Lenie jeet mit de mevrauw mit. D'r Lei kiekt ze noa.
'Iech dink dat iech óch mar vrid weël.'
(laat u voorlezen!)
Juffrauw Keetsje
Jiddere sjoeëldaag koam 't mit de bus. De juffrauw Keetsje. Joarelang. Mieë wie doezend kinger lieret het sjrieve en leëze. Bij zie joebielejoem zong de janse sjoeël, 'Keetsje vier haode va diech'. 't Woar ing kling juffrauw mit inne flotte sjrit. Hinger óp d'r kop de hoare in inne knot. En wen e fes woar, jong d'r knot los. In inne sjtats. Sjweëvend in inne dans. Durch e landsjaf wie Toscane. Sjpringe en laache. Tamboerijn i jen heng. Boave d'r kop. 't Keetsje moalet 't lifste de welt mit miepmöp en blomme.
Ópins woar 't jedoa. De sjtim kloar. 't Lief mui. Oes-jewoeënd. 't Zaat 'adieë. Sjun datste nog hei woats.'
Vuurdat me bij de duur woart, 'Zoeë jeet dat. Vuurdatste 't wits...'
Het wadet effe, inne depe züet, 'is 't aafjelofe. Mar iech han e sjun leëve jehat.' Vuuraa in de kirch zitst de famillieë. D'r hinger urjens midden-i drei sjoeëlmeestere van de auw sjoeël. D'r Joeëhan, d'r Joep en d'r Jerard. Ze wirkete joarelang mit 't Keetsje óp de auw sjoeël. De sjoeël mit de drei J's. 'Ing Janse Jroeëse Jouw sjoeël', zate ze van ziechzelver. Middeni de kirch zitse ze. Noeëts mit de naas vuuraa. Óch nit voetjeduit hingenaa. Mar waal duudlieg doa. In 't midde. De famillieë hat hön d'r ruk tsouw jedrieënd.
Als kink hauw 't Keetsje de jroeëse vakans in d'r aujoes. Óp 1 september vóng de sjoeël werm aa. Vurrieje wèch óp 1 september sjtórf 't Keetsje. Óngerweëgs noa d'r kirkhof hingt tusje tswai beum e jroeës dóch: 'De scholen zijn weer begonnen.' Hü is d'r ieëtsjte sjoeëldaag. Óch vuur 't Keetsje. Óp weëg noa de Allerjrüetste sjoeël. D'r Joeëhan, d'r Joep en d'r Jerard legke ing hank óp de zerk.
E tamboerijn rinkelt.
Inne miepmop vleit verbij.
Herfsblomme lofe oes.
Dank leef Keetsje.
(laat u voorlezen!)
Slow
In de sjtroas is vöal verkier. Óp d'r sjtoep sjpieële kinger. Um hön tse sjutse han de lü oes de noabersjaf tswai pupjer aajesjaft. An beidserzieë bij d'r i-jank van de sjtroas sjtunt de mentjer. Jroeës sjteet dróp jesjrève 'slow'. Um nog mieë óp tse valle hant ze e roeë veëntje in de heng. Inne auto viert in inne kajeer de sjtroas eri. An de anger zie kunt jraad inne fietser. Heë wiest mit inne vinger noa d'r kop. 't Els en d'r Hain lofe uvver d'r sjtoep. Ze blieve sjtoa en kiekke d'r auto noa.
'Dat krieste d'rva. Mit al die Engelsje wöad. Deë man in deë auto kan jee Engelsj. Deë weest nit wat 'slow' betseechent,' zeët d'r Hain.
'Doa weëdste óch jek va, al die Engelsje wöad,' zeët 't Els. 'Dat zieste ummer mieë. Shoppe, sale, fittingroom.'
'Els, dat is d'r vuuroesjank.'
'Joa, Hain de nui tsiet.'
Ze lofe durch. Hü vare ze inne daag mit d'r tsóg dróp oes. Vanaaf de vurrieje wèch hant ze ing ov-joarkaat. Die mósse ze óp 't sjtation in inne aparaat óplane. 't Els mós mieë betsale wie d'r Hain. Jet hant ze verkierd jedoa. Mar wat? D'r Hain laacht.
'Doe bis ummer e duur sjtuk jeweë.'
't Els kiekt bezörgd.
'Doa weëdste óch jek va,' zeët 't nog ins. 'Al die apparate en die chipkate. Went dat mar jód jeet.'
'Went 't nit jód is, da sjtieje vier oes Els en junt jeweun tse vós,'
D'r tsóg kunt aa. D'r Hain jieët 't Els e muultje. 't Els kiekt 'm verwóngerd aa. D'r Hain wiest noa e sjild boese 't sjtation.
'Dat sjteet doa. Kiss and ride.'
E short kiss van d'r Hain.
En ze hoffe, óp ing long ride.
(laat u voorlezen!)
De sjoeël.
De bus sjtópt bij de halte an d'r plai vuur de sjoeël. Ing vrauw sjtiegt oes. Ze hilt e kling kink an de hank vas.
'Kiek Gemma dat is de sjoeël van de mama. Wie iech zoeë jroeës woar wie diech, zoos iech óp die sjoeël.'
'Doa mama?'
'Joa.'
't Gemma sjneurt noa 't hek rónk de sjoeël. 't Deed de klink van de poats eraaf.
'Nè meëdje, doa is noen jinne. Óch hei hant ze vakans.'
Tsezame lofe ze noa de trap neëver de sjoeël. Jiddere sjoeëldaag lofet het uvver de tritte noa sjoeël en noa heem tseruk. Boave an de trap sjtunt inne man en ing vrauw. Ze winke en laache.
'Opa. Oma,' ruft 't Gemma.
'Iech han 't Gemma mieng sjoeël losse zieë.'
'Da kiek mar nog ins jód Erica. De sjoeël jeet voet.'
'Voet? Woarum?'
'Tse duur.Tse winnieg kinger. Iech wees 't allenäu nit.'
't Gemma leuft an de hank van de oma en d'r opa. 't Erica bliet óp de trap sjtoa. Het drieënt ziech um. Tusje de beum en sjtrüch durch kiekt 't noa de sjoeël. 't Is jraad of 't nog kingersjtimme hüet. Ziet ziechzelver uvver de trap lofe. E kling meëdje mit flieëtjer. De jedanke an de kingertsiet jieët 'm vräud mit troane-jesjmak. Verlore, mar nit kwiet.
De sjoeël is sjtil. De sjtilte van de vakans. De sjtilte mit ing ieëwieje rouw. Tusje de tritte waast ónkroed. 't Erica trukt e sjuks-je jraas oes en klemt 't tusje zieng heng. Da bloast 't dróp.
't Fleutje oes de kingertsiet.
Ieëwieje klank.
(laat u voorlezen!)
Buienradar.
D'r buienradar hat 't duudlieg aajejaove. D'r janse oavend en naat bliet 't drüeg. En dat is óch zoeë. Alling va wólke weëd nit jesjpraoche. Doa zitst vuur d'r Hainz noen de pieng. Midde aujoes. De tsiet va vallende sjtere. Heë hat ziech inne nuie kammera jejole. Dat natoersjpel wil heë dis joar ins vaslegke. Ummer jód vuur ing kaat um d'r inne of d'r angere tse sjikke mit de betste wunsje. Um e oer of elf 't oavends sjteet d'r foto-apperaat óp e sjtatief bij ziech hingenum. Sjuuns umhoeëg tusje norde en nord-oste. Mit inne dui óp d'r knoep kan heë jans jet fotoots hingeree maache. Doa zal ummer ing foto va jód zieë. Wen doa winniegstens nit de wólke würe. Zieng vrauw kunt eroes.
'Haste 't nit kaod?'
'Noen wiets te 't zeës. Iech don miech d'r jas aa.'
'Iech dink nit dat 't tswek hat, Hainz. Óp 't nuits zate ze jraad, dat e dik wólkedek de sjtere bedekt.'
'Da kan iech i-pakke.'
D'r Hainz drieënt d'r kammera los. Küet heë hei mar inne de sjood va jeëve. Joa, d'r buienradar. I hoes sjoebt d'r Hainz nog ins.
'Nog jinne werme aujoesdaag hant vier jehat um inne zommeroavend lang an duur tse zitse. De planete Mars, Venus en Saturnus kótbijenee han iech óch nog nit kanne zieë.. Doabij weëd 't langzaam ummer vruier duuster. Vuurdat ste 't wits hant vier herfs. Da zitse vier werm binne. Bauw 't janse joar.'
D'r nieëkste daag sjteet d'r Hainz in d'r jaad. Heë maat ing foto van inne mierehoof. Ze lofe durchee oane ziech tse uvverlofe. Ing foto weëd.
'Loveparade van de miere.' neumt heë de foto.
Zieng vrauw plukt oes-jebluide roeëze. Doa is nog jenóg blui. D'r herfs kan wade.
De zon kunt durch. D'r Hainz kiekt eróp.
'Buienradar doe kans 't jód maache.'
Heë maat nog jet fotoots van de miere. En flüstert.
'Dat wunsj iech miech. Inne vallende sjteer.
Wen iech 'm zien.'
(laat u voorlezen!)
De natoer
Kingersjtimme klinke durch d'r busj. Ze vermiesje ziech mit 't fleute va vüejel.
De natoer lieët ziech hure.
De keulde maat mónter. Inne daag in 'ne zommerbusj. Hut bouwe in inne boom. Ing dam in de baach. Beumpje lofe. Vaan zukke. Bóttram èse óp ing dekke of mit d'r ruk teëje inne sjtam. 'Weë kunt in mieng erm,' zinge. In d'r noamiddieg noa heem. Mui en sjwats. Jet drek van d'r busj jeet mit. Ing erinneróng vuur d'r daag va mörje. Um werm tse sjpieële. Nog lang tse sjpieële. In de oavendzon fleute de vüejel. E sjloflid vuur d'r busj.
De natoer rèst ziech oes.
An d'r rank sjteet ing bank. D'r neëver inne dreksbak. Vol mit tute van de kinger. An de hingerzie sjteet mit wiesse lettere jesjrève 'Rian x René'. En drónger '2009'. 't Sjtreefje óp de letste 'ee' va 'René' is verbleecht. De res is nog jód tse zieë. Kloar en duudlieg.
Hant nog inne lange wèg vuur ziech.
In de erm van de natoer.
(laat u voorlezen!)
D'r wèg
Vuur 't hoes sjteet ing bank.Tusje de blomme. D'r Leon hat die van zie werk krèje bij zieng pensioeën. Ze vónge dat heë zieng rouw verdeent hat. Oes-rèste en noa-jenisse van 't leëve wat hinger 'm likt. D'r daag va mörje, is d'r daag va hü.
Heë jenist van zienne jaad. Leëst de tsiedónk. Is sjtoots óp zieng kinger. Vräud ziech óp de klingkinger. Zingt in d'r kirchekoer. 't Zóndiegs noa de hoeëgmès jeet heë ziech jemindlieg mit de anger lü van d'r koer ee drinke. Inne Sjiedammer in de wieëtsjaf teëjenuvver de kirch. Zoeë dong zienne pap 't óch al. Inne Sjiedammer.
De tsiet jeet vuur d'r Leon zoeë zienne jank. Zoeë darf 't vuur hem blieve. Mar in d'r koer kómme jing nui lü. De kirch zal óch nog wal ins tsouw joa. Wat deeste draa.
De nui tsiet. Ing anger tsiet vuur d'r Leon. Ummer mieë auw lü junt in e appartement woeëne. Dat jeet d'r Leon tse wied.
'Zoeëlang iech nog lofe kan, kriet miech hei jinne voet. Iech blief sjun zitse óp mieng bank, lankoes óp mieng bank' zeët e teëje jidderinne deë 't hure wil.
Mar dizze mörje sjtong heë pielreët. Mit de tsiedónk i jen heng. Óp de vuurzie sjteet mit jroeëse lettere jesjrève: 'Nieuwe weg.' Jenauw bij hem langs 't hoes. Durch de velder. E sjtuk busj mós voet. Kót an d'r kirkhof woa zieng vrauw bejrave likt.
'Dat noeëts. Nit zoeë lang iech leëf.'
De nui tsiet mós mar wade. An de vinster hat heë e sjtuk papier jehange: 'Weg met de weg', sjteet dróp.
Nui en auw tsiet. 't Sjpel va makkadam en jreun. 'Lang zal hij leven,' zónge de klingkinger bij d'r verjaordaag van d'r Leon.
D'r koer en d'r Sjiedammer zalle vuur hem blieve. Óch de bank vuur zie hoes.
Alling zal heë ziech de bee mósse óptrekke.
(laat u voorlezen!)
Vrij
Bij de sjoeël is 't sjtil. De duzje en de sjteul sjtunt ópee-jesjtapeld in d'r jank. In e lokaal hingt ing koad va moer bis moer. Tswai klammere hange draa. De vinstere zunt leëg. In inne ek van ing roet kleëft e sjtuks-je plekband. In de sjtrüch bij de poats sjoeffelt d'r conciërge d'r drek. Heë wirkt de ieëtsjte wèch van de vakans durch. Ing juffrauw kunt aavare. Ze sjtiegt oes d'r auto. Ee lokaal van de sjoeël bliet jekroamd vuur de zommersjoeël. Doa jieët de juffrauw les an de kinger die durch-liere in de vakans. Waal mit vöal sjpieële, mar angesj wie óppen sjtroas.
'Hei hant ze jet aa,' zeët de juffrauw. “Ze krient rechene en zoeëjet d'rbij.'
Langs de sjoeël viert inne auto mit inne caravan d'rhinger. De kinger in d'r auto winke noa d'r conciërge en de juffrauw. Ze junt óp vakans. Noa e anger land. Noa ing lang file.
Óp d'r jraasplai neëver de sjoeël sjneure kinger rónk. Ze róffe noa ee en laache. Ze hant sjpas. Ze hant vrij. Vakans. Sjpieële. Sjpieële oane end. Mit d'r tusje durch ziech verveële. Bis werm 't sjpieële vónge weëd. Joa zukke. Sjun lieëre. Óp d'r jraasplai neëver de sjoeël.
D'r conciërge ruft: 'Nieëkste wèch don iech mit!'
De kinger laache en winke.
De juffrauw jeet de sjoeël eri. Wade óp de kinger.
Óp de kinger die vrij hant.
(laat u voorlezen!)
De berje
In de kótte bóks zitst d'r Jo hinge in d'r jaad. Ónge d'r biereboom. De bloese vus in inne kómp wasser. Heë leëst e dik bóch. Dat vingt heë noen de richtieje tsiet um zoeë jet tse leëze. Hees weer. Nit vöal doeë. Kóm beweëje. Leëze. Zieng vrauw zitst binne. De jardienge en dure tsouw. De hits hilt ze zoeë an duur. D'r Jo wil die paar hese daag in 't joar jans mitmaache.
'Iech zits al jenóg binne.'
Zieng vrauw kunt eroes mit e brifje i jen heng.
'Kiek ins Jo, dat loog in de brivvebus. Hei hingenum hant ze fes. Doa is e kink jesjlaagd. 't Zouw wal ins kanne zieë, dat dizzen oavend de moezziek hel sjteet.'
D'r Jo hat 't brifje nog nit jeleëze of va hinge sjalt kaihel moezziek. Heë lekt 't brifje en 't bóch óppen dusj. Sjtikt de heng i jen loeët.
'Annelies, moezziek oes de berje. Iech sjnap miech e beer.'
'Vange die noen al aa', Jo?'
'Nè, ze probere 't oes. Soundcheck', neume ze dat.
Noa ing haof sjtond is 't werm sjtil. Mar d'r Jo hat d'r jesjmak tse pakke. Van de moezziek en 't beer.
Rónk ach oer vingt 't richtieg aa. Mar nit mit de moezziek oes de berje. 'Kadoeng' moezziek vuur de jong lü. 't Annelies zitst mit de heng óp de oere neëver d'r Jo. Deë waad nog ummer óp zieng moezziek oes de berje. Teëje tswelf oer weëd 't sjtil.
'Jods-jedank,' zeët 't Annelies.
D'r Jo vingt aa tse zinge.
'Von den blauen Bergen kommen wir.'
In de noabersjaf maat inne 't sjloftsimmer-vinster óp. Inne sjrai klinkt durch de sjtroas: 'Sjwieg, angesj bel iech de poliesse!'
'Soundcheck,' zeët d'r Jo en jeet eri.
(laat u voorlezen!)
Hees
Temperatoer e sjtuk boave de drissieg jraad. Lü lofe troag. Sjatte is vöal jevroagd. Ventilatore vleie de jesjefter oes. Oavende blieve werm. Nate, plekkerieg en winnieg sjlof. 't Jraas kluurt va jreun noa jeël. Sjtrüch mit sjlappe bleer. Doa valle al bleer van de beum.
De natoer hilt va tsiet bis tsiet hoespoets. Rümt ze óp. Zommerpoets i hese zommere. En i sjtreng winktere winkterpoets. Mar lü wase ummer mieë boave de natoer oes. Haode ummer winniejer va hits of vraos. Ze leëve 't lifst wie in inne airco. Ing temperatoer wie in e werm vrugjoar of inne milde herfs. 't Lifst jiddere daag.
Wen oranje nit wüer jeweë, hoeët me bauw alling nog mar: 'Wat is 't werm, kroge vier mar jet reën.'
En deë reën is kómme. Oane jevóld tse weëde. D'r sjwees sjpeulet nit voet. De temperatoer bloof hoeëg. Ing kauw doesj óp zóndiegoavend. Inne oranje zóndiegoavend.
In 't jraas bij d'r Ralf hingenum loog d'r jabulani. Oes-jelofe. Leëg. D'r Ralf zoos óp 't sjtüpje bij de duur. De heng vuur de oge. De mam koam eroes. Ze veëjet ziech ing troan aaf. D'r vuvuzela i jen heng. Oane toeën.
'Los 't noen mar krismes weëde,' züetet ze.
Hinger de vinster sjtong d'r pap. D'r makarapa hinge óp d'r kop. Sjtil kieket heë eroes.
'Ins,' flüsteret heë.
'Ins.'
(laat u voorlezen!)
Zóndiegs-jool
Haoffinaal. Ing haof sjtond vuur d'r wedstrijd. D'r Ralf foesbalt óp d'r sjtoep. Heë kan d'r jabulani 8 moal hoeëg haode. Van d'r inne vós noa d'r angere. D'r noaberman van de uvverzie zitst óp de kneie in zienne jaad vuur 't hoes. Heë trukt ónkroed oes en wurpt 't in inne emmer. D'r pap sjteet hinger de vinster. Sjtief van de nerve kiekt heë eroes. Noa d'r noaberman.
'Ónkroed oesdoeë,' flüstert d'r pap. 'En dat in inne Oranje emmer. Oranje!'
Da drieënt heë ziech um. Zetst ziech i zienne sjtool. D'r sjtool woa heë deë oavend nog döks oes zouw sjpringe. D'rneëver ligke. D'rhinger kroeffe. Mar 't hauw jeklapt. Jewonne.
Noa d'r wedstrijd woeët besjlaose, dat zóndieg al 't nemlieje moeët passere. De mam in 't Oranje kleedje. Mit de vingere jekrütst.
'Dat kan iech toch nit d'r janse wedstrijd volhaode.'
'Vuur Oranje mótste jet uvver han,' zeët d'r pap. 'En dink draa, Ralf, doe óch mit d'r lieëwe-knuffel in de hank.'
'Mar iech wees nit mieë in wat vuur hank.'
'Dink doa mar bis zóndieg uvver noa.'
'En doe drinks oes 't zelfde jlaas en dezelfde flesj,' laacht de mam.
D'r pap sjud d'r kop.
''t Zelfde jlaas, joa! Mar nit dezelfde flesj. Die is leëg.'
'Da dees te mar jraad alsof,' laacht de mam.
Noen laacht óch d'r pap. Mar waal e bis-je jemeen.
'En nog jet.' Heë wiest mit d'r kop noa de vinster an de vuurzie. 'Hei teëjenuvver, deë mós zóndieg óch 't ónkroed oesdoeë. In d'rzelfde emmer. Oranje emmer. Joa ónkroed, al mós iech 't zelver van tse vure dri-duie.'
Al 't nemlieje.
Dat mós klappe.
Zóndieg.
Mit ing zóndiegs-jool.
(laat u voorlezen!)
Jabulani
Sjwatse vus, natoer jekluurd lofe durch d'r drek. Sjtub vleit óp. Abidemi, Basu, Haamid sjneure hinger inne bal. Joemmie, haof leëg. In de township woa ze woeëne, foesballe ze tusje papkartonge hoezer. In de sjtad zient ze óp jroeëse sjerme an jieëvele de jroeëse foesballere. Jiddere daag lofe ze doa rónk um tse beëdele, tse zukke, tse klauwe um tse uvverleëve. En zient foesballere um tse dreume. Die danse mit inne jabulani an d'r vós. D'r bal mit elf klure va elf Zuudafrikaniesje sjtamme mit elf versjillende sjproache. Inne bal ronger dan oeëts. Ach vlakke, drei winniejer wie elf. Deë mós wal sjwabbere.
Abidemie, Basu, Haamid sjpieële hönne dreum.
'Jabulani', róffe ze.
't Is fes. Um tse viere. Hönne bal sjpringt. Hat nog vöal jeheme. Kingerjeluk in d'r sjtub.
D'r jraasplai bij d'r Ralf hingenum. Vriediegnoamiddieg. D'r jabulani vleit durch de loeët. Inne tuinsjtool kunt d'r hingeraa. D'r Ralf rolt durch 't jraas. De mam kunt eroes. Ze joenkt va vräud. D'r vuvuzela klinkt himmels. D'r pap wurpt mit al wat e mar i jen heng kan krieje in de loeët.
Hoeëg in de loeët. Sjweëve. Mit d'r makarapa óp d'r kop.
'Bauw is 't zoeë wied,' keëkt heë.
Bauw is 't zoeë wied.
Jabulani.
(laat u voorlezen!)
Wereldkampioen
D'r man van de reklaam leuft durch de sjtroas. Heë trukt e keersje hinger ziech aa. An d'r jrif hingt ing oranje sjtrik. Bij jidder hoes bliet heë sjtoa. Holt e pak reklamebledjer i plastic verpakt oes 't keersje. Duit dat in de brivvebus en leuft wieër noa 't nieëkste hoes. D'r Ralf foesbalt mit zienne jabulani vuur 't hoes in de óprit. Heë verzukt d'r bal hoeëg tse haode. Bis dreimoal is e al kómme. D'r man van de reklaam is noen bij 't hoes van d'r Ralf.
'Doe kuns nog ins óp 't Nederlands elftal,' laacht heë.
D'r noaberman van de uvverzie wirkt in d'r jaad vuur zie hoes. Heë hat 't jehoeëd. 'Doa is nit zoeëvöal vuur nüedieg.'
'Wat,' zeët d'r man van de reklaam. 'Ze hant toch jewonne.'
'Evver wie,' zeët d'r noaberman.
'Vruier sjpillete ze sjun en vloge ze droes. Noen pakke ze 't angesj aa.'
D'r noaberman zets ziech óp 't muursje.
'Iech kiek lever noa de Dütsje. Die sjpille wie de Hollender. En de Hollender wie de Dütsje.'
'Da weëde vier wereldkampioen,' laacht d'r man van de reklaam.
D'r Ralf sjnapt ziech d'r bal i jen heng. Heë hat 't jód jehoeëd. Wereldkampioen! Heë jeet wieër mit zienne bal. Veer moal hilt heë d'r bal hoeëg. Wereldkampioen. Dat mós heë d'r pap vertselle. Heë sjneurt eri.
D'r man van de reklaam pakt 't keersje.
'Iech ken dat tsoat lü. Noeëts is 't jód. Da is 't tse kaod, da is 't tse werm, tse drüeg, tse naas. Ummer jet tse breuzele.'
D'r man van de reklaam leuft wieër. D'r Ralf is werm an duur. Heë hat ziech d'r Robben-triekko aajedoa.
'Meneer,'ruft heë. 'Wereldkampioen!'
D'r man laacht.
'Joa jong, doe has 't durch.'
D'r noaberman sjteet jebukt i zienne jaad. D'r man van de reklaam wurpt bij hem nüks in de brivvebus.
'Uur zut jing reklaam,' zeët d'r man.
Vuur heë de sjtroas oes is ruft d'r Ralf: 'Meneer, vunnef moal.'
Heë drient ziech um en laacht. 'Wereldkampioen.'
(laat u voorlezen!)
Mondiegmiddieg
Urjens tusje tswelf en ing, mondiegmiddieg. Fabrieke sjlisse de poatse. In kantoere kniept me 't lit oes. Autoots sjnirke uvver autoweëg. Veëntjer razele in d'r wink. E sjtóplit sjteet óp jreun. Da sjpringt 't óp oranje. Dat is ing sjiekke kluur. Mar nit bij e sjtóplit. Noa oranje kunt roeë. Dat heesjt wade. Ummer mieë autoots. Ing lang file. Oes inne kófferbak hingt inne lieëwesjtats. D'r chauffeur leuft roeë aa. Heë brult 't oes.
'Sjis óp!'
Heë wil óp tsiet heem zieë. Inne fietser viert langs de file. D'r mónk wied óp. De hoare sjnak noa hinge in d'r wink. D'r chauffeur kiekt 'm noa mit vuursjpuiende oge, sjoem óp d'r mónk. D'r fietser kan durch. D'r lieëw mós wade mit d'r sjtats tusje de bee.
Nog ing viedelsjtond vuur d'r wedstrijd. De mam sjteet óp d'r sjtoep. D'r Ralf kunt óch eroes mit inne jabulani ónger d'r erm.
'Woa bliet d'r pap?'
Heë hat 't nog nit jezaad of doa kunt d'r pap de drieën um.
'Houw,' ruft d'r Ralf.
'D'r fiets jeet bauw vazelver d'r sjtal eri. In 't tsimmer ligke óp d'r dusj de oranje kleier veëdieg. Kepje, sjal, triekko, bóks, zökke, óngerbóks. Oes ing tuut sjud de mam sjokkelade foesballere. Puur en milch. Jemiesjt. Tsezame in ing tuut. E sjiek elftal. Inne sjunne verkiezings-oessjlaag.
Jenauw vuur 't Wilhelmus zitst d'r pap i zienne sjtool. Heë hiecht nog noa. De foesballere sjtunt óp ing rij.
'Zunt ze nit um óp tse èse,' flüstert de mam.
'Waad doamit bis noa d'r wedstrijd,' zeët d'r pap.
D'r Ralf sjtikt ziech inne sjokkelade foesballer in d'r mónk.
In de tuut zunt d'r jenóg.
Mieë wie ee elftal.
Jods-jedank in de tuut van d'r van Marwijk óch.
(laat u voorlezen!)
Veëntjer
't Is zoeë wied. De WK vingt aa. De tsiet krüft verbij. 't Doert nog zoeë lang bis d'r Hollender sjpilt. Menütte lieche sjtonde. In 't tsimmer sjteet 't bóch 'Goal' van d'r Leo Pagano óp de kas. 't Is nog van d'r opa. Heë hat in de bejinjoare vóftsieg foesbalpleëtjer jesjpaard. Die kroog me bij d'r zefepolver. D'r opa hat ze in 't bóch jeplekt. De boeze-zie is jekluurd mit ing tseechnoeng van inne keeper deë noa inne ek van de jool vleit. D'r bal jeet drin. D'r keeper hat inne oranje triekko en ing wiesse bóks aa. D'r bekankde keeper oes die tsiet, d'r Piet Kraak zouw model jesjtange han vuur die tseechnoeng. Bij jidder jroeës tournooi zets d'r pap 't bóch jans vuurzichtieg óp de kas. ''t Bóch aller bucher' zoeëwie heë 't neumt. Me kan de joare rüche. Mit alle foesbalsystemen vuurdat de Brazilianer mit ''t veer tswai veer' koame. D'r pap kan 't ziech nog jód herinnere, dat d'r opa oes 't bóch vuurleëzet. Noen loestert d'r Ralf noa hem. Ze zitse tsezame óp de bank. De mam kunt mit ing does veëntjer eri. D'r Ralf sjpringt óp.
'Hup Holland Hup', ruft heë en sjneurt eroes. D'r pap holt de ledder oes d'r sjtal. Mit in ing hank de koad van de veëntjer klömt heë eróp. De mam hilt de ledder vas. D'r kop van d'r pap sjtikt tusje de bleer van d'r kieësjeboom. Alling de lang kótte bóks en de wiesse bee zunt nog tse zieë. 't Kost 'm muite um de koad vas tse maache.
'Pak deë tak boave diech,' zeët de mam.
Tusje de bleer hüet me jeküm en d'r ietsjte vlók.
'Iech kom nit draa.'
'Sjtel diech óp de tsieëne.'
D'r Ralf treënt jet mit d'r bal. Ummer heller. Doa vleit d'r bal langs d'r kop van de mam teëje de bee van d'r pap. Heë kan ziech jraad nog vas-sjnappe. De bee vange aa tse razele.
'Ralf,' ruft de mam.
D'r Ralf jeet eri en zetst ing cd óp. 't Ieëtsjte lidje sjalt eroes. 'Bloed, zweet en tranen.' De bee kómme sjtap vuur sjtap eraaf. Ummer is jet mieë tse zieë van d'r pap. 't Letste kunt d'r kop. Roeë, bauw oranje. De veëntjer hange um zienne nak.
'Vuur oranje mótste jet uvver han,' zeët de mam.
D'r pap huit e paar neël in de moer. Doa-aa hingt heë de veëntjer.
't Bóch van d'r opa zal nog döks óp de kas sjtoa.
Oeëts mit e paar neël.
Beraost.
De neël van d'r pap.
Ing nui jesjiechte.
Vertseld durch D'r Ralf.
(laat u voorlezen!)
Papier
D'r pap zitst an d'r dusj in 't tsimmer. Vuur ziech e sjtuk papier mit de wedstrijde van 't WK. Heë völt de oessjleëg i. Aaf en tsouw kratst heë ziech d'r kop. D'r Ralf zitst jekneit óp d'r sjtool neëver hem. Zieng erm sjtutse óp d'r dusj. Heë likt jet vuuruvver. Ee noel, noel noel. Jing jroeëse oessjleëg in de ieëtsjte rungde.
'Ze haode hinge de noel en hoffe mit inne oesfal óp ing jool,' zeët d'r pap.'
D'r Ralf loestert mit de tsong e sjtuks-je oes d'r mónk. Heë vingt 't sjpannend. Al ing janse tsiet hat heë zie tsimmer mit oranje veëntjer jetseerd. An de moer hingt inne jroeëse poster van 't Nederlands elftal. Dizze mörje hatte an de vinster de Hollendsje vaan jehange. D'r pap is bauw veëdieg mit 't ivölle. Heë mós nog d'r finale roane. Ee land hatte al ópjesjrève, Nederland. Bij jidder kampioenschap völt heë dat sjteevas als ieëtsjte i. En bij d'r winnaar nog ins Nederland. Effe sjtaart heë eroes. Da lekt d'r pap ing hank óp d'r kop van d'r Ralf.
'Ins weëde vier wereldkampioen. In nüngtsingveerenzivvetsieg woare vier d'r betste, mar...'
Heë sjprikt 't nit oes. Heë waad effe.
'Nederland-Bulgarije. Iech woar d'rbij. Veer noel. Inne oerhelle pinatie van d'r Neeskens. D'r Theo de Jong maachet de letste. 't Janse sjtadion zong, ''t Gef allemaal niks, want wie houd van mekaar.'
Heë zingt d'rbij. D'r Ralf jeet eroes. Heë köpt d'r bal teëje de moer en tselt: 'Ee, tswai, drei.'
In d'r jaad bij de noaber zitst e meëdje óp de sjokkel. Het zingt: 'Sja-la-lie, sja-la-la, sja-la-lie, sja-la-la, weet je wat ik ben. Sja-la-lie, sja-la-la, sja-la-lie, sja-la-la, ben oranjefan.'
E ainfach lidje van e kink in inne jaad. D'r pap sjteet in 't duurjesjpan. 't Klinkt vuur hem wie e vol sjtadion. Da drieënt heë ziech um, jeet eri en sjrieft hinger Nederland Dütsjland óp.
Ins zunt vier werldkampioen.
Papier is jedóldieg.
Mar de pap nit. Lever hü wie mörje.
Ins.
Joodsblomme
Urjens in d'r fibberwaar hat d'r Max heem e plastic beks-je mit blommedrek óp de vinsterbank jezatsd. Doa-i hauw e d'r zoam va joodsblomme jezieënd. Jiddere daag sjprietset heë mit ing plantse-sjpriets wasser óp d'r drek. Al flot koame jreun tiepeltjer oes d'r drek umhoeëg. D'r zoam koam oes. De sjtengelsjer wasete. Ummer mieë bledjer en ummer jroeëser. D'r Max bekummeret ziech jód um zieng plents-jer. Heë sjód zoeëjaar koensmès draa. Mit inne leffel hat heë ze umjeplantst. Jidder plents-je in e apaat pötje. Óp inne mörje zoog heë 't ieëtsjte knüpje. De sjpannoeng sjtiejet. En hü is 't da zoeë wied. 't Ieëtsjte blumpje. Oranje. Sjun óp tsiet. Heë hat e keëtje d'rbij jezatsd. Doa-óp sjteet jesjrève: Arjen Robben. 't Blumpje is jeneumd noa zienne favoeriete sjpiller. Mörje nimt heë zieng joodsblom mit noa sjoeël um 't an d'r meester en de kinger tse losse zieë.
Zieng klas is oranje jetseert. D'r Max hat inne meester deë mit de kinger van 't WK e fes maat. Zingt Hup Holland Hup en het Wilhelmus mit hön.
Vuur de wedstrijde van de 't Nederlands elftal roane ze de oessjleëg. Die weëde óp 't bord jesjrève.
Went de Hollender jewinne deelt d'r meester oranje klumpjer oes. Weë d'r oessjlaag jód jeroane hat, darf oes de oranje tuut jet oes-zukke.
Durch de klas hange veëntjer van alle leng die mitdunt. Inne film uvver Züd-Afrika hant ze vurrieje wèch jezieë. Óp d'r sjpieëlplai sjpieële ze de kómmende wèche e eje WK. Alle kinger foesballe mit. Bij d'r finale weëde ze jetrakteerd óp Bobotie. Dat maacht d'r pap van 't Alisha. Deë kunt oes Afrika. En al die tsiet sjteet óp 't benks-je van d'r Max de joodsblom.
D'r Robben i blui.
Leëvend oranje.
Natuurlieg.
Brónk
Dis joar zouw me bij de brónk jebroech maache van inne 'verkeersregelaar'. Vuur 't ieëtsjt. Ze hauwe jenóg d'rva. Ummer jesjtüerd tse weëde durch fietsere. Went de brónk trók, varete die jeweun d'rtusje durch of uvver d'r sjtoep d'rlangs. D'r Dennis hant ze d'rvuur jevroagd. Deë hat de papiere um 't verkier tse rejele. Doabij wirkt heë óp ing vleesjfabriek. Dat vingt d'r vuurzitsender van d'r Jüngliengsverain de wiechtiegste reë. Inne sjlechter lieët ziech nit an zie zetse.
Óp himmelvaat is 't zoeë wied. De brónk trukt. D'r Dennis zörgt d'rvuur dat heë ummer óp tsiet bij de weëg sjteet woa jemindlieg de rennere langs kómme. Went verkieër aakunt, sjtikt heë d'r reëtser erm in de loeët. D'r linker wiest noa jen eëd. Zie jezich sjteet óp ónweer. Dat allenäu tsezame wirkt. Auto's blieve sjtoa of drieëne um. Hinger d'r ruk van d'r Dennis trukt de brónk verbij. De fleut hat e in d'r mónk mar oes fatsoen bliest heë nit dróp.
De kommeliejoeënskinger en de sjträu-engelsjer mit ing sjtreng juffrauw d'r neëver lofe vus-je vuur vus-je. Bij de sjutse hant e paar man muite um in de moas tse lofe. Ze hant de heng óp de bóksepiefe. Zoeë haode ze ziech in de moas. Aaf en tsouw huppele ze d'rbij. D'r himmel weëd jevare durch d'r toernverain. De 'overige mannen en vrouwen' vertselle ziech jet en laache. De harmonie kunt 't letste. D'r man van de dikke tsiem hat hoeëgwasser en jroeëse sjeef vus. De kap óp zienne kröllekop is tse kling en danst bij jiddere sjlaag. Óch heë deed ziech alle muite um in de moas tse blieve. Heë maat ing sjpring-protsessiejoën d'rva. D'r Dennis hat doa jee oog vuur. Heë loert óp fietsere die nit kómme. Mar Jods-jedank óp d'r nieëkste ek hat heë pries. Doa kunt inne. D'r Dennis kiekt mit inne blik van inne sjtoeësvoeëjel. Va wieds ziet heë hem kómme. Heë kan waal keëke va vräud en hoft dat deë nit aafsjiegt. D'r daag is vuur hem jered. Sjtrak zal heë bewóngerd weëde in 't janse dörp. D'r Dennis hat de fietsere betswónge. Mar d'r fietser jrust hem vrundlieg. Zetst ziech d'r bril en d'r helm aaf. Went d'r himmel verbij kunt, kneit heë. D'r Dennis sjteet nog ummer mit inne erm umhoeëg en inne eraaf. Mit jroeëse oge kiekt heë eraaf noa d'r fietser. De fleut vilt hem oes d'r mónk óppen sjtroas. D'r wierrook van de koerjonge sjtriecht langs zienne hingerkop. Effe is e in de wólke. Da vervluut 't aureool. Went de brónk verbij is, sjteet heë nog ummer tse wieze. De autoots vange aa tse tute. D'r man in d'r ieëtsjte auto maat de vinster óp.
Heë ruft: 'Verkeskop, jank an zie'.
'Verkeskop', en dat teëje inne sjlechter. Jesjlage leuft d'r Dennis noa d'r sjtoep.
'Bis 't nieëks joar,' ruft d'r fietser en viert wieër.
D'r Dennis jeet noa heem. De fleut likt tusje de bledjer van de sjträu-engeltjer.
Verkeersregelaar zal heë nieëks joar nit mieë zieë.
Misjien waal sjträu-engel.
Ieshillieje
De kingertsiet van d'r Joeëhan likt wied hinger hem. E paar mörjens midde-mai trókke de lü doe oes de faar tsezame durch de velder. Ze beënete um ing jouw aos. Vöal eppel, biere. Koar mit rieche oare. Jezong kui. Vette verkens.
Jemindlieg woar 't kaod, zoeë vrug in d'r mörje. Me neumet die daag da óch de ieshillieje.
Vanaaf de Oeëstere droge de jonge kótte bóksens. Wie 't weer óch woar, de kótte bóks bloof aa. Went me oes de velder werm heem woar, zoos me da in de kuche um ziech tse werme neëver de forneus.
Noen leuft d'r Joeëhan mit d'r kraag umhoeëg durch de velder. Alling mit d'r hónk. De lieng hilt e vas in de heng óp d'r ruk. Boere vare mit jroeëse masjienger uvver 't land. De aos is berechent. Teëjevallere weëde betsaald vanoes Brussel. En de kauw jehüet ziech nit, zeët me.
Ieshillieje weëde aafjesjaft. Jesjmóltse i wissensjaf. Evver de jesjiechte bliet sjtoa. Óch die va mörje nog. Dat is 'verbeeldingskracht'. Jroeëser wie de velder. Langer wie 't land. Wieër wie de natoer.
D'r Joeëhan kunt werm heem. Heë zetst de haitsoeng jet hoeëjer. D'r hónk kwispelt mit d'r sjtats. De jesjiechte is vuur hem hillieg. Um ziech aa tse werme.
Óch mörje nog.
D'r sjrai
't Anke en d'r Paul zitse heem tsezame mit d'r pap en de mam vuur d'r televies. Inne jong oes Mastrich leëst e jediech vuur. 't Jeet uvver 't leed van d'r krig. Zoeë zose ze 't vurriegs joar mit Könnejinnedaag óch in 't tsimmer. Inne man varet dweësj durch 't oranjefes. Lü loge óppen eëd. Teëje e bild bloof d'r auto sjtil sjtoa. Dat bild jong uvver de janse welt. Me jeloat zieng oge nit. 't Woar jraad e computersjpel.
Dis joar mósse 't Anke en d'r Paul vuur de sjoeël jet sjrieve uvver 4 mai. De tswai menütte sjtilte vinge ze 't sjpannendst. Ejentlieg müet dat in 't janse land zieë. Mar óp deë plai in Amsterdam en bij hön in 't tsimmer is 't waal sjtil. Lang sjtil bis deë sjrai klinkt. Lü vange aa tse sjneure. Me jeleuft zieng oge nit. 't Is jraad e toneelsjtuk. De könnejin mit heur famillieë rent um 't hels. Hoeëg hakke sjtunt óp brèche. Sjwatse jès winge durch de sjnelheet. Militaire kappe hange sjeef óp köp. D'r minister-president weëd letste.
Mar da kunt de herhaling. 't Is wirkliegheet.
D'r sjrai van d'r plai. Dat bild jeet uvver de janse welt.
't Anke en d'r Paul wisse wat ze zalle sjrieve.
Uvver sjtilte en angs.
D'r sjrai van d'r plai.
't Klinkt.
Könniksjpel
Pluus vleit durch de loeët.
Häu-fieëber sjtikt d'r kop óp.
Niste, sjnoevve. Roeë oge. D'r jeróch va blui. Frisj zus.
D'r mai kluurt de landsjaf. Blommesjnei.
Mit vräud bejrusse vier de ieëtsjte werm daag.
Zommer in 't vrugjoar. Kussens in de terrassjteul. Zommer blües-jer. Kótte bóksens. Kingersjpelsjer.
Mar da könnejinnedaag. Jries, keul.
Toch zaklofe. Fiets-tsere. Sjtoepkniette.
Roeë-wies-blauwe vane hange an de jieëvele. Oranje limmenaad mit rietjer, tablette vol. Bij de sjoeël zitse kinger óp ing dekke. Ze verkofe aod sjpieëljód.
Vuur ´t hoes va lü die ing medaille hant krèje, sjpilt de harmonie. D´r jedekoreerde sjteet sjtoots mit zieng famillieë óp d´r sjtoep. In de wieëtsjaf óp d´r ek jeet de flesj oranjebitter rónk.
Teëje d´r oavend knalt ´t vuurwerk durch de loeët. ´t Fes va oranje mit vöal poliesse is verbij. Kinger woare vuur inne daag zelver könnik of könnejin. Ze sjloffe i en dreume hön kingersjpel, oane poliesse, oane boevve.
De maivakans hat aajevange.
´t Vrugjoar mit inne züet va zommer.
Rouw
De vliejere sjtunt jereid nëever de sjtartbaan. Pilote en stewardesse zitse óp ing bank in de zon. Ze drinke kaffieë oes plastic bechere. In de jroeëse hal lofe lü rónk. De banke zunt allenäu bezatsd. Óp tèsje zitse janse famillieëns. Mit d'r ruk teëje kóffere, bee jesjtrekt, heng hinge d'r kop, kiekke lü vuur ziech oes. Kiekke in 't leëje, 't ónbesjtimde. Sjtare noa de sjilder an d'r plavong. Zient mar ee woad, cancelled. Rezender óngerweëgs, evver nit wieër. An de sjaltere hüet me ummer dezelfde vroage, dezelfde antwoade.
'Wienieë, wie lang nog, ónjewis.'
Bij de dure an d'r i-jank foesballe e paar jonge. Inne pap tennist mit zieng doater. In inne zaal sjtunt veldbedder. Veëdieg vuur de zoeëvöalste naat. Tsiedónke mit 't letste nuits ligke in bek. Vuur nüks. Jans jroeës sjteet óp de vuurzie wat d'r maleur allenäu kost. En jans kling urjens óp e binneblad, weë draa verdeent.
D'r daag jeet verbij. D'r vulkaan deed zie werk. Rouw in de loeët. Óp de sjtartbaan lofe sjprieëwe. In de hal sjneurt e junke. Heë wurpt inne vliejer durch de loeët. Papierjevauwe. E sjtuks-je wieër vilt e tusje kóffere. E kingersjpel. Wied jenóg.
An duur sjtieje de sjprieëwe óp.
I sjtilte.
Nit tse betsale.
Wied jenóg.
In alle rouw.
't Kloeblidje
't Foesbalveld likt verlosse d'rbij. De netse van de jole zunt sjtrak jesjpanne vuur d'r nieëkste wedstrijd. 't Lit in de kantien is oes. Dizzen oavend zitse de supportere in 't tejater. D'r verain besjteet hónged joar. Doarum veure versjiedene mitjlieder ing revue óp. 't Lies en d'r Frens zitse óp de ieëtsjte rij. Midde vuur 't podium. Zoeë döks kómme ze nit in 't tejater. Doarum wille ze 't jód zieë. 't Lies pakt ziech de tuut mit klumpjer oes de tèsj. De tuut weëd durch-jejeëve.
'Nit tse wied,' flüstert d'r Frens, 'angesj is dierek de tuut leëg.'
'Sjtel diech nit aa,' zeët 't Lies.
D'r Frens rauwelt nog jet en leëst wieër in 't bus-je mit d'r projram.
'Oas Lies, wat is plat leëze toch lestieg.'
'Da kiek noa de pleëtjer.'
'Waorum kan dat nit in 't Hollendsj.'
'Umdat 't e plat sjtuk is.'
D'r Frens bladert nog jet in 't bus-je. Da sjtelt de harmonie ziech óp in d'r zaal. Ze sjpille Koning Voetbal. D'r Frens klatsjt mit. Noa deë marsj jeet 't dóch nit óp. Inne sjpiller kunt va hinge oes d'r zaal. Heë verkeuft lote. De lü laache.
'Woa kunt deë vandan?'
't Lies drieënt ziech um. 'Va hinge oes d'r zaal.'
'Wat inne flauwekul. Iech han betsaalt um jet óp de buun tse zieë.'
'Doe wools toch mit de naas vuuraa zitse,' zeët 't Lies.
D'r loteverkeufer is óngertusje óp de buun kómme.
''t Woeët óch tsiet,' sjoebt d'r Frens.
't Lies klatsjt. 't Dóch jeet óp. De tuut mit klumpjer kunt jraad tseruk.
'Zitst nog jet drin,' vroagt d'r Frens.
'Jenog vuur bis de paus.'
'Iech bin benuit of vier da e klumpje van inne angere krieje.'
'Ssjjj, sjtil,' flüstert inne hinger hön.
D'r Frens sjokkelt mit d'r kop. En sjwiegt. Mar nit vuur lang. D'r Frens en 't Lies vange aa tse laache. 't Helste en 't langste van d'r janse zaal.
'Iech krien jing lóf mieë,' jücht 't Lies.
'Oame blieve, Lies-je,' kókkelt d'r Frens.
D'r loteverkeufer kunt nog e paar moal va hinge oes d'r zaal. D'r Frens is 't allenäu ejaal. Óch dat heë jee klumpje mieë kriet noa de paus. Went an d'r sjloes alle sjpillere óp de buun sjtunt, zinge ze mit monnekasjpillere en de harmonie 't kloeblidje. 't Lies en d'r Frens sjtun 't ieëtsjte reët. Ze zinge va hatse kreftieg mit. Bij 't Lies rolt ing troan uvver de bakke. D'r Frens sjnoeft ziech de naas.
Noa de revue brent 't lit in de kantien. Me hat vöal plezeer. D'r Frens sjteet neëver d'r Lei, d'r loteverkeufer an de tieëk.
'Iech hauw diech jezieë, Lei.'
'Joa, iech diech óch. Doe woars d'r intsiegste deë nit umkiekket.'
'Joa, woarum leufste nit jeweun wie alle angere uvvver de buun?'
'Dat is tejater Frens. Kiek iech han noen buunervaroeng en iech... Wieër kunt heë nit. De monnekasjpillere zetse in. Vuur de zoeëvöalste moal weëd 't kloeblidje jezónge. An duur kan me 't hure. De jole sjtunt verbórje in d'r duuster. An de vanepöal hange nog jing vane. Mar d'r wedstrijd van 't tejater hant ze jewonne.
In de kantien sjtunt nog tswai man vuur de tieëk, d'r Lei en d'r Frens. 't Lies sjteet bij de duur.
'Kóm Frens, iech han pieng an de vus. D'r Frens loestert nit. D'r Lei verzukt hem nog ummer oes tse legke, woarum heë van hinge oes d'r zaal koam. Da zetst 't Lies 't kloeblidje i. De tswai manslü zinge zofort mit. Ze lofe hinger 't Lies aa. 't Lit van de kantien jeet werm oes.
't Kloeblidje nimt hön mit.
Doa i veule ze ziech heem.
't Is hön hemet.
Visj
Bij d'r visjkroam óp d'r maat sjtunt ummer de nüedieje lü. En hü mit Jouwe Vriedieg bezóngesj vöal.
'Óp jouwe vriedieg jee vleesj,' zeët inne man.
De vrauw van d'r visjkroam pakt d'r visj i wies papier en drieënt nog ins ing tsiedónk drum. E sjtuk van e bild mit inne Kristuskop vol blód kan me nog jraad zieë. Leed jroeës jebraad. Dat deed 't ummer jód.
'Sjun daag, Louis,' zeët de vrauw van d'r visjkroam.
'Danke, bis nieëkste wèch.'
Heë leuft wieër.
Bij d'r sjnütskroam ruft d'r man: 'Mijn naam is haas.'
D'r Louis dinkt an zie klingkink en jilt inne haas i jekluurd zilverpapier. Visj vuur hü en sjiokkelaad vuur zóndieg.
Bij de blomme hingt e jroeës sjild: 'Bedankt voor de bloemen.' D'r Louis wiest nao 't sjild en vroagt inne sjtroech jeël blomme. D'r man van de blomme pakt ze oes inne emmer.
'Bedankt voor de bloemen,' zeët d'r man hel óp.
Zoeëwie d'r paus dat jiddes joar mit de Oeëstere zeët óp d'r St.Pietersplai i Rome. 'Bedaaankt voor de bloeoeoeme!'
'Mijn naam is haas,' flüstert d'r Louis. 'En d'r sjokkelaad vuur de kinger.'
Heë leuft wieër.
Jód dat 't visj jieët.
Ónendlieg
In 't park sjteet e jroeës bild. Versjillende drei-ekke sjtunt reët-óp. Sjpitse lang punte wieze in de loeët. Noa 't ónbejrensde. Rèste óp e breed kót sjtuk. 't Fundament va wat hinger ós likt. 't Jister.
D'r künsler neumt zie bild 't ónendlieje. E joar sjteet 't bild noen midde óp inne jraasplai. De lü neume 't d'r drei-ek. Dat is duudliejer wie 't ónendlieje. Doadurch kunt 't bild kótterbij hön. Noen is 't tse uvverzie. Tse sjnappe. 't Ieëwieje óp miensjemoas. Doarum is me óch vroeë, dat d'r Herjod plat versjteet. Dat sjteet winniegstens in e nui bóch van 't bisdom. Me uvver ainfache dinger mit hem kan kalle. Dinger die me va wied ziet aakómme. Duudlieg zunt. De tsiet hant um tse riefe.
Al 't angere vingt me lestieg. Dat hingt me 't lifste óp an e krüts. En went 't bang maat, lieët me inne verlosser mit blónde hoare oes Venlo kómme.
An d'r rank van 't park, in inne duustere ek sjteet e kapelsje.
Verjèse. Óngerkómme. Verweerd durch de tsiet.
Óp 't knei-benks-je sjteet jesrève: hei kneit de sjtilte.
De sjproach van inne diechter.
Van 't ónendlieje.
Van d'r Herjod.
Priema
Zamsdieg 20 meëts. 't Vrugjoar hingt in de loeët. De Primavera. Inne roek jeet durch de fietswelt. De renvrung sjtrekke ziech de häos. Kiekke oes noa e nui joar mit drieënende reer.
Sjtampe, sjwese, sjpektakel.
't Peloton sjlingert ziech berg óp, berg aaf.
Uvver makkedam.
Jlat, löcher, hoebbele.
Tswinge ziech durch sjmaal weëg.
Mediajewalt, jefoesj, heuf jeld.
't Is zoeë wied. De letste rest winkter versjwiend mit d'r hoespoets. 't Woeët óch tsiet. Misjien verjèse wie sjun 't is. Bis die lettere óp 't bild sjtunt. De Primavera. Klinkend wie ing aria. Ing Italiäniesje opera. De ouverture in de dansende landsjaf va Nord-Italië. Ónverjeslieg.
Zoeë óch 't kommentaar van d'r Mart Smeets en d'r Maarten Ducrot. Ze wille 't jeer losse hure wie ze 't koersverloof durch hant. Evver ze kómme nit wieër wie krabbere (sjleëte rennere die nog vöal mósse liere). En blieve wie al joare lang sjtèche in hön eje valpartij. Vuurdat ze werm óp d'r zaal zitse, is 't peloton allang uvver d'r finish en jedoesjt.
Dat wil me jeer verjèse, mar 't kunt jiddes joar werm tseruk. 't Blieft sjture. Woarum nit noa d'r Belsje zender kiekke? Nè, went inne Hollender wint, wil me dat in 't Hollendsj hure.
Da mar i jedanke de sjtim van d'r Theo Koomen hure. Heë waor jinne sjportsman, mar waal inne supporter i hats en nere. Bis 5 april 1984.
Zieng plaatsj hinger óp d'r motor woar leëg. Me hauw blomme dróp jelaat. Nog eemoal inne klassieker. Zieng wöad verpakt in inne sjtroech.
Went vier bij hem inne wedstrijd verloze, da woare vier sjtoots óp ós troane. Went vier wonne da jong ózze sjrai jrenze wied.
Priema Theo.
D'r tsóg
Haofvaaste. Óp 't Belsj trekke óptsug durch de sjtroase. Nog eemoal noajenisse van de vasteloavend. Die sjiengt waal ing ieëwiegheet lang jeleie. De lü kiekke mui. Ze hant jenóg van d'r winkter. 't Vrugjoar is kótbij, mar nit de werm temperatoer. Went ze sjpringe va vós óp vós da is 't um e bis-je werm tse krieje. De kloneklure sjtèche fletsj aaf teëje de jrauw loeët. Inne oeësterhaas mit ing mangel jekluurde aier óp d'r ruk ruft 'alaaf'.
Óp d'r boech dreëgt heë e sjild: Oeëstere tse vrug?
An d'r rank van de mangel óp d'r ruk hingt e sjild: Vasteloavend tse sjpieë?
Heë is d'r intsiegste aintseljenger. De angere zunt heem. Vuur dön is de vasteloavend tse vrug.
Durch 't Hollendsj jeet óch inne tsóg. Uvver 't jlais vare doezende lü. 't Is ruiieg in de coupé's. Jiine jewald of krach. Ze leëze bucher. Inne sjriever is d'r conducteur.
Inne daag in de bucherwèch is besjtimd um mit wöad tse reze. Durch ing landsjaf va politiek jewald. Ziech óngeree aafmaache. Sjprèchkoere mit aasjtèchende krankhete. Jeveulents aajepriest óp reklamesjilder. Tolerants verdrónke i ing zieë van iech en nog ins iech.
D'r tsóg viert wieër.
Lü leëze ziech durch jesjiechtens um tse vertselle, um tse veule.
D'r oeësterhaas danst mit inne kloon.
Joa vrugjoar, dat is 't woad.
Um e bóch mit aa tse vange.
E bóch mit inne offene sjloes.
'Oe'
't Leentje sjteet hinger de vinster. Het kiekt eroes. D'r pap zitst óp de hoekke. Ing knei óppen eëd. Heë hilt zie klingt vas. Teëje ziech aajeduit mit heng die leëve sjutse. Heng die leefde keure. Losse wase.
Heng va sjenke. Oane eje nóts.
't Leentje duit inne vinger teëje de roet. In d'r jaad zitst inne voeëjel óp inne tak.
'Voeëjel,' zeët d'r pap.
'Oe,' zeët 't Leentje. Kiekt noa d'r pap en laacht.
D'r voeëjel vleit voet.
'Oe,' zeët 't Leentje. Noen oane tse laache.
'D'r voeëjel is voet,' zeët d'r pap.
't Leentje zeët nog e paar moal 'Oe.'
Doa kunt werm inne voeëjel. Deë pikt in 't jraas. 't Leentje krient 't oes, 'Oe.'
'D'r voeëjel is werm tseruk,' laacht d'r pap.
Heë sjpielt mit zie kink e sjpel. De vräud va kómme, 't leed va voetjoa.
D'r voeëjel kiekt noa de vinster. De sjtrüch sjpeiele ziech. Doa wil heë hin. Mit inne sjlaag vleit e teëje de roet. 't Leentje sjrukt. Het vingt aa tse kriesje. D'r voeëjel vilt óppen eëd. Effe bliet heë ligke en vleit da voet. Tswai veersjer kleëve an de roet. 't Leentje duit ziech teëje d'r pap. Jinne 'oe' en jinne laach. Heë trüest zie kink in zieng erm. De wermde van e nès.
'D'r oe kunt sjtrak werm. Heë is noen noa zieng vrunker.'
Da huft e 't Leentje óp.
'Noen bis doe inne voeëjel.'
Het krieënt 't oes. Hoeëg in de loeët in de heng va zienne pap. De tröantjer zunt jedrüegd.
An duur hange tswai veersjer an de roet. Ze danse in d'r wink.
De natoer sjpeielt ziech.
I vräud. I leed.
Klokke
Óp zóndiegmörje loeë de klokke. E vas ritme. Bim bam, bim bam. Neëver de trap van d'r toere hingt de koad van de klok. D'r Louis trukt draa. Jiddere zóndiegmörje, zamsdiegoavend, bejrebnisse. Bij leed en vräud. De lü wisse mit de tüen van de klok besjeed.
'D'r loeë Louis hat jesjproache,' zage ze da.
'Weë is doeëd? Hü weëd jetrouwd.'
Joarelang hat heë als sjriener jewirkt. Noen is heë jepensiejoeëneerd. Zieng sjterke wirkeheng pakke de koad vas. De kweëte kan me nog zieë. Zienne pap hauw ing sjrienerij. Noa zienne doeëd hat d'r Louis 't jesjef uvverjenoame. Tsezame woeënete heë mit zieng mam in e hoes neëver de wirkplaatsj. E paar joar jeleie is óch zieng mam jesjtórve. Zienne vrunk trók doe bij hem i. Ze kanke ziech e leëve lank. In 't dörp wees me nit besser da dat die tswai bijenee hure. 't Is hön leëve. Wie me óch doa-uvver dinkt. Ze krient de daagtsiet jezaad durch de lü. En vuur d'r pastoer is d'r Louis d'r kuster.
Jiddere zóndieg deed d'r Louis de mès mit. Kriet de communie van d'r pastoer en deelt heë ze mit vräud oes an de lü in de kirch. Vuural an zienne vrunk.
De klokke van d'r loeë Louis.
Weë 't hure wil, darf 't hure. Rome is wied voet. En went de hillieje sjtad kótbij wüer, zouw d'r paus 't nit wille hure.
Wat maat 't oes.
Ze hant inne pastoer deë de sjproach van de lü versjteet. En vuur wem de klokke van d'r loeë Louis wie moezziek in de oere klinkt.
Democratie
Tswai wèche noa èsjermitwoch trukt werm inne óptsóg durch de sjtad. Inne óptsóg óch um tse laache. Al zunt de lü die noen mit lofe nit verkleid. Zicher umdat ’t vaaste is.
Vilt nog wal jet tse laache? Ejentlieg nit. D’r jemeenderoad tseegt ziech ins in de veer joar in inne jroeëse óptsóg. De lü die junt weële sjtunt langs de zie. Kinger hant tute i jen heng. Wat ze vange, kanne ze doa-i doeë. Evver doa vilt nit vöal tse vange. Hüekstens sjun wöad. Versjprèchónge.
Óp d’r ek van de sjtroas sjteet inne man. Heë hat e sjoafsvel um en d’r kop van inne wólf óp. In jen heng hat heë e bret. Doa-óp sjteet: Partij van de afvallers, VVDuur, Eigenbelangen, Wie jreun is roeë, ing foto van inne man mit e kling sjnäuts-je, CDAkolieten, Lokaal Alaaf.
Went d’r tsóg langs kunt, drieënt heë ’t bret um. ’t Is nit alles jood wat blinkt, hat heë mit jroeëse lettere óp de hingerzie jemoald. Drónger sjteet mit inne potloeëd tusje höaks-jer jejsrève: (wisselwerking).
De lü in d’r óptsóg kiekke d’rhin. De jreune lofe roeë aa en de roeë erjere ziech jreun.
Hinger d’r man van ‘t bret is d’r sjtimburro. Heë jeet eri um tse sjtimme.
Inne jouwe zal heë toch kanne vinge.
Al is ‘t de democratie.
Wöad
D’r vasteloavend sjturft lanksaam voet in d’r èsjermitwoch. Klinkt inne inkele daag nog jet noa. Mar da is ’t verbij. Vas en zicher. Vaaste-tsiet. D’r sjnei sjmilts. De wiese natoer verkluurt i winkterjrauw. De klonevóssjtep toeëne. Wat bliet is de tsiet. Zoeëwie ze is.
‘De tsiet nimt ós mit,’ zeët d’r pastoer bij ’t èsjekrüts-je.
Jee sjoebbe óp d’r sjnei. Of sjoebbe óp ’t sjoebbe. Mar mitmaache wie da óch. Natuurlieg.
An d’r sjloes van de mès zingt d’r koer:
Kriesj klone troane mit.
laach in d’r reën
keur ing zonnesjtroal
en bring de welt ‘ne zeën
zetst ze jans i blui
sjenk dieng wöad an miech
óp diech waad iech
en doe waads óp miech
Bij de kirchduur likt óp e dus-je ‘t bóch ‘Een woord te veel’ van d’r Harrie Brouwers. Òp de hingerzie van d’r umsjlaag sjrieft heë: ‘Weë Herjod zeët sjnapt noa ing ‘mysterie’ dat hem durch de vingere roetsjt. Herjod is e woad tse vöal. Alling de jesjiechtens kanne ós helpe.’
Doarum vräue óp d’r nieëkste kloon. D’r nuie sjnei.
Vräue.
Jee woad tse vöal.
Koens
De kirissjtuks-jer an de lampepöal woeëte al flot noa Dreikönnigke vervange durch klone. Vane jreun roeë jeël. Blomsjtukker mit vere i bónkte klure. De hoezer jetseerd. Nit alling de reziedens van d’r prins. De dörper woare vrug d’rbij. In hön winkterrouw sjpringleëvend. De ‘narre-rieke’ losse van ziech sjprèche.
De sjteë vrievete ziech nog d’r sjlof oes de vasteloavends-oge. Doa doert ’t jet langer ier ze óp jank kómme. Mar went ’t eemoal zoeëwied is, da basjt de sjtad oes heur nöad. Va wieë en zieë kómme de vasteloavends-jekke. Ópeejepakt wie óp d’r vasteloavendsposter. Jan Steentaferele. Koens vuur ee joar. Um voet tse werpe. Durch de Dörpssjtroas lofe inne pap en ing mam. E kling kleuntje zitst in e kingerweëntje. Ze junt noa de wieëtsjaf teëjenuvver de kirch. Wat nit noa de sjtad is, truft ziech doa. Lü sjtunt an tieëk of zitse an e dusje. De kinger sjneure rónk. Plaatsj jenóg. ’t Weëd jezónge en jesjoenkelt. De jlazer jód jevöld. ’t Beer jet mieë wie inne euro. D’r abbee is ring.
Teëje d’r oavend junt ze werm noa heem. Laachende jezichter. ’t Kleuntje in ’t kingerweëntje wiest noa de klone an d’r lampepoal. Binnekóts hange blomme draa. ’t Vrugjoar is óngerweëgs.
’t Dörp rèst nit. ’t Jeet mit.
Koens vuur joare.
Köln
Tswai taxibus-jer vare de sjtroas eri. Vriedieg tswai wèche vuur de vasteloavend. D’r May sjprikt de jezelsjaf nog ee moal tsouw. Heë is d’r roadmanager. Dat hant de angere bedaat. En heë vingt ’t sjun. Heë vertselt weë in wat vuur bus zitst. Weë de kate bij ziech hat.
’t Jleës-je vuur ’t voetvare drinkt me leëg. Da sjtieje ze i. Verkleid noa d’r vasteloavendsdreum Köln. Wie de moslims noa Mekka. De christene noa Rome. Vasteloavends-jekke noa Köln. Tèsje mit brüedjer, honderpüetjer, jehaksböltjer, kieësblöks-jer, sjtuks-jer woeësj, Flügel, Faichlieng, Jägermaister. Èse en drinke i Hülle en Fülle. De vasteloavendssjpas jedeit jód óp inne jouwe boam. Beertönsjer weëde va tsiet bis tsiet aajedrage. En da de moezziek.
Tsingdoezend lü sjweëve eróp. Tsingdoezend lü oes de Ripuariesje sjproachjeëjend. Ze versjtunt ziech. Sjproach hat zieng eje jrenze. Flüssieje natoer. Ing sjtreumende wöadrivier. Leefde sjallend rónk. Deep oes ’t hats. Jenóg an d’r klingste pink.
D’r John veëgt ziech ing troan aaf. Heë tsapt ’t zoeëvöalste beer. Vöal sjoem.
‘’t Kunt wal jód,’ laacht heë.
Zieng doater ’t Nadine umermt hem.
‘Sjun wa pap.’
’t Annie, zieng vrauw jenist ónger ing blauw prük. ’t Sonja, sjiek verkleid kunt vuuraa sjtoa went de Räuber zinge. Doa hat ’t jet mit. Rui-ieg zitst d’r Henk óp zie sjteulsje. Jenist. Drinkt zie beersje. En vertselt ziech jet mit de lü um ziech erum. Zienne jong, d’r Bram mit inne sjtaatse jas en hód zeët jet uvver ’t oranje hemme va zienne pap. ‘Dizze zommer mit voesballe zal e dem nit lang drage.’
Dat vilt nit jód bij d’r Wim. Mar hü kan heë vöal han. Deë oavend is zienne vasteloavendshimmel.
’t Laura is sjtoots óp zie kleed. De mam, ’t Angelina hat e koenswerk d’rva jemaad. Zie eje kleed blinkt. En wie. De sjwestere Lieke en Sanne zinge de lidjer mit. Ze kenne ze bauw allenäu. Hön mam, ’t Carla sjtraalt. Vasteloavend is leëve. Dat is jans jet. Óp d’r ek van de rij zitst d’r Martijn oes Rotterdam, d’r vrunk van ’t Lieke. Heë lieët ’t uvver ziech hin kómme. Holland is hü wied voet. Mar heë is jeer d’rbij.
D’r Mathieu is d’r bejin- en sjloespónk. Heë ammezeert de lü. Óch óp de anger sjteul. Went an d’r sjloes de moezziek ’t letste lidje sjpilt, legke d’r John en d’r Wim óngeree de erm uvver de sjouwer. Ze dinke an hönne kammeraad d’r Jan. Hü kank heë nit d’rbij zieë. Mar nieëks joar, went Jod wil, zunt ze werm doa. Mit hem d’rbij.
Sjpringe, zinge, dreume. Deep in de naat kómme ze werm heem. ’t Hat jesjneit. ’t Is jlat. Mar wie da óch. Nieëks joar noa Köln.
Al mósse ze tse vós joa.
Einzeljenger
Ummer kótterbij kunt ‘t fes va klure. Midde fibberwaar. Um diech tse vräue. Mar auw wieë. Weë bedinkt ’t ziech. Jraad da d’r jroeëse Cito vuur de äudste kinger van de basissjoeël.
’t Fes va wisse, kenne, mósse. Liere vuur ’t leëve. Leëve vuur ’t liere.
Jods-jedank kunt noen jraad ’t bóch oes van d’r Etienne Kuypers, ‘Wachten op God.’ Leëve vuur ee. Jods-jedank besjteet ’t nog.
’t Fes va jeveul, hure, zieë. ’t Leëve viere.
In e tsimmer van de sjoeël zitst inne auwe sjoeëlmeester. Kinger kómme i jrüpjer bij hem. Heë sjpilt jiettaar. Ze zinge lidjer mit hem. Nit dat heë ’t zoeë jód kent, mar heë deed ‘t jeer. En de angere lierare hant hei jing tsiet vuur. Ze mósse vöal liere vuur ziechzelver. Zoeëjaar krient ze óch inne Cito. D’r auwe sjoeëlmeester hat óch inne Cito krèje, zoeëmar vuur de sjpas. Um tse laache. Heë pakt verf en kluurt jidder bladzie van ’t Citobóch. Went de verf jedrüegd is, pakt heë ing sjier en knipt ’t papier i sjmaal sjtriefjer. Heë nimt ze mit noa heem.
Dis joar leuft in d’r óptsóg inne einzeljenger. Heë wurpt jekluurde sjlingere oes. Óp e sjild hat heë jesjreëve: ‘Wie lang sjniet ’t óngerwies ós nog de oere?’
Inne auwe sjoeëlmeester. Inne einzeljenger?
In de etalaasj van ’t bucherjesjef likt ’t bóch van d’r Kuypers. Tusje jekluurde sjlingere.
Alaaf.
Roeë triekko
Ze zitse in de kuche bijenee. Tswai breur. De vasteloavend kunt kótterbij. Ze veule ’t kriebbele. Vurriegs joar duiete ze jroeëse sjilderijlieste óp redjer in d’r óptsóg durch de sjtroase. Mar wat dunt ze dis joar. Ejentlieg woare die sjilderijlieste mieë jet vuur noen jeweë. Den binne kóts weëd inne nuie jemeenderoad jeweëld. Mar tswai joar hingeree ’t zelfde is nüks. Wat da waal. Komkommertsiet. Óch dat kunt dökser vuur. En zie zitse doa noen wirklieg mit. ‘Lijstduwer,’ zeët d’r Alois hel. “Witste wat, vier bilde inne lijstduwer oes.’
‘Wat zunt dat vuur lü,’ vroagt d’r Jean.
‘Ze kanne leëze sjrieve en rechene.’
‘Alois, dat is al jans jet.’
‘Zoeëjet wie inne sjoeëlmeester.’
‘Nè, dat is tse jeweun.’
‘Iech wees ‘t, Jean. Inne zenger.’
‘Wie losse vier dat da zieë?’
‘Mit ing prük óp. Zoeë vange ze döks aa. Ziech angesj vuurdoeë wie ze zunt of inne noadoeë.’
‘Witste wat óch sjun is Alois. Went vier e hunke mitneëme. Witste zoeë wies ee wie de Geschwister Jakobs hauwe.’
‘Vier mósse óch e lidje zinge.’
‘Kóm vier sjrieve jet, wat die zinge is flot jemaad of aafjekiekt.’
Binne ing tas kaffieë hant ze jet óp papier.
‘Iech dui miech kapot, iech laach miech kapot, iech zing miech la la.’
Sjterke teks. Nog e paar tas kaffieë en ’t lidje is veëdieg. Vöal la la. Winnieg zin. Ze zunt bauw veëdieg vuur d’r óptsóg.
Wat dunt ze ziech aa? Jet wat jód ópvilt. Inne roeë triekko. Deë deed ’t ummer jód. Óch vuur de verkiezingen?
Dat sjtimt.
Sjuppe
‘D’r winkter weest dat iech jepensioeëneerd bin. Ing wèch lank sjup iech jiddere daag sjnei.’
D’r sjupper sjteet jeboage. Aaf en tsouw kunt heë reët. Ónger de iesmutsj kómme jet drüppe sjwees. D’r raisversjloes van d’r jas maat heë e sjtuks-je óp. De sjal deed heë ziech aaf.
‘Dees te dat lever wie wirke,’ zeët d’r sjupper an de anger zie van de sjtroas.
‘Zoeë sjlim ving iech ’t nit. Hei broech iech nit bij noa tse dinke.’
‘Vuur miech darf ’t aafjelofe zieë,’ zeët d’r angere sjupper.
D’r inne sjupper laacht ins.
‘Iech han tsiet jenóg.’
‘Joa dat zal wal. Vuur romantiesje lü wie diech is d’r sjnei sjun. Jef miech mar drissieg jraad.’
Heë bukt ziech en sjupt wieër.
‘Bij jannewaar jehüet jee aujoes weer.’
En óch d’r inne sjupper sjupt wieër.
In de sjtroas hüet me ’t kratse van de sjneisjuppe uvver d’r sjtoep. En d’rtusje durch ’t rauwele van d’r angere sjupper. Ejentlieg rauwelt heë ummer. Wie ’t weer óch is. Tse hees, tse naas, tse kaod, tse drüeg. Wienieë is ’t jód? Alles tse.
D’r inne sjupper is veëdieg. Heë zitst hinger de vinster. Dreumt voet in ing wiesse welt.
Vuur d’r inne is ‘t sjnei en d’r angere pratsj.
Romantiesj.
Noorderlit
De welt is sjneibedekt. Ing wiesse dekke. E kleed van bejin. Nog zoeëvöal tse verwade. E broedskleed. D’r dulper noa zoeëvöal nuits, zoeëvöal frisj.
Ónger de dekke sjlieëft de welt mit sjpore va jister. Herfsbleer in de eëd vas-jevrore. Roeë papier van ‘t nuijoarsvuurwerk. Oes d’r sjnei sjtikt inne vuurpiel. Rónk inne boom zunt jeel drüppe va hongspis. Vüejel zukke de jadens óp. Inne sjtoep nit jekeerd. Ing vrauw roetsjt bauw oes. ’t Hingerrad van inne auto drieënt flot rónk. ’t Gft-aafval bevrüst in d’r bak. Wiesse sjwaam oes de sjoorsjting kringelt lanksaam umhoeëg. De loeët is blauw. De pos kunt sjpieëder. Sjlöas bevrore. Lü sjpatsere. Ze maache bilder. Kinger sjliette. De zon sjteet neer. ’t Wies oranje jekluurd.
D’r oavend vilt vrug in. De nate bitterkaod.
‘Kroeft kót teëjenee,’ sjteet in de tsiedónk.
Hoed teëje hoed dat wermt ziech ’t betste.
Dreume van ’t Noorderlit.
Erme jesjpreid. Troane in de oge. Ieskaod werm in d’r sjnei.
Joa ’t Noorderlit.
Sjweëve in d’r sjnei.
Alwerm
E nui joar.
Jeweun e joar.
D’r kalender mit eëvevöal wèche.
Eëvevöal daag.
Eëvevöal monde.
Eëvevöal joarestsiette.
Dat sjteet vas.
De eëd drieënt ziech.
D’r mond deed mit en al die sjtere.
Tse jroeës um tse sjnappe.
Kling jenóg um mit tse doeë.
De tsiet hinger ós kriet ummer mieë kluur en is zoeë jroeës.
Mar in d’r daag van hü is ze blas en kling.
D’r daag va mörje is nieëvelieg.
Sjweëft wólkieg noa ós tsouw.
Ing flesj Glühwein woar nog uvver.
Ze hat de krismes uvverleëft of jefeëlt.
Nieëks joar kunt ze an de rij.
Misjien jet zoer, mar waal jewunsjt.
Joa jewunsjt.
Mar ieëtsjt hü.
Wirklieg jroeës.
En klure.
Ze menge ziech in de daag.
E nui joar um ziech tse vräue.
Alwerm wie ummer werm.
Vräue.
Jelukzieëlieg nui-joar.