Columns

In e jroeës park sjtunt rèste oes d'r krig. Tanks, kanonne, vliejer. Vöal lü lofe rónk. 't Is sjun weer. 'Opa,' ruft e junke, 'kanste doamit sjisse?' 'Noen nit nit mieë Diëgo. Vruier waal.' 'Wat sjiek opa. Paaf, paaf.'

D'r april is wermer wie angesj. Mit vöal daag zon. Jinne reën. Ing jeël wólk drieft uvver 't land. Sjtub vuur nui leëve daalt neer. Óp roete, autoots, sjtüp, sjtroase, jadens. Lü niste. Hant d'r sjnóp. 'Küem mar reën,' weëd jekümd.

Óp ing krütsóng va veldweëg sjteet ónger inne wieëjeboom e krüts. 't Hoots is verweerd durch zon en reën. Boere hant 't oeëts doa neerjezatsd um hön velder tse besjutse teëje mis-jeluk. 'Herjod vier danke üch, dat vier 't land darve bewirke' sjteet óp e sjild d'rboave.

Óppen sjoeël tseert 't Deborah inne Palmpoasje-kül. 't Hat va heem inne kül mitjenoame. De mam hat kling lets-jer dróp vas-jemaad. Tsezame mit de anger kinger weëde  palmteks-jer, jekluurd papier en aier draa jehange. Boave dróp sjtèche ze inne haan.

D'r Ralf hauw 't óp d'r tellevies jezieë. Inne foesballer kank e ai zoeëmar oes de loeët ópvange mit d'r vós. 't Woar nit kapot. Dat liechet hem wal jet mit de oeëstere vuur de duur. Da woare toch aier jenóg um tse ube.

De miemmekets-jer i blui. Tseechene ziech aaf teëje de blauw loeët. Narcisse klure jeël in 't jraas langs de weëg. Sjneiklöks-jer oes-jebluit. Kieësmüts-jer fleute ziech kótter bijenee. De zon beloaft inne werme middieg. D'r ieëtsjte fietser viert verbij. In d'r vrujje mörje.

In de zessiejer joare koame ze bijenee. Jelierde oes alle ekke van de welt. Ze maachete ziech zörg. Ze hole va vuuroesjank. Va nui dinger oesvinge. Mar ze hole óch va noadinke uvver die nui dinger. Wat mósse vier d'rmit? Wat is de hingerzie d'rva? Frontend en Backend! Ze zoge 't verkierd joa.

De zon sjiengt. De loeët oamt vrugjoar. 't Fieng leuft uvver d'r plai bij de winkelsjtroas. 't Zetst ziech óp d'r rank van inne plantsebak. Oes de tèsj van d'r jas holt 't ziech e sjtuk papier. Jans jet joare hat 't sjpatseerd. Durch 't landsjaf. De natoer i-oame. Vuural de rouw jenisse. Kilometere lang.

Zivvetsieg protsent kans óp reën. Drei sjtond zon. Zoeë weëd hü verwaad. Jister nog e sjtroalend klure-fes. Hü verbij. De pieng doebbel jevóld in inne wasserkauwe daag. Va oes-jebloaze tröate en verlepsjde ballonge. Inne frisje wink fleut um de oere. De milletsien teëje d'r kater va kwietweëde.

Al wèche jeleie sjtong 't in de tsiedónk. Vasteloavendszóndieg is in 't patronaat e jroeës vasteloavendsfes. Doa kan me pries jewinne. 't Sjunste peks-je, 't betste iedee, de loestiegste jedanke, d'r jekste sjrit, de fainste famillieë, d'r sjlauwste aintseljenger. Me vong 't e jód iedee.

Óp d'r maat sjtunt ze aa-jepriesd. De sjlusselblomme i bónkte klure. Tswai sjtuk vuur inne euro. Ze sjtunt jerijd midde fibberwaar in ing vrugjoar-zon. De vasteloavend nit wied voet. 't Jieëft e vroeë jeveul. Óp ing bank  zitst inne auwere man. De tsiet is hem aa tse zieë.

Vasteloavend vilt sjpieë dis joar. Doarum hant ze alle tsiet um ziech jet tse bedinke vuur d'r óptsóg. De tswai breur zitse werm rónk d'r kuchedusj. Wat junt ze dis joar doeë? D'r Wilders? – Politiek wild. De kirch? – Klokkeluider. D'r buitenring? – Nit binne. Vurriegs joar hauwe ze jet uvver de verkiezingen.

Anno 1910 sjteet mit jroeëse lettere óp d'r vuurjieëvel van 't bekkesj-jesjef. Va vadder óp zoon is de bekkerij jejange. Mieëdere jeneratioeëne Hoeppermans. Mit peëd en kaar woeët 't broeëd oes-jevare. Zicher bis in de joare vóftsieg. Doanoa koam d'r besjtelwaan. Dem hauw d'r letste Hoeppermans nog aajesjaft.

Mit de erm uvveree sjteet e vuur zie jesjef. Óp de duur hingt e brifje 'vanaf 1 januari gesloten'. Heë kiekt de sjtroas eraaf. 't Is nit 't ieëtsjte jesjef dat leëg likt. De jong lü trekke voet. De sjtad verjriest. Doabij junt ummer mieë lü noa de jroeëse jesjefter urjens langs d'r autowèg.

D'r maat sjtreumt vol. Hü weëd d'r nuie prins oes-jeróffe. Me is nuisjierieg. Weë is d'r prins va dis joar? D'r jong van d'r bekker? Of deë van de sjokkelaadfabriek? Me roant mar jet. Ee dink is zicher. 't Is inne jong en jee meëdje. Dat jehüet ziech en woarum?

D'r kuster trukt an de koad bij d'r i-jank van de kirch. De klokke loeë. D'r klank sjalt uvver de klatsjnase hüejele. D'r reën vilt mit bek oes jen loeët. 't Is zamsdiegmiddieg. 't Broedspaar sjtiegt oes inne auto. Ónger inne jroeëse sjirm lofe ze noa de kirch.

Vanoes 't bed kan heë eroes kiekke. De jardienge an zie jesjaove. Dat is 't ieëtsjte wat zieng vrauw deed. Jidder mörje kunt ze 't woeëntsimmer eri. 'Mörje jong. Jód jesjloffe?' Ze jieët hem e mültje. 'Kóm, lit en frisje lóf eri.' Ze zetst de duur e sjtuks-je óp. In d'r mörje vrüst 't nog jet.

Sjnei in de krisvakans. D'r Ralf hat sjpas. D'r jabulani-bal rolt durch d'r sjnei. Deë is kóm tse zieë. Mar d'r Ralf broecht 'm nit tse zieë. Heë veult 'm. Mit sjpas roetsjt heë durch d'r sjnei. Maat sjlaidoenge. Sjpringt óp. Inne nuie aaloof en da werm sjuve.

Dat dunt ze al jans jet joare. 't Toos en d'r Joeëzef. De mam bezukke van d'r Joeëzef. Ze woeënt in 't bejaardehoes. Doa weëd ze jód verzörgd. De kinger woeëne wied voet. Alling d'r Joeëzef nit. Heë is blieve woeëne woa heë jebore is. Mit d'r naam va zienne pap is heë kótbij zieng mam blève.

'Ópins is 't krismes.' Heë pakt ziech d'r bril oes de klapdoeës. Zetst 'm óp de naas. Zoeë dat heë d'rdurch en druvver kiekke kan. D'r Tobias zeët 't nog ins. 'Ópins is 't krismes.' 'Heë is inne bekankde sjriever. Jediechte. Nit tse lang. Flot en duudlieg. Doa hilt heë va.

Jans jet joare sjtong d'r Antoeën óp d'r maat mit krisbeum. Zieng vrauw hólp 'm doabij. I weer en wink. Dat maachet hön nit vöal oes. 't Hauw jet. Ejentlieg jans jet. Durch 't joar date ze dökser draa. D'r detsembermond mit de krisbeum óp d'r maat.

Óp d'r zölder van de jongenssjoeël zoog heë ze vuur 't ieëtsjt. Litbilder. Sjtuksjer jlaas besjilderd. Inne missiejoeënspater sjuvet ze in inne projektor. E jroeës wies lake hong an de   zölderbalke. D'r pater loos zoeë bilder zie oes e land wiedvoet in Afrika. Doa wirket heë.

Vanaaf de sjtroas kan me 't zieë. Durch de vinster. Ing keëts brent óp d'r dusj. D'r Bert sjtècht de tswaide aa. Zieng vrauw zitst an d'r dusj, neëver d'r adventskrans. Ze sjrieft e jediech. 't Jeet uvver lit. Durch 't tsimmer klinkt krismoezziek.

Zoer kiekt d'r John eroes. An duur sjtórmt 't. Jee weer um tse sjpatsere. Dat deed heë ins de wèch mit zieng auw kammerade. 'In hoes is nog jenóg tse doeë,' zeët zieng vrauw. 'Leef An, dat is 't ieëtsjte wats doe ummer zeës.'