Columns

Ee moal in ’t joar treffe zie ziech. Ze zunt mit drei man. D’r Joep, d’r Joeëhan en d’r Sjarel. Me is ’t d’r Joe-daag jange neume. Ze hant dik vóftsieg joar jeleie tsezame óppen sjoeël  jezaese. Ze bezukke de sjtad woa de sjoeël woar. Ze kome bij d’r Joep heem bijenee. Deë woeënt vuur ziech alling.

Inne jode herfsdaag. Klure juuche oes beum en sjtruuch. Tuen roesje langs bleër. Aavank van d’r oktober. Druegt ’t naas van d’r tseptembermond. De middiegtem-peratoer keurt de hoed. ’t Bertie en d’r Wiel jenisse ‘t kluresjpel en de noajoarsklanke. Ze maache inne sjpatseerjank durch dat herfskonzeët.

E inkel blad likt óppen eëd bij de bank. D’r Hain zetst ziech. Heë is d’r ieëtsjte. An de uvverzie kunt jraad d’r Karl aalofe. Heë zetst ziech óch d’rbij. Inne van de jemeende is ’t dóch ‘de scholen zijn weer begonnen’ aaf an ’t hoale. Dat woar tusje tswai beum jesjpanne.

De kóffere hat e i-jelane. D’r Jean kiekt nog ee moal durch de vinster noa d’r jaad. Paarse herfsblomme luete óp. Ing noajoarkluur. Ze uberasjt hem jiddes joar. Inne jrós an hem, ier heë vertrukt. Noa ’t zude vuur ’t lit in de winktertsiet.

Dis joar kanne ze nit mit d’r fiets noa ’t koensdörp joa. ’t Sjmiest jet. Nit plezerieg um durch dat weer tse vare. ’t Bertie en d’r Wiel junt mit de bus. Bekieke ziech de nase welt va hinger de vinster. Zient ’t dörp noen óch flotter kótterbij kome. ’t Bertie hauw ziech vuur alle zicherheet d’r sjirm mitjenoame.

Inne aafsjtand va nit tse wied voet. En doch boeseland. Jenóg vuur vakans-jeveul. In ing sjtad. Jet daag ópjenoame in heure koeltoer. Ing sjelp va bilder, bouwwerke, sjilderije. Kuunsler oes aller welt. Zoeë óch de bezukkere. Mieëdere sjpröach. Terrasse völle ziech. Ónger inne blauwe himmel.

De vuurduur sjteet óp. D’r Jean zitst óp 't sjtuupje.  In de wei teëjenuvver zie hoes sjpilt de harmonie. Loestieg en freulieg. 't Sjleet uvver óp de lu. Ze zitse róngserum. Ze aese en drinke jet. De temperatoer is nog ummer zommerlieg. Zoeëwie bauw d'r janse zommer va dis joar.

Ópins kunt ‘t. Zoene daag. Dat-s te i dieng hemet e sjun vieëdel zies. Inne trengel jeboare. Diech ópneëmt. In deë oesblik. Sjtreumt i tsoate klure va jreun en broen. Himmelsblauw. Jolft. Deed dinke an e land wiedvoet. I zuudlieje temperatoere. Die noa hei kome in inne hese wink.

Heë vingt ’t aa tse merke. D’r sjieëmer kunt e bis-je ieëder. Haof aujoes. De mörjezon jet sjpieëder. D’r zommer lieët al daag lang zieng hoeëg temperatoere veule. ’t Is vuur d’r Hannes inne huegdepónk in ’t joar. In alle vrugde óp d’r fiets.

Inne jroeëse kraan sjteet bij de flat. Hekke drum. Balkons weëde aafjebraoche. E sjtuk van e sjtanketsel vilt eraaf. D'r Wiel en 't Bertie bekieke ziech ‘t ins. Ze maache inne sjpatseerjank durch  't vieëdel woa d’r Wiel lierer is jeweë. Heë pakt ziech d'r tillefoon. Kniepst ing foto.

D’r kop in d’r wink. Vane sjtrak. Junt in d’r wink mit. Hei en doa kunt ’t verkier óp jank. Inne intsele fietser. Aaf en tsouw inne jrós. D’r Hannes ziet de zon ópkome. De hits óngerweëgs. D’r waeg sjlingert ziech eraaf. Langs inne boerehof. D’r boer en de vrauw sjtunt óp d’r waeg.

Doa junt ze da. D’r Joeëhan en ’t Lies mit de noabersjaf. Nog ee moal noa ’t sjtadion. Ze zitse óp ing rij. Al flot weëd ing tuut mit klumpjer durchjejoave. Nit wieër wie d’r Joeëhan. Deë zitst als letste in de rij van de noabersjaf. Da jeet ze werm tseruk. Zoeë bliet nog jenóg dri vuur ing nieëkste rungde.

’t Moeziekfes klinkt weltwied. Zoeë óch in ’t dörp van d’r Jean. ’t Hat hem iedeje jesjónke. Um tse moale. Tuen, insjtroemente. ’t Jieët ‘m e zicher jeveul. En jraad dat maat ‘m óch ónrui-ieg. ’t Is tse winnieg. Tse dun. Doa mós mieë zieë.

’t Is sjtil óp d’r plai. Raest oes van inne daag moeziekfes. Veëdieg vuur d’r nieëkste. D’r Joeëhan maat zieng mörjerungde mit d’r hónk. Mit werm daag deet e dat zoeë vrug wie meuglieg. Jister hant ze mit de noabersjaf bijenee jezaese. Óp d’r sjtoep. Bis in d’r duuster. Mit moeziek um tse viere.

Vurrieje waech varete ze nog mit d’r tsóg noa ’t tejater. Noen zitse ze werm in d’r tsóg. ’t Bertie en d’r Wiel. Ze sjtieje tswai sjtations ieëder oes wie doe. Mit e anger jemuud. Sjwiejend lofe ze neëveree. Sjtaeche inne jroeëse verkierswaeg uvver. Mit villa’s oes vruiere tsiet. In ing hat de verjangeheet ing plaatsj kraeje.

’t Is e jesjenk vuur d’r Wiel. Vadderdaag. Va de kinger. Noa e tejatersjtuk. Jesjraeve durch inne jeeslieje hónged joar jeleie. Heë woeët inne wiese raaf tusje sjwatse kroats jeneumd. Heë sjrievet uvver mach va kirch en koel. Uvver leefde vuur d’r herjod en d’r miensj. En vuural dat letste jeet deep in ’t sjtuk.

Inne sjnikhese daag. Doa  dinkt d’r Joeëhan döks aa. Zicher wen ’t kaod en naas a jen duur is. En noen is ’t da zoeë wied. Hingenum in d’r sjatte. Dat hat me jemeld. Blief oes de zon. En angesj jód i-sjmiere. Verjaes ’t drinke nit. ’t Betste is wasser. Dat letste hat d’r Joeëhan  ’t Lieza e paar moal hure zage.

Inne daag um heem tse zieë. Tse zitse óp inne jetseerde sjtool. Mit tseechnoenge en nog mieë mit wat de klingkinger óppen sjoeël jemaad hant. Doa is wal ummer ing juffrauw of inne meester die de vaddere en de opaats hoeëg wille losse leëve. Ze hauwe ’t wal ins druvver jehad. De manslu van de bank.

In dis tsiet fietse óp zóndiegmörje betseechent wade of umvare. En dat deed d’r Hannes jeer. ’t Is de tsiet va protsessiejoeëne. In alle herjodsvrugde ziet heë lu an jang mit tsere. Vuur de brónk. Heë nimt noen inne aafsjlaag deë heë angesj in ’t noajoar fietst. D’r waeg noa d’r boerehof woa heë in d’r herfs eppel jelt.

Ze riskere ’t nog ins. ’t Lieza en d’r Joeëhan um óp vakans tse joa. Mit Himmelvaat. Ing rees mit de bus. Noa de berje. Umhoeëg. E paar joa hant ze ’t nit riskeerd. En noen is ’t zoeë wied. E kóffer ipakke. Jidder ’t ziengt. ‘Nit mieë wie ee,’ zeët d’r Joeëhan.

Ze kome bijenee. Óp ing plaatsj van absjied. Va loslosse. In inne zaal va troane. Ónbejrif. Doa zitse ze. Sjrievere. Ze sjpille ’t sjpel va wöad. Sjenke ’t jewieët va verdrage. Sjetse de weëd va jeveul. De koens va troeës. Durch ’t beneume van ’t leed. Inne zakdóch vuur troane.

Wie vroeë woar e, d’r Jean. Noa de coronatsiet nog ins e joar uvverwinktere in ’t zude. En noen werm heem. Um tse moale. Vräud oessjträue mit verf uvver ’t dóch. En da kome kweer d’rdurch bilder eri. Ze knalle. Krig. Heë hilt ziech d’r kop vas. Wat óp ’t dóch kunt, is sjtubjries, doeëdsjwats, blódroeë.

Bleech jeël dörper. Jrieze sjtub wingt óp. Sjtroase nog ummer sjmaal wie i filme van oeëts. Uvver krig en doeë. Vöal doeë. Jong lu. Noen jetseechend i kruutser en inne inkele sjteer. Óp e wiesveld van ier. Jerijd in ónendlieg leed. Oeskiek óp de zieë. Lu lofe rónk. Va wieë en zieë. Ze drage rouw mit ziech mit.

Boave óp inne huevel sjteet e bild. Ing erinneroeng aa jevallene in d’r krig. Jries i sjtee. Jekluurd i de tsiet. D’r Hannes fietst eróp. Vuur ’t bild is ing kling parkeerplaatsj. Is aafjezatsd mit e sjtanketsel. Doa-aa hingt e sjild. ‘In verband met de Dodenherdenking parkeerplaats gesloten’.