columns 2023
|
|
|
|
||||
|
Dis joar zunt ’t Marij en ’t Sietske mit hön kinke Ingel bij de eldere van ’t Marij. Vuur ’t Marij ’t krishoes mit al die erinneroenge. De famillieë truft ziech. Ze vertselle jesjiechten. ’t Marij loestert mit sjpas. ’t Ingel zitst bij ’t Sietske óp d’r sjoeës. >>>> |
‘Blauw loeët. Ing sjun kluur vuur könneksdaag.’ >>> |
Óp waeg noa ’t Traut en d’r Harie. Zoeë vertrouwd. Sjrit vuur sjrit. Van al jans jet joare. D’r pap mit zieng famillieë. D’r sjrit jet troajer. De klingkinger sjprietsiejer. Lofe e sjtuk vuuroes. Noa de krisbeum. ’t Oeszukke mit de jedanke an wat dri tse hange kunt. >>> |
’t Is inne daag mit ing kloar loeët. Sjtrak blauw. Tusje al die reëndaag durch. Vöal lu zunt óp de bee. Vus-je vuur vus-je lofe ze tusje de kröam. Mit krismanmutsje óp d’r kop. Lempjer junt oes en aa. Óch hiersje-jeweie weëde jedrage. Woa belle aa hange. Inne tsóg va leëvende krisbeum. >>> |
|||
|
An d’r dusj zitse en eroes kieke. Werm ins inne reëne zóndieg. Jries loeët. Naas de sjting. Bleer kleëve vas. Lestieg um tse kere. E inkel blad hingt nog an inne sjtroech. Waad óp d’r wink. Um drueg durch de loeët tse vleie. Tsirkele noa ’t ónbesjtimde. Um tse lande. >>> |
Al vrug in d’r mitwochmörje zunt ze óngerweëgs. ’t Lieza en d’r Joeëhan lofe je-ermd noa de sjoeël va vruier. D’r weëlpas i jen heng. Wen ze langs d’r hoarsjniejer kome, kunt jraad d’r Fred eroes. Heë kiekt noa de pes. >>> |
D’r Wiel leëst in alle rouw de tsiedónk. Foto’s, köp. Bladzie noa bladzie. Ziet jans jet ieëleng verbij kome. ’t Jrieft ‘m aa. Lu in alle leëftsiete i depe ieëleng. In ’t letste sjtuk is jet jesjraeve uvver ’t Tsinterkloasjournaal. D’r bringer va vräud is óngerweëgs. >>> |
De sjtroas is naas. ’t Hat jet jerend. Noen is ’t drueg. In d’r vrujje mörje sjpatseert d’r Joeëhan mit d’r hónk uvver d’r veldwaeg. An de kank likt in ’t jraas ing karoeët. Zicher van de kaar jevalle. Dat kunt jód oes. Hu is ’t jraad Tsint Martien. Heë raaft ze óp um mit tse neëme. >>> |
|||
|
Jans jet joare wirke ze in de waech vuur Allerhillieje óp d’r kirkhof. De manslu va de bank. Sjoevele, sjpitte, sjnieje. ’t Moos kratse. De erinneroeng drage. En kaffieëdrinke mit kóch in ’t tsimmersje neëver de kirch. Doa zörje de vrauwlu vuur. >>> |
Ze zunt in ’t tejater. ’t Bertie en d’r Wiel. Noen werm bij d’r Herman van Veen. Jenauw óp dezelfde plaatsje wie vunnef joar jeleie. Vuur d’r Corona. Heë bejrust de lu in ’t bild van de verjange joare. Uvver de tsiet va dik vóftsieg joar. ’t Poebliekoem dat is blieve kome. Zoeëwie heë ’t neumt. >>> |
‘Oswink sjniet,’ zeët me. D’r Hannes hat ‘m in d’r ruk, went e vertrukt. In ’t tserukkome zal e ‘t sjnieje besjtimd veule. De zon jieët ‘m e werm jeveul. Wie kaod in d’r vrujje mörje de sjproach van d’r herfs óch is. De zon neer, kluurt mit in de bleer. Ao joa, herfs, klure, zon, |
De kingerbucherwaech leuft óp zie end. En de herfsvakans sjteet vuur de duur. Mörje kome ze óp bezuk. De klingkinger heem bij ’t Bertie en d’r Wiel. Dat is óch ’t motto van de kingerbucherwaech va dis joar. Heem. Dat sjteet jroeës óp de vinster van ’t bucherjesjef. >>> |
|||
|
Dat hauw me bedaad in de noabersjaf. Vier dunt inne daag sjpelsjer va vruier. Hoepele, kaodsjpringe, kniete, blik-en zaklofe. Allenäu vuur de sjpas. Kluur an de noabersjaf. Dat sjteet óch óp e jroeës sjild. Óch ’t Lieza en d’r Joeëhan hauwe ziech jet bedaad. >>> |
Bij de bank sjteet jet tse jebure. De manslu kome ee vuur ee aalofe. De manslu va de bank. In d’r jouwe antsóg. Óch de vrauwlu zunt d’rbij. Allenäu in d’r betste sjtaat. De hoare sjun jemaad. Ze zunt i-jelade vuur e fes. Doa zunt ze sjtoots óp. >>> |
Zamsdiegmörje vingt d’r herfs aa. ’t Moment van d’r Jean um noa ’t zude tse vare. Tserukrees of hinrees. Dat lieët e in ’t midde. Heë neumt ’t lever d’r waeg noa ’t lit. Wen de daag hei werm lenge, vingt e hei óch werm ziene waeg. >>> |
D’r zommer roetsjt in d’r herfs. ’t Weer is drueg. De temperatoer nog zommerlieg. Doarum kanne ze dis joar werm ins óp d’r fiets joa. Dat dunt ze ’t lifste. ’t Bertie en d’r Wiel óngerweëgs noa ’t koensdörp. De fietse zetse ze teëje ’t hek vuur ’t ieëtsjte hoes. >>> |
|||
|
Da doch nog ing werm zonnieje waech. In d’r sjtats van d’r zommer. ’t Kunt jód oes. En wie. Jraad bij ’t weie-fes. Ejentlieg hant ze nog ummer jeluk jehad. Jód weer bij ’t dörpsfes. Mar noadat ’t weer de letste tswai monde teëje vool, woar me bang dat ’t in d’r tseptember óch zoeë zouw zieë. >>> |
Dat is doch e jroeës moment vuur d’r Wiel. Doa kunt e aalofe. Óch inne Wiel. Va lang jeleie. Mieë wie vóftsieg joar. Al die tsiet nit mieë jezieë. Tsezame óppen sjoeël. D’r Wiel is hei blieve woeëne. Hat jewirkd óp de sjoeël noa zie hats. D’r angere hat die jezoeëd. Sjtiejet in d’r vliejer. >>> |
Heë sjpatseert jeer mit zie hunke. De rónkjeng va d’r daag. Mit inne laach. Zieng vrundliegheet sjtikt aa. |
’t Rent. Wie al jans jet daag dizze zommer. D’r Jean kiekt eroes. De landsjaf in d’r oesblik is frisjjreun. An d’r rank van de wei teëjenuvver zie hoes is ing zief. Wasser sjtreumt d’rdurch. D’r huevel eraaf. Ing mam mit tswai kinger kunt aalofe. Ze hant reënjes-jer mit mutsje aa. Jeël en bloa. >>> |
|||
|
’t Hauw hön jód jevalle. ’t Vurriegs joar. Noa de coronatsiet werm noa de berje. Óch dis joar junt ’t Lieza en d’r Joeëhan mit de bus. Noa de plaatsj van al jans jet joare. Zoeë vertrouwd. De berje umerme hön. Sjpatsere durch de buzje. En eróp mit de kabelbaan. >>> |
De ov kaat hant ze al ing tsiet nit mieë jebroechd. Doa zunt nog jet vrij reze-daag dróp. ‘Zouw e vier nog ins inne daag mit d’r tsóg joa, Joeëhan,’ zeët ’t Lieza. >>> |
Tse vós noa Kölle zouwe ze joa. Ze lose ’t evver bij zinge. Woare va zinnens d’r tsóg tse neëme. Drei vrung. Doe koam corona. Oessjtel. En vuur inne aafsjtel. Noen sjtunt ze bij de Rien. Tswai vrung um d’r inne tse iere in absjied. E jediech drieft mit. Óp de jolve va erinneroenge an vrundsjaf. >>> |
In ’t bucherjesjef is bij d’r aavank van de sjoeëlvakans jet bezóngesj tse doeë. E nui bóch is tse krieje. Hu d’r ieëtsjte daag. ’t Is jetseechend en jesjraeve durch ’t Margot. Het is oeëts hei noa jen sjoeël jejange. D’r Wiel kan ’t ziech nog erinnere. Heë jeet mit ’t Bertie d’rhin. >>> |
|||
|
Vöal sjleëg hat d’r makelaar nit nuedieg um ’t sjild noa jen eëd i tse hauwe. ’Te Koop’ sjteet dróp. Sjleëg va noen. In de eëd mit erinneroeng va vruier. Wie al bejon. Ze trókke i. ’t Traud en d’r Haar. In ’t hoes va hön jeluk. Joare va vräud mit de kinger. >>> |
Dis joar vertrukt de brónk in e dörp hoeëjer óp. En kunt ze aa i ’t dörp van de manslu van de bank. Dat wesselt um ’t joar. De manslu en de vrauwlu hant de kapel jetseerd. Doa weëd d’r sjloeszeën jejoave. De jónkheet trukt al in alle herjodsvrugde mit tromme durch de sjtroase. >>> |
|
In de wei teëjenuvver ’t hoes van d’r Jean ligke sjting in inne krink. Doa zunt ze ’t vurriegs joar mit aa jevange. Jong lu oes ’t dörp. Óp d’r langste daag van ’t joar. Zessing oer zivve-envóftsieg kome ze hu bijenee. D’r aavank van d’r zommer. >>> |
|||
|
‘Weëd ’t nit ins tsiet vuur e nui hemme, Joeëhan. Mit kótte mäusjer?’ |
De temperatoer weëd zommerlieg. Da zunt de banke ónger d’r boom óch mieë bezatse. Noa de ieshillieje hant de manslu van de bank de zommerblomme an de lampepöal ópjehange. ’t Hat ing tsiet nit jerend. Doarum mós me teëje d’r oavend de plantse wasser jeëve. >>> |
‘Ziech mar vuurzichtieg. ’t Zal vöal verkier jeëve,’ zaat de noaberman teëje d’r Hannes. >>> |
D’r plai vuur de sjoeël is verlosse. De kinger zunt eri. De sjtroale van ing vrujje maizon keure de sjting. Ing mam kunt aalofe mit e kinke an de hank. Ze wurpt jet in d’r jlaasbak. D’r klank va sjplietere. ’t Kinke wiest noa ‘t jraas an d’r rank van d’r plai. >>> |
|||
|
Inne maidaag deë ziech van ing vrundlieje zie lieët zieë. ’t Bertie en d’r Wiel hoale ziech d’r fiets oes d’r sjtal. Inne noamiddaag toer. De zon lieët hön e sjtuk wieër vare wie ze de letste tsiet jewend zunt. Ze vare uvver inne beusjwaeg. >>> |
‘Doa likt e brifje i de brivvebus. Ing iladoeng,’ leëst d’r Joeëhan, ‘in ’t dörpshoes. Dat is jet vuur de noabersjaf.’ >>> |
Jenauw wie ing waech jeleie. Ing blauw loeët. Óch noen hat d’r Joeëhan de vaan oes-jesjtaoche. Alling hingt ze haof an d’r vanekuul. D’r Joeëhan jeet mit d’r hónk eroes vuur d’r sjpatseerjank. ’t Is sjtil an duur. Jing harmonie óppen sjtroas in d’r vrujje mörje. >>> |
‘Blauw loeët. Ing sjun kluur vuur könneksdaag.’ |
|||
|
’t Wil mar nit ópsjisse vuur d’r Hannes. ’t Weer is noen nit wat me neumt inne sjunne aavank va de fiets-tsiet. Joa, ’t is vrug, mar nog jaar jee vrugjoar. Um d’r fiets tse losse noakieke is ’t nog nit d’rva kome. >>> |
D’r Oeësterhaas hat zie werk jedoa. Kinger vräud braad. ’t Sjpel va versjtaeche in d’r vrugjoarjaad. Klure-sjtroale. En da tietsje. Mit of oane foetele. Zoeë óch bij ’t Bertie en d’r Wiel. Mit de kinger bijenee. Rónk d’r dusj. >>> |
Óp d’r jroeëse plai weëd ing buun jebouwd. E plakkaat an inne poal versteld wat jeet passere. ‘White Thursday’ sjteet dróp. ’t Bertie en d’r Wiel blieve sjtoa. >>> |
De broeng bukkebleer winge intsel oes de hek. Reste nog va d’r winkter. ’t Vrugjoar tseecht ziech in d’r kalender. Evver nit in ’t weer. D’r jank noa de Jouw Waech is mies. Hu d’r zamsdieg sjleet de troerklok. Me verzammelt ziech in de kirch vuur ’t absjied va d’r Kep. >>> |
|||
|
Doa junt ze da, ’t Bertie en d’r Wiel. Inne middieg noa ’t tejater. E jesjenk va de kinger vuur d’r jeboertsdaag van d’r Wiel. ‘Inne middieg kieësje aese’, sjtong óp de kaat. E sjtuk uvver inne kieësje-jaad. Ing auw jesjiechte in ‘ne nuie jas. >>> |
Veëntjer en ballonge hange óp bij ’t bucherjesjef. ’t Is fes. Mit en durch de bucher. Ing waech lang. Ing vrauw mit e kink an de hank kome aalofe. ‘Kiek, mam, ballonge.’ >>> |
Vóssjtep in d’r sjnei. D’rneëver hongspuetjer. D’r Joeëhan sjpatseert. Neëver ziech triepelt d’r hónk. Sjnei in d’r meëts. De vrugjoarvräud kriet ing winkterkluur. Wies i jreun. An de anger zie van de sjtroas leuft inne verbij. ‘’t Hat jesjneid.’ >>> |
Jevroare hat ’t dis naat. Auto’s zunt wies. ’t Is nog frisj. De zon kunt boave d’r horizon oes. Sjiengt in de blauw loeët. D’r Joeëhan sjpatseert in deë kluurrieche mörje mit d’r hónk. Óp d’r ek van de sjtroas sjteet e jroeës sjild. Mit alle meuglieje köp va vrundlieg kiekende lu. >>> |
|||
|
D’r vasteloavend i de bee. Sjtram van absjied. Aesj inne makkadamweëg. D’r Hannes veult de tsiet va joare. De kneie sjtief. ’t Woar ’t allenäu weëd. D’r vasteloavend blieve viere. Wie de knäök ’t óch vinge. Ze uvverleëve ’t weer. >>> |
’t Is mitwoch. Dat hant ze besjlaose. ’t Marij en ’t Sietske. Vasteloavend viere hei heem. Va mitwoch bis mitwoch. Mit hön kinke, ’t Ingel sjtieje ze oes de bus. ’t Sietske dreëgt d’r kingerwaan. ’t Marij lekt ’t kinke dri. >>> |
De duur van ’t tsimmer jeet óp. D’r hónk kunt als ieëtsjte eri. Bejrust ’t Lieza in de kuche. Het keurt d’r hónk. ’t Doert effe ier d’r Joeëhan eri kunt. Heë leuft óp de tsieëne. Sjliecht e paar moal rónk d’r dusj. >>> |
Heë vertrók in d’r herfs mit ’t jeveul jet i tse toesje. ’t Vertrouwde va hei vuur mieë lit en temperatoere in ’t zude. Heë kunt tseruk mit ’t jeveul va heem kome. Tseruktoesje. En dat wil d’r Jean losse zieë. Klure i hiezieje klone. >>> |
|||
|
’t Is meuglieg. Inne winkter mit sjnei. Tswiefel loos de vlokke sjmiltse ier ze óppen eëd woare. Mar jeleuf lieët sjneie. Zoeë jónge ’t Bertie en d’r Wiel vuur tswai joar eroes. Noa de natoer woa al bejint en tseruk kunt. In ing sjneilandsjaf. >>> |
Ze kanne nit wade mit bijenee kome. De tswai breur. Jans jet joare aintseljenger in d’r óptsóg. De letste tswai joar zunt ze nit wieër kome wie ing rungde rónk d’r kuchedusj. Mar dis joar jeet e werm trekke. Inne richtieje tsóg. >>> |
In de winktertsiet vieët d’r Hannes jemindlieg winniejer kilometere. Kunt e nit ezoeë wied. Evver hu, inne van de ieëtsjte zóndieje in d’r jannewaar wil e durch dat ee dörp fietse. E dörp va vräud. Woa de klok in d’r kirchtoer zieng klanke va bejrif uvver de landsjaf lieët sjalle. >>> |
’t Nuijoar koam mit sjleëg en sjterewólke boave de hoezer. ’t Hauw ziech al daag lang aajemeld. Döks midde in de naat. Jepaaf. Angs voetsjisse. Plaatsj vuur nuie. De vräud óp e Nuijoar. Mit maizus-jer i blui. >>> |