Columns

’t Kristreffe hat aajevange. De lu oes d’r trengel bij ’t Traud en d’r Harie. D’r veerde zóndieg van d’r Advent. Inne krisboom oeszukke. Ze hant inne jroeëse jaad. Deë likt die daag vol mit krisbeum. Ze zunt d’r allenäu. ’t Lies en d’r Joeëhan. D’r Wiel en ’t Bertie. D’r Hannes. En d’r pap.

D’r Joeëhan kunt eri. Heë hat d’r rónkjank mit d’r hónk hinger d’r ruk. ‘Wits te Lies, wat ze bij ’t hoes neëver d’r hoarsjniejer óp ’t daach an ’t legke zunt?’ ‘Nae.’ ‘Jraas.’ ‘Jraas? Doe meens ’t nit. Woarum dat da?’

Doa woare nog al jet reëne daag. Dat huet bij d’r herfs. Zoeë óch de zonnieje. Wen de bleër i herfsklure sjtroale. Hu is inne van die daag. Jeluklieg. D’r Hannes kan werm óp d’r fiets. In de drieëne vuurzichtieg. Vuural óp plaatsje woa ’t naas is. De zon nit kunt. De bleer an d’r makkedam plekke.

Jiddere sjoeëldaag sjtópt ing bus bij d’r plai vuur de kirch. Kinger sjtieje i. Sjtrak weëde ze tseruk braad. Ze junt noa de sjoeël in de sjtad. Hu kome ze ieëder noa heem. Woensdiegmiddieg. In de auw sjoeël is dökser nog waal jet tse doeë. Zicher in de kingerbucherwaech. Hu leëst inne tejatersjpiller jet vuur.

Me vingt ziech draa tse jeweëne. Dinger endere ziech in de tsiet. Al is ’t va kluur. Doarum sjtrieche de manslu jiddes joar hön bank aa. Ze wille de tsiet vashaode. De monumente verware. De kirch is jesjlaose. De kapel óngerhaode ze zelver. Jiddere daag kome doa waal lu eri.

Inne zóndieg mit herfsklure in de zon. Sjpatseerjengere óngerweëgs. Bilder va paddesjteul. Apparate kniepse. In d’r beusj ruucht d’r herfs. Fietsere i kótte bókse. Terrasse völle ziech in d’r daag. Dusje mit jlazer herfsbók. Inne depe jesjmak in zommertemperatoer.

Inne zóndieg. Reën. Um binne tse zitse. Ziech jemuutlieg tse maache. Tse werme an die jedanke. Zoeë de winktertsiet durch tse kome. Hei en doa vieët doch inne fietser rónk. Klatsjnaas. Inne sjpatseerjenger mit inne hónk. Ónger d’r sjirm. Terrasse leëg. Hinger ing vinster zitst e kinke.

Hu vingt vuur de klingkinger van ’t Bertie en d’r Wiel de herfsvakans aa. Ze junt ze bezukke. Ing tas kaffieë drinke. Inne sjpatseerjank durch d’r busj. ‘t Verjoa va bleër ruche. ’t Kome va paddesjteul zieë. E sjpel va klure. Ze wille óch jet mitneëme. ’t Is Kingerbucherwaech.

Lanksaam verkluurt d’r zommer. De herfsklure luete óp. Doch nog ing res werm temperatoere. Zoeë midde óp d’r daag. Vuur de fietsere ing sjpas. De zonnesjtroale óp de bee tse veule. Doch d’r Hannes is al vrug óp. Da is ’t keul. Winkterlieg bauw. Ing lang bóks kan jee koad. D’r Hannes bekiekt ze ziech ins. Versjaose noa al die winkterjoare.

D’r wink wingt. De vane sjtrak. D’r toer, d’r oeskiek uvver ’t land. Woa vrijheet kótterbij koam. Mit d’r wink va de zieë. Doezende tsoldate, jónk. Jonge óch d’rbij. Koame kótterbij um de hiezieje lu jeluklieg tse losse veule. En zie zelver mui, drekkieg. Kapot va leed um jevalle kammerade. Doch ze jónge wieër. Sjtroalete mit in de vräud va lu.

Ing vrauw oes ‘de Middeleeuwen’. An de Rien. I Bingen. Ing oessjtelloeng is doa nog va heur. Ze maachet naam in ing tsiet dat nog jans jet tse winne woar vuur vrauwlu. Ze woar van adel. E jeluk óp ziech doe. Mach. Ze weëlet vuur e leëve in e kloeëster. Zie eje kloeëster. Woa lu van de welt ziech jeer bejieënete. Um heur tse sjpraeche.

Nog e paar waeche zommer. Mit jet werm daag. Um noa tse jenisse. D’r herfs is óngerweëgs. ’t Lies en d’r Joeëhan wille nog inne daag dróp oes joa. Doarum zunt ze al vrug in ’t jroeës jesjef. D’r Joeëhan duit de kaar. Bliet sjtoa. ’t Lies drieënt ziech um. ‘Woa bliets te?’

’t Koensfes in d’r tseptember is vuur ’t Bertie en d’r Wiel inne bejrif. Jiddes joar noa dat dörp. Inne daag tusje kuunsler. Dis joar jans jet bezóngesj. Versjillende kuunsler hant jet mit Woodstock jedoa. Vóftsieg joar jeleie. ’t Jroeëse fes va leefde en vrid. Sjtiejet óp in ing wólk va vrijheet en versjtendnis. Drievet uvver de janse welt.

D’r Hannes vertrukt óp d’r fiets. Zoeë vrug is in de noabersjaf koom inne ónger-weëgs. Went e evver [...]

Dis joar hingt jee dóch tusje de beum. ‘De scholen zijn weer begonnen’. Woa me al langer bang vuur is, is passeerd. De sjoeël jeet nit mieë óp. Tse winnieg kinger. De manslu zitse óp de bank. Oane dóch boave hönne kop. Bij hön zunt evver manslu d’rbij kome. De bank is tse kling woeëde. E paar man neëme ziech inne klapsjtool va heem mit.

Nog e paar daag vakans. Da de sjoeël. Mar zoeë wied is ’t nog nit. Doa kan nog jet óngernoame weëde. De klingkinger van ’t Bertie en d’r Wiel woare al mit hön eldere e paar waeche an de zieë. Noen noa de oma en d’r opa. ‘Hat uur ’t sjun jehad kinger,’ vroagt ’t Bertie. ‘Joa oma sjun bij de zieë jesjpieëld.’

Kroa D’r Joeëhan kriet waar vuur zie jeld. De kótte bóks kunt jans bis heur reët. Wat e [...]

Miemele Ing sjmaal sjtrief oranje in ’t oste. D’r Hannes óp d’r fiets moalt ziech nog dónkel aaf. [...]

Mond Óp zóndiegoavend tswantsieg joelie nuuntsingnuunenzessieg zose ze bij d’r tillevies. D’r Wiel  mit zieng eldere. ‘The eagel [...]

roepsj ’t Is jinne daag verbij jejange oane de kótte bóks van d’r Joeëhan. ’t Weer wirkt óch [...]

Jans jet daag hat d’r Hannes kanne fietse. ’t Weer is ‘m óp ’t lief jesjraeve. Vrug óp. Zicher óp hese daag. De keulde en rouw vingt e in de natoer. Óch al mós e uvver drukke weëg. Woa sjandalieg rie-beneëme jeweun is. Ee moal doa woa heë wil zieë, likt d’r radauw wied hinger ‘m.