Verhalen uit de lagere schooltijd in de jaren vijftig van de vorige
eeuw. Ik zat toen op de jongensschool Tharcisius in de Kerkraadse wijk Holz.

(laat u voorlezen!)

Herfssjtuk

Óp d'r zölder van de jongenssjoeël is 't troeblokaal van de verkennerij. De welpe zitse in inne ek. Doa zunt hön nester jebouwd. Jiddere woensdieg- en zamsdiegmiddieg kómme de jonge bijenee um tse sjpieële. 't Hat vöal mit de natoer tse maache. De akela hat 't vuur 't zage. De baloe hulpt heur doabij. 't Zunt al jroeësere meëdjer. Noen in d'r oktober junt ze vuural drópoes um in d'r busj jet uvver d'r herfs tse zukke. Ze maache doava herfssjtukker. Wen ze veëdieg zunt, weëde ze óp d'r zölder oes-jesjteld. Óp zóndiegmörje kan me joa kieke. Da kan me zage, wat vuur herfssjtuk 't sjunste is. 't Sjtuk mit de mieëtste pónkte hat jewonne. In d'r busj neëver 't kloeëster lofe vöal welpe rónk. Ze zammele versjillende tsoate paddesjteul. Wiesse, broenge. Van de roeë mit wiese pónkte zunt jing tse zieë. Elvenbenksjer wase jerijd óp boomsjtem. Bleer, echele, kasjtaie zunt jenóg tse vinge. D'r Al is óch bij de welpe. Heë hat jans jet bijenee jeraafd en jeploat. Ing sjongsdoes vol. Ze neëme al mit noa heem. Doa kanne ze jet inee friekele. Óngerweëgs bejieënt heë d'r Wiel en d'r Tien. Ze zitse bij d'r Werres óp 't sjtuupje.
'Los ins kieke, Al,' ruft d'r Tien.
D'r Al deed d'r dekkel van de doeës. Inne muffe herfs-jeróch kunt droes. D'r Tien kiekt dri. ''t Is bauw alling mar broen en jreun, wat iech zien.'
D'r Wiel kiekt óch dri. 'Haste jing roeë paddesjteul jezieë?'
'Nea, vier hant bauw allenäu 't zelfde vónge.'
'Iech wees jet.' D'r Wiel sjteet óp. 'Iech wees woa vier ins mósse joa kieke. In d'r koelbusj.' 'Doa darf iech nit i.'
'Dat wees iech. Mar de Tien en iech wal. Ós pappe wirke óp de koel. En da darve vier doa waal i. Heem hant vier ing kaat. Doamit darfs te eri.'
'Iech jon mit,' zeët d'r Tien. 'Vier broeche jing kaat. Mienne pap is toch koelplies. Die kenne miech wal.'
Heem holt d'r Al ziech nog ing sjongsdoeës. D'r Wiel vingt aa e bis-je tse renne. 'Vier mósse ós waal tsouwe. Angesj weëd 't al duuster.'
Inne koelpolies maat de poats óp. Heë lieët hön eri. Óp zienne burro likt e sjtuk papier. Doa sjrieft e de name van de jonge óp. D'r Tien kank e zofort. Óch d'r pap van d'r Wiel. D'r Al darf mit hön mit joa. Ze vinge 't sjiek zoeë alling in deë jroeëse busj. En ze broeche jinne floep tse han vuur inne portier zoeëwie bij de visjweiere van 't kloeëster. D'r polies leuft e sjtuk mit hön mit. An inne poal hingt e kes-je. Heë maat 't óp en sjtikt inne sjlussel dri. Dem drient e rónk.
'Woarum dut uur dat,' vroagt d'r Al.
'Dat mósse vier ummer doeë. Daag en naat. Hei in d'r busj hange óp mieëdere plaatsje kes-jer. Da kan d'r dierekter van de koel zieë, dat vier jód rónklofe en óppase.'
'Woavuur óppase?'
'Hei likt materiaal van de koel. Dat kan jeklauwd weëde. En vier passe óp de kinger die hei sjpieële.'  
D'r polies leuft durch. D'r Tien deed jraaf of e inne revolver in jen heng hat. 'Haste 't jezieë? D'r polies hat inne revolver bij ziech. Vier broeche jinne floep tse han vuur bandiete.'
Óp ing aofe plek in d'r busj sjtunt paddesjteul in inne krink. D'r Al wiest. 'Kiek, dat is inne heksekrink.'
D'r Wiel kiekt mit jroeëse oge. 'Hekse?'
'Joa,' knikt d'r Tien, die woeëne hei en kaboutere in paddesjteul.'
Ze laache alle drei ins en zukke wieër. Bij inne berkeboom zient ze roeë paddesjteul sjtoa. D'r Al sjpringt in de loeët. 'Noen han iech jet, wat de angere nit hant.'
Vuurzichtieg legke ze de paddesjteul in de doeës. 'Dink draa. Nit mit de heng in d'r mónk joa. Die zunt jiftieg. Dat wees iech van de welpe.'
D'r Tien kiekt zoer. 'Iech wil jraad e klumpje aese.'
D'r Wiel sjtuust 'm mit inne elleboag aa. 'Lek dat mar in d'r heksenkrink. Da dunt die ós nuuks.'
En dat deed d'r Tien óch. 'Noen weëde alle hekse verjiftiegd.'
D'r polies winkt noa hön, wen ze noa heem junt. 'Iech zal de name durchsjtreve. Bis de nieëkste kier.'
De jonge sjtaeche de heng óp.
'Da dunt vier,' zeët d'r Tien. 'Misjien kanne vier inne bandiet vange.'
D'r Al kiekt verwóngerd. 'Darf iech óch mit?'
'Iech vroag wal an mienne pap.'
Heem maat d'r Al zie herfssjtuk. Mit sjtoots zetst heë 't zóndiegmörje óp d'r zölder van de sjoeël. Jans jet lu kome kieke. De roeë paddesjteul valle wirklieg óp. Heë hat va eechele kaboutere jemaad. D'rneëver sjteet e kruuts va tswai teks-jer. E brifje hingt draa. 'Hekse,' sjteet dróp.
'Kiek,' zeët d'r Tien, 'die hatte doa bejrave.'
Doa weëd vuur jelaacht. Óch de angere jonge kome kieke. Bij de akela móst me zage, wems te 't sjunste vings. D'r Lou jeet e paar kier zage, dat d'r Al 't betste is. Of de akela 't duch hat, wees me nit, mar jiddenfals d'r Al wint d'r herfspries. E jroeës kluurbóch mit potlued. De Akela jieët hem 't bóch. 'Zoeë sjteest e jekluurd jód dróp, Al'
Tsezame lofe ze eroes. D'r Lou knieft de naas tsouw. ''t Ruucht doa óp d'r zölder waal noa oes-joa.'
'Zoeë ruucht d'r herfs,' zeët d'r Wiel.
'Ao, doe meens d'r Al Herfs.' D'r Lou laacht. De angere óch.
D'r Al huft 't bóch óp. Heë wil ze bónk en blauw houwe.