Columns

Doa woare eldere jenóg die de kinger wole vare. Óp d'r sjoeëlplai sjtunt ze bijenee. De kinger va jroep ach. Mit hön juffrauw. Dizze middieg junt ze noa d'r kirkhof. Tsoldate oes d'r krig zunt doa bejrave. Ze krient hu e jraaf um tse verzörje. E wies kruuts. 't Is e sjtuk vare. Óch kinger van ing anger sjoeël zunt doa.

Dizze mörje hat 't Bertie bij ziene man de medalieë ópjesjtaoche. 't Is könniksdaag. Da junt ze dróp oes. Ze zunt ópjewase mit 't könnejinnefes en bevrijdingsdaag. Tswai vrij daag. De lu woare vroeë dat d'r krig verbij woar. E oranjefes. Dat zunt 't Bertie en d'r Wiel blieve viere.

D'r kaatkloep wil nog ins jet óngerneëme. Jemindlieg junt ze mit d'r auto dróp oes. Um de buet viert inne. Evver doa zitst e noadeel aa. Deë viert kan nuuks drinke. Nuuks van alcohol. En dat dunt ze óp zoene daag jeer.  E paar drinke. Nit tse vöal, mar jraad jenóg um nit tse kanne vare.

Jroeës sjtong 't in de tsiedónk. D'r weerman danset bauw d'rbij. Mörje d'r ieëtsjte zóndieg in 't vrugjoar mit temperatoer boave de tswantsieg jraad. Evver pas in d'r middieg. D'r Hannes viert heem voet óp d'r fiets. 't Is nog frisj. De loeët wólkieg. Heë hat de winkterkleier aa. Lang bóks. D'r zommertrieko, jesjpaard mit zieëjele van d'r Jumbo bliet in de kas.

D'r Karl sjteet mit de óprófkaat um tse joa sjtimme i jen heng. Heë sjnapt 't nit. Woa jeet 't uvver? Woa mós e vuur zieë of teëje? De lu die teëje zunt, hoffe dat mieë wie drissieg prótsent van de lu sjtimme junt. Da hant ze ing kans um tse jewinne. Bij winniejer tselt 't zoeë wie zoeë nit. Dat is ejentlieg wat d'r Karl wil.

De kirch is jans vol. Al de Oeësterdaag. De lu kome jeer noa de kirch. Va wieë en zieë. Óch óp anger daag in 't joar. D'r pastoer in die kirch sjprikt hön aa. Leëvensech. Jenós van de jesjiechte. Mythe mieë wie fysica. Kraf van de rituele. Sjterkde van 't tsezame zieë. Plaatsj vuur perzeunlieg jeveul.

Inne van de zóndieje in d'r April is 't pries. D'r huevel weëd uvversjtreumd durch fietsvrung. Ze kome al vrug. Mit klapsjteultjer, vane en beer. Hei en doa in de wei inne camper. D'r ieëtsje barbecue sjwaamt. Vanoes zie tsimmer kiekt d'r kuunsler oes uvver 't land. E kluresjpel va jreun bis broen. I reëte sjtukker. Jeplógd. Koens va boere.

D'r Joeëhan sjteet mit de heng i jen taesj vuur de vinster. Heë kiekt eroes. ''t Vrugjoar vingt aa,' zeët e. 'Jenauw in de Jouw waech. Dat kunt nit flot vuur.' Zieng vrauw zetst ing doeës mit aier óp d'r kuchedusj. Um tse verve. ''t Is óch nog volle mond.'

In d'r koer zunt vöal jong lu kome. Ze zinge jeer. Vinge 't vuural sjun um bijenee tse zieë. Meëdjer en jonge eëve aod. Ze zukke ziech. In de kirch zinge ze döks hön lidjer. Woa-i ze ziech heem veule. D'r pastoer hat doa oer vuur. Dat sjenkt vertrouwe.  Óch dis joar veure ze de Passion óp. Drei daag de kirch jans bezatst. Ze lofe mit e jroeës kruuts durch de sjtroase.

't Zouw inne jroeëse sjportzommer weëde. Mit silvester hant ze dróp jedrónke. 't Roos en d'r Wiel. Trui supportere van d'r Hollendsje sjport.  Inne kampioen zitst zicher in 't vaas. Doabij weëd 't Wk-fietse kótbij jevare. Ze zalle zicher óp hön klapsjteultjer langs d'r weëg zitse.

In ’t bucherjesjef likt inne sjtabel bucher. Kingerbucher vuur inne euro. Me wil kinger an ‘t leëze krieje. Mieë wöad ziech eje maache um jedanke en jeveulens tse kanne vertselle. Wöad um moere aaf tse braeche. Um brugke tse bouwe. Ing welt mit lu die zörg hant vuur ee. Dis joar hat me ‘Oorlogswinter’  jekoaze.

Ins d’r mond kunt ’t Martha mit vrauwlu bijenee in inne wieëtsjafszaal óp d’r maat. Ze vertselle ziech jet en drinke ing tas kaffieë. Ze losse óch wal ins inne kome um jet tse vertselle uvver ’t ee en angert. Dizzen oavend hant ze jet bezóngesj. Inne hoeëglierer in de Hollendsje sjproach zal inne vuurdraag haode. ’t Hat jet tse maache mit jediechte.

In de noabersjaf hat me al bauw vieëtsieg joar inne verain. Um tsezame feste tse viere. ’t Joar rónk. En wen ’t nuedieg is, vuur ee doa tse zieë. In de loof van de jaore is d’r verain jewase. Kinger van eldere woeëte mitjlied en bloave dat óch. Zoeëjaar kinger va kinger zunt noen d’rbij.

De winktertsiet is nit ummer de sjunste tsiet um tse fietse. Dat vingt d’r Hannes. Zicher noen de kneie bij ‘m ópsjpille. ‘Auw knäok,’ zeët e dökser. Flotter kauw vingere en tsieëne. Went ’t vruust,  lieët e dan óch d’r fiets sjtoa. En went ’t rent,  jeet e zoeë wie zoeë nit mieë ’t hoes oes.

De duur van de wieëtsjaf sjteet óp. Dr confetti kleëft an ’t jebun. De ballonge leëg jelofe. Raeste hange an d’r plavong.  D’r wieët en zieng vrauw sjroebe. D’r vasteloavend mit d’r beerjeróch de duur oes. De moeziek oes-jeklónke. De vasteloavendswólk voetjedraeve. Bis ’t nieëks joar. Wievöal daag nog?

'D’r zóndiegmörje is de sjunste tsiet van de waech um tse fietse.’ Dat vingt d’r Hannes. Zicher in d’r winkter. De rouw sjprikt i sjtiltewöad. Alling hu nit. D’r  vasteloavendszóndieg. Da vertrukt e sjpieëder. Heë wil jet va vasteloavendslóf op-sjnoeve in de dörper. Hei en doa viert inne vasteloavendswaan durch de velder. Moeziek huet me va wieds.

Óp d’r dusj sjteet ing doeës mit sjlingere, ballónge, kloneköp. D’r Joeëhan sjteet óp de ledder. Hingt inne sjlinger óp. ’t Biela sjteet óp inne sjtool. Hilt e maskie vuur zie jezich. ‘Joeëhan kiek.’ D’r Joeëhan rauwelt jet. Heë hat ing sjpang in d’r mónk. ‘Sjlik die sjpang mar nit aaf.’

’t Joar is flot umjejange. En ze hant nog winnieg tsiet. De vasteloavend vilt vrug dis joar. Wat junt ze dis joar doeë? De tswai breur. Aintseljenger. Ze zitse rónk d’r kuche-dusj. D’r Allewies en d’r Jean. Ze zukke jet um tse laache. In ing tsiet die um tse kriesje is. Vurriegs joar is d’r sjtóp nit van de sjnapsflesj jejange.

D’r  Joeëhan leëst de tsiedónk. Heë hat ’t vuursjtuk. Zieng vrauw ’t angert. Zoeë jeet dat ’t mörjens jemindlieg. Jidderinne leëst zie eje sjtuk en da toesje ze. Tsejeliecher-tsiet zunt ze noeëts oes-jeleëze. Dat is bij ing tsiedónk nit zoeë wiechtieg. Doa sjteet jenóg i um de tsiet tse völle bis d’r angere veëdieg is mit leëze.

’t Vingt aa tse reëne. D’r Joeëhan en zieng vrauw junt de kirch eri. D’r tsóg waor óp tsiet. Doarum hant ze ziech in e wieëtsjefje ing tas kaffieë kanne drinke mit e sjtuk appelkóch d’rbij. ’t Hat hön jesjmaat. Ze zetse ziech midde in de kirch. De tant Biela kunt neëver hön zitse. ’t Is e sjwester van d’r Joeëhan ziene pap. Ze bejrusse ziech.

D’r Joeëhan leuft je-ermd mit zieng vrauw. Ze losse ’t hunke oes. De krisdaag hant ze hinger d’r ruk. Ze jenisse nog ummer de sjun jemuutlieje daag. Tsezame mit de famillieë. Noen sjteet ’t Nuijoar vuur de duur. Bij d’r hoarsjnieder sjteet jroeës óp de vinster jesjraeve ‘Vuurwerk’. Tusje de fesdaag lieët ziech bauw jinne de hoare sjnieë. Ze zunt vuur de krismes jeweë. Doarum verkeuft e jet um tse knalle. Zoeë verdeent e winniegstens jet. Vuur ’t jesjef hingt inne bak. ‘Hondepoep’ sjteet dróp.

Doa junt ze werm. Wie jiddes joar. De janse famillieë noa ’t tejater. Krislóf ópsjnoeve. Ze vräue ziech, umdat ’t al die joare zoeë sjun woar. Laache, kriesje, noadinklieg. Jemuutlieg, tsimmerwerm. Óch d’r nónk Hain jeet mit. Heë hilt va Jingle Bells. ’t Darf vuur hem óch jet mieë zieë. Doarum jeet e mit. Bij d’r i-jank ziet e al ing bekankde.

Uvver ’t wasser kunt ze aavare. De boot van d’r Tsinterkloas. Kinger winke, sjpringe, zinge. ’t Is zoeë wied. D’r Tsinterkloas. Heë is werm doa. Bringer va vräud. Jrust de kinger an de kank. De Piete danse óp de boot. Inne pap hilt mit zie döatersje e sjild umhoeëg. ‘Welkom Tsinterkloas’ sjteet dróp. Ze hant Pietemutsje óp d’r kop.

’t Weëd e kluresjpel. Roeë Piete. Sjwatse Piete. Jeël Piete. Bloa Piete. Jreun Piete. Broeng Piete. In alle klure. Wies-sjwatse Piete. Reënboag Piete. D’r televies kunt mit inne nuie vuursjlaag.  Sjoeële uvverlegke. Sjteë sjlunt de heng in ee. In de tsiedónk sjteet e bild  va d’r sjimmel. Me hat ’t deer bemoald mit zebra-sjtrefe.