Columns 2024

Wat e ejentliech nog noeëts jedoa hat. Óp Hillieje oavend e sjtuk fietse. D’r Hannes wil d’r aavank va d’r oavend zieë. ‘Wie ’t lit oes de hoezer ziech bedankt bij d’r duuster um ’t ziech kanne losse sjienge.’

Krismes kunt kótterbij. Momente va bijenee zieë. Wie dan óch. E jeveul oes de kingertsiet. Tseecht ziech i sjtil momente. Wieëmudieg. Of vräud, wat d’r nog is. Ao joa. En da bijenee. Zoeë junt ze al jans jet joare noa ’t tejater.

Hu kome ze. De döatesj mit de manslu en hön kinger. D’r pap vräut ziech óp d’r bezuk. Tsezame junt ze noa ’t Traut en d’r Harie. D’r krisboom jelde. Jenauw wie ’t vurrieg joar zitst ’t Traut óp d’r sjtool. Lang sjtoa jeet nog ummer nit. Ze jrusse heur.

D’r krismaat broecht jing reklaam mieë. Deë  bringt jans jet lu óp de bee. Midwinkter viere, ’t fes van ’t lit. Jeweun d’rbij zieë is al jans jet. Vus-je vuur vus-je langs de kröam. Bij ’t aese en drinke is ’t druk. Óch d’r pap jeet mit in d’r sjtroom van lu.

I hoes ruucht ’t noa printe. ’t Lieza bakt ze in de kuche. D’r Joeëhan kunt ins kieke. ‘’t Wasser leuft miech in d’r mónk.’ ‘Nog nit Joeëhan. Ieëtsjt wen ze  allenäu jebakke zunt.’

De tsiedónk likt oes-jesjpreid óppen dusj. ’t Is die va jister. Die va hu hat d’r Wiel nog nit jans jeleëze. Heë sjlieft kluurpotlued. De sjniepele valle dróp. Óp d’r dusj ligke óch kluurbucher. Va d’r Tsinterkloas. Sjtrak kome de klingkinger.

‘t Is inne jrieze novemberdaag. Kaod, vuchtieg, mies. ‘Óch dat is natoer,’ zeët d’r Wiel. Heë maat mit ’t Bertie d’r jeweunlieje sjpatseerjank. Het leuft je-ermd mit d’r Wiel. ‘Joa, Wiel. En de natoer hat vöal jezichter.’

’t Vurriegs joar jebroechete ze ’m vuur ’t ieëtsjt. Inne brenner teëje ’t ónkroed op d’r kirkhof. De manslu va de bank zunt de daag vuur Allerhillieje werm vertroane. In d’r jaad va d’r troer. En óch e jeveul va vräud. Um d’r letste jrós tse losse leëve.

De herfsvakans doert ing waech. D’r Wiel erinnert ’t ziech nog jód. De sjoeël jesjlaose. Ing waech heem. Dat is vuur hem al ing tsiet jeleie. Noen hat e mieë wie ing waech vakans. Ejentliech ing jans lang vakans. Evver noen in dis tsiet krient de daag doch ummer werm ing anger kluur.

In jroeëse jesjefter kan me ’t al ing tsiet zieë. Krisböl, Piete mutjse, mijtere.  D’r Hannes hat ’t ziech al ins bekaeke. Óp aafsjtand. Zieng jedanke hilt e vuurleufieg bij herfsbleër. Doa zukt e ziene waeg. De kilometere óp d’r fiets. De tsiet van ’t joar. Wat kunt, kan wade.

‘Lekker ejewies’. D’r Wiel bekiekt ziech d’r folder van ’t bucherjesjef. Deë likt vuur hem óp d’r dusj in ’t  tsimmer. ’t Bertie kiekt óp van ’t bóch. Het zitst tse leëze in d’r sjtool bij de vinster. ‘Has te ’t uvver diech zelver?’ ‘Nae dat is d’r sjpróch van de Kingerbucher-waeg.’ ‘t Bertie laacht ins.

Heë hat jet sjilderije bij de vinster jezatsd. D’r Jean jeet an duur um ze tse bekieke. Vanoes d’r blik vuur lu die verbij junt. Zoeë lieët e ziech hinger. In de sjilderije. Jemoald in de vrugjoar- en zommertsiet. De koens va blieve. Dat is de weëd. De kraf va komponere, sjildere, sjrieve.

Bilder in alle tsoate. Oes sjtee jehakd. Jejaose. Kóffer jreun. Zoeë sjtunt ze. Tsoldate ier i de landsjaf van erinneroeng. Moeziek klinkt. Lidjer mit vólks sjtoots. Kristal klinkend jezónge. Ónger inne himmel mit jong moezieker. Ze zunt d’r daag va hu. Mit nog zoeëvöal hofnoeng.

Va wieds kan me ’t al zieë. Ing voeëjelsjtang. Um ziech tse treffe. Vuur de koeëjele is inne bak. Vuur de lu ’t jraas. Bedekt ing koel. In inne kraag va beum. Woava rouw oessjtroalt. Umermt ing verzamloeng va veraine. Ze tseje ziech. Versjikke ing iladoeng.

Ze hant vuur de komende waech reën jemeld. Hu is ’t nog drueg en de zon kunt aaf en tsouw hinger de wólke oes. Doarum kanne ’t Bertie en d’r Wiel jenauw wie ’t vurrieg joar werm óp d’r fiets joa. Noa ’t koensdörp. An d’r i-jank van ’t dörp likt inne sjlaagboom. Roeë wies jekluurd. Ópjerold.

Óp d’r plai is in de vrugde al jans jet tse doeë. Lu verzammele ziech um noa de wienfeste tse joa. Ze wade óp de bus. Wen de bus kunt, zunt ze allenäu doa. Óch inne monnekasjpiller is d’rbij. Heë kunt als letste. D’r Joeëhan maat zieng rungde mit d’r hónk. Heë bekiekt ’t ziech. De bus vieët voet.

Al vrug zetst e d’r sjilders-eëzel bij ziech in d’r vuurjaad. Hu is ’t weiefes. Bij ziech vuur ’t hoes. D’r Jean kiekt oes uvver de wei. Ze raest nog i rouw. ’t Is nog vrug. De kans op lieëte reën hat me jezaad. Doarum zetst heë inne sjirm d’rneëver. I-jeklapd. Heë wil ’t jans veule. Óp aafsjtand.

Tusje tswai beum hingt óch dis joar e dóch: ‘de scholen zijn weer begonnen’. Kinger junt werm noa de sjoeël. ‘Jef aat óp ze’, wil ’t dóch zage. ‘Zut vuurzichtieg mit ze in ’t verkier’. Ze junt tse vós in ’t dörp.

‘Inne fiets noa de rouw’. Zoeë neumt d’r Hannes ziene nuie fiets. Inne kómpel deë  mit treënt. Mit jeet noa ’t oes-jesjtrekde land. Ing tsiet is e hei nit mieë jeweë. Durch die velder. Mit de sjpas va zoeëvöal sjport op d’r tillevies in de bee. Daag noa daag oessjtraloeng. Joegendliech jónk.

Olympia zitst bauw dróp. ’t Vong aa i reën. D’r Joeëhan en ’t Lieza kiekete ziech de oge oes. Sjnappe va wat ze zoge woar nit nuedieg. ’t Woar jeweun sjun. ‘Kiek Lies, de sjportler junt i de boot.’ D’r Joeëhan wiezet noa d’r tillevies.

D’r trit óp d’r nuie fiets. Pedale mit jeveul. Ze dele de kraf van de bee. De bee van d’r Hannes. E tsezame i tritte. Sjtuts. Vuur zie óngerweëgs zieë. Sjmiltst tsezame mit de landsjaf. Huet moeziek. De jietaar oes zieng joegend. Die sjtim.  Ze keurt jeveulens. Jenóg um tse drage. ’t Kwiet zieë blieve.

Ze hant dizze zommer dökser mit d’r jas aa jezaese óp de bank ónger d’r boom. De letste joare zörjet d’r boom vuur keulde. Evver dis joar zunt de temperatoere nit zoeë hoeëg. Trotsdeem truft me ziech. De manslu va de bank. Durch d’r vöale reën broeche ze nit zoeë döks de blomme an de lampepöal wasser tse jeëve.

Noa ’t fietse-jesjef jeet d’r Hannes al jans jet joare. D’r sjtuuts vuur vöal kilometere. Jevare i vräud. En i pech. Dat is da d’r jank noa ’t jesjef. Um d’r fiets tse losse maache. De joare tselle vuur d’r fiets. Óch vuur d’r Hannes. De kneie nit mieë zoeë jelenkieg. De vroag noa inne fiets deë mitdinkt.