Columns 2016

D’r  EK-foesbal verbij. Nog eemoal sjpannoeng. D’r finale in inne motte-sjwerm. Oavendzon-dans. In ‘t fel lit va foesballampe. Sjtervende sjwane. ‘t Bliet nog jenóg uvver. D’r Tour. Vuural vuur d’r Hannes. Heë zitst i dis tsiet jet angesj óp d’r fiets.

Wat hauwe ze ziech jevräud. D’r zommer. Lang daag. Werm.  An duur. Jenis-se van de zon. Blauw loeët. Jans jeweun. Evver ing kótte tsiet mar. Doch lang jenóg vuurdat d’r herfs i vilt. D’r duuster ’t vuur ’t zage kriet. Vier de wermde zelver zunt. Dat viere vier werm bis ’t nieëks joar. D’r winkter durch.

Wat woar miech dat e weer. Reën, dondersjleëg, hagelknöa. De sjtroas ing baach. D’r Lei hauw e paar daag jeleie in d’r  jraad jewirkt. De hek jesjneie, jesjoeveld, je-keerd. ’t Zoog sjun oes. ’t Kitty de vinstere jewaesje. De welt sjienget kloar. Tsezame zitse ze in d’r jaad. Drinke ziech ing tas kaffieë. E paar reesfoldere ligke óp d’r dusj.

Vuur d'r Joeëhan en zieng vrauw is 't EK ee jroeës sjportfes. Ze bekieke ziech bauw jiddere projram deë d'rmit tse maache hat. 't Vólkslid van de Ietaljeëner zinge ze kaihel mit. Nit mit de wöad, mar mit lalalala. En dat van de Fransoeëze en de Belsje vinge ze óch sjun. Vöal vräud hant ze mit de Iere. Die blieve zinge of ze hinger sjtunt of vuur.

'Beau Jeu' hitsjt d'r EK bal. 't Betseechent 'sjun sjpel'. Dat is d'r foesbal óch vuur d'r Ralf. E sjun sjpel. Alling dis joar oane oranje. Dat vilt teëje. D'r bal likt óp de kas i zie tsimmer. Heë hat nog nit d'rmit jefoesbald.  D'r Brazuca va de WK kank e tsing moal hoeëg haode. Mieë hoeëg haode broecht vuur hem noen nit mieë.

Vuur d'r Joeëhan weëd 't werm ins tsiet um ziech de hoare tse losse sjnieë. Inne man is vuur 'm. Heë zetst ziech an d'r dusj. En pakt de tsiedónk. D'r Beët zitst in d'r sjtool. Heë kriet de hoare jesjneie. Durch d'r sjpeiel kiekt e noa d'r Joeëhan.' 'Doe broechs de tsiedónk nit tse leëze. De Hollendere junt doch nit noa de EK.'

In e restaurant zitse 't Angèle en d'r Free bij de vinster. Óp d'r dusj brent e keëts-je. Ze jenisse de jemuutliegheet. 't Hat hön jód jesjmaacht. Ze kieke oes uvver de zieë. Óp 't sjtrand sjtunt en zitse lu. Hei en doa ligke heuf driefhoots. 't Angèle en d'r Free sjpatsere óch d'rhin.

't Wingt hel. Zank vluut uvver 't sjtrand. 't Angèle en d'r Free zitse óp ing dekke neëver e sjtrandhuus-je. Zoeë zitse ze oes d'r wink. De zon kunt aaf en tsouw tusje de wólke durch. E paar daag zunt ze an de zieë. Um tse sjtare noa d'r horizon. De jolve zieë sjume. Noa 't roesje van 't wasser tse loestere. Lu um hön erum bekieke. Inne pap trukt ing bolderkaar.

Vure óp d'r plai bij 't museum is e sjtuks-je jraas. Ing juffrauw zitst mit heur kinger in inne krink. Ze sjpilt jietaar. De kinger zinge e lidje uvver knoevele.  De zon sjiengt. An d'r i-jank van 't museum sjtunt al jans jet lu. De duur jeet óp. Vus-je vuur vus-je jeet me eri. Óch de kinger mit de juffrauw. Ze hant inne knoevelbeer teëje ziech aajeduid.

Doa woare eldere jenóg die de kinger wole vare. Óp d'r sjoeëlplai sjtunt ze bijenee. De kinger va jroep ach. Mit hön juffrauw. Dizze middieg junt ze noa d'r kirkhof. Tsoldate oes d'r krig zunt doa bejrave. Ze krient hu e jraaf um tse verzörje. E wies kruuts. 't Is e sjtuk vare. Óch kinger van ing anger sjoeël zunt doa.

Dizze mörje hat 't Bertie bij ziene man de medalieë ópjesjtaoche. 't Is könniksdaag. Da junt ze dróp oes. Ze zunt ópjewase mit 't könnejinnefes en bevrijdingsdaag. Tswai vrij daag. De lu woare vroeë dat d'r krig verbij woar. E oranjefes. Dat zunt 't Bertie en d'r Wiel blieve viere.

D'r kaatkloep wil nog ins jet óngerneëme. Jemindlieg junt ze mit d'r auto dróp oes. Um de buet viert inne. Evver doa zitst e noadeel aa. Deë viert kan nuuks drinke. Nuuks van alcohol. En dat dunt ze óp zoene daag jeer.  E paar drinke. Nit tse vöal, mar jraad jenóg um nit tse kanne vare.

Jroeës sjtong 't in de tsiedónk. D'r weerman danset bauw d'rbij. Mörje d'r ieëtsjte zóndieg in 't vrugjoar mit temperatoer boave de tswantsieg jraad. Evver pas in d'r middieg. D'r Hannes viert heem voet óp d'r fiets. 't Is nog frisj. De loeët wólkieg. Heë hat de winkterkleier aa. Lang bóks. D'r zommertrieko, jesjpaard mit zieëjele van d'r Jumbo bliet in de kas.

D'r Karl sjteet mit de óprófkaat um tse joa sjtimme i jen heng. Heë sjnapt 't nit. Woa jeet 't uvver? Woa mós e vuur zieë of teëje? De lu die teëje zunt, hoffe dat mieë wie drissieg prótsent van de lu sjtimme junt. Da hant ze ing kans um tse jewinne. Bij winniejer tselt 't zoeë wie zoeë nit. Dat is ejentlieg wat d'r Karl wil.

De kirch is jans vol. Al de Oeësterdaag. De lu kome jeer noa de kirch. Va wieë en zieë. Óch óp anger daag in 't joar. D'r pastoer in die kirch sjprikt hön aa. Leëvensech. Jenós van de jesjiechte. Mythe mieë wie fysica. Kraf van de rituele. Sjterkde van 't tsezame zieë. Plaatsj vuur perzeunlieg jeveul.

Inne van de zóndieje in d'r April is 't pries. D'r huevel weëd uvversjtreumd durch fietsvrung. Ze kome al vrug. Mit klapsjteultjer, vane en beer. Hei en doa in de wei inne camper. D'r ieëtsje barbecue sjwaamt. Vanoes zie tsimmer kiekt d'r kuunsler oes uvver 't land. E kluresjpel va jreun bis broen. I reëte sjtukker. Jeplógd. Koens va boere.

D'r Joeëhan sjteet mit de heng i jen taesj vuur de vinster. Heë kiekt eroes. ''t Vrugjoar vingt aa,' zeët e. 'Jenauw in de Jouw waech. Dat kunt nit flot vuur.' Zieng vrauw zetst ing doeës mit aier óp d'r kuchedusj. Um tse verve. ''t Is óch nog volle mond.'

In d'r koer zunt vöal jong lu kome. Ze zinge jeer. Vinge 't vuural sjun um bijenee tse zieë. Meëdjer en jonge eëve aod. Ze zukke ziech. In de kirch zinge ze döks hön lidjer. Woa-i ze ziech heem veule. D'r pastoer hat doa oer vuur. Dat sjenkt vertrouwe.  Óch dis joar veure ze de Passion óp. Drei daag de kirch jans bezatst. Ze lofe mit e jroeës kruuts durch de sjtroase.

In ’t bucherjesjef likt inne sjtabel bucher. Kingerbucher vuur inne euro. Me wil kinger an ‘t leëze krieje. Mieë wöad ziech eje maache um jedanke en jeveulens tse kanne vertselle. Wöad um moere aaf tse braeche. Um brugke tse bouwe. Ing welt mit lu die zörg hant vuur ee. Dis joar hat me ‘Oorlogswinter’  jekoaze.

Ins d’r mond kunt ’t Martha mit vrauwlu bijenee in inne wieëtsjafszaal óp d’r maat. Ze vertselle ziech jet en drinke ing tas kaffieë. Ze losse óch wal ins inne kome um jet tse vertselle uvver ’t ee en angert. Dizzen oavend hant ze jet bezóngesj. Inne hoeëglierer in de Hollendsje sjproach zal inne vuurdraag haode. ’t Hat jet tse maache mit jediechte.

In de noabersjaf hat me al bauw vieëtsieg joar inne verain. Um tsezame feste tse viere. ’t Joar rónk. En wen ’t nuedieg is, vuur ee doa tse zieë. In de loof van de jaore is d’r verain jewase. Kinger van eldere woeëte mitjlied en bloave dat óch. Zoeëjaar kinger va kinger zunt noen d’rbij.

De winktertsiet is nit ummer de sjunste tsiet um tse fietse. Dat vingt d’r Hannes. Zicher noen de kneie bij ‘m ópsjpille. ‘Auw knäok,’ zeët e dökser. Flotter kauw vingere en tsieëne. Went ’t vruust,  lieët e dan óch d’r fiets sjtoa. En went ’t rent,  jeet e zoeë wie zoeë nit mieë ’t hoes oes.

De duur van de wieëtsjaf sjteet óp. Dr confetti kleëft an ’t jebun. De ballonge leëg jelofe. Raeste hange an d’r plavong.  D’r wieët en zieng vrauw sjroebe. D’r vasteloavend mit d’r beerjeróch de duur oes. De moeziek oes-jeklónke. De vasteloavendswólk voetjedraeve. Bis ’t nieëks joar. Wievöal daag nog?

'D’r zóndiegmörje is de sjunste tsiet van de waech um tse fietse.’ Dat vingt d’r Hannes. Zicher in d’r winkter. De rouw sjprikt i sjtiltewöad. Alling hu nit. D’r  vasteloavendszóndieg. Da vertrukt e sjpieëder. Heë wil jet va vasteloavendslóf op-sjnoeve in de dörper. Hei en doa viert inne vasteloavendswaan durch de velder. Moeziek huet me va wieds.