Columns 2010

De kirissjtuks-jer an de lampepöal woeëte al flot noa Dreikönnigke vervange durch klone. Vane jreun roeë jeël. Blomsjtukker mit vere i bónkte klure. De hoezer jetseerd. Nit alling de reziedens van d’r prins. De dörper woare vrug d’rbij.

'Ópins is 't krismes.' Heë pakt ziech d'r bril oes de klapdoeës. Zetst 'm óp de naas. Zoeë dat heë d'rdurch en druvver kiekke kan. D'r Tobias zeët 't nog ins. 'Ópins is 't krismes.' 'Heë is inne bekankde sjriever. Jediechte. Nit tse lang. Flot en duudlieg. Doa hilt heë va.

Jans jet joare sjtong d'r Antoeën óp d'r maat mit krisbeum. Zieng vrauw hólp 'm doabij. I weer en wink. Dat maachet hön nit vöal oes. 't Hauw jet. Ejentlieg jans jet. Durch 't joar date ze dökser draa. D'r detsembermond mit de krisbeum óp d'r maat.

Óp d'r zölder van de jongenssjoeël zoog heë ze vuur 't ieëtsjt. Litbilder. Sjtuksjer jlaas besjilderd. Inne missiejoeënspater sjuvet ze in inne projektor. E jroeës wies lake hong an de   zölderbalke. D'r pater loos zoeë bilder zie oes e land wiedvoet in Afrika. Doa wirket heë.

Vanaaf de sjtroas kan me 't zieë. Durch de vinster. Ing keëts brent óp d'r dusj. D'r Bert sjtècht de tswaide aa. Zieng vrauw zitst an d'r dusj, neëver d'r adventskrans. Ze sjrieft e jediech. 't Jeet uvver lit. Durch 't tsimmer klinkt krismoezziek.

Zoer kiekt d'r John eroes. An duur sjtórmt 't. Jee weer um tse sjpatsere. Dat deed heë ins de wèch mit zieng auw kammerade. 'In hoes is nog jenóg tse doeë,' zeët zieng vrauw. 'Leef An, dat is 't ieëtsjte wats doe ummer zeës.'

Jans jet joare hauwe ze tsezame jesjpatseerd. 't Lifste in d'r herfs. Frisj de loeët. Sjtonde durch de buzje en velder. Rèste in e wieëdsjefje. En jesiechtens. Sjtonde lang vertselle. De letste joare woar 't nit mieë vöal derva kómme. Ummer woar wal jet jeweë.

Mondiegmörje. 't Is frisj. De daachens wiesbevrore. D'r Hilliejesj kratst de roete va zienne auto. D'r motor broest. Heë hat ing kap óp en ing sjal um. In de sjtroas kómme nog mieë lü eroes. Ze junt wirke. Mar ieëtsjt kratse en motor broeze. D'r Hilliejesj is veëdieg.

In ´t zeëltje hinger de kirch zitse jet lü bijenee. Ze hant zin um jet mit ´t plat in de kirch tse doeë. ´t Marie oes d´r damekoeër hat wöad vuur lidjer jesjrève. D´r Kasper sjpilt óp d´r órjel in de kirch. Heë hat de moezziek jekomponeerd. D´r Sjang is mitjlied van d´r dialekverain.

In de herfsvakans zunt de kinger mieëtstens binne jeweë. 't Hal vöal jereënd. Ze zunt bauw nit hinger d'r kompjoeter oeskómme. Bij d'r Dennis en 't Aggie kunt hü bezuk. Doa-óp hant ze ziech jevräud. De sjel jeet. De kinger sjtórme noa de duur.

't Sjloftsimmervinster sjteet e bis-je óp. De uvverjardienge danse lieët in d'r oswink. D'r himmel kluurt oranje. De zon nog hinger d'r horizon. Inne sjpatseerjenger mit rukzak kunt aalofe. Heë bliet sjtoa. Zie jezich drieënt heë noa 't kluresjpel in de dónkel loeët. Oes d'r rukzak holt heë ziech inne foto-apperaat. Jeduldieg waad heë óp de zon.

D'r handy sjpieëlt e lidje, 'sjun ving iech iech dat'. D'r Marc duit óp e knüpje. 'Mit miech.' Effe is 't sjtil. De sjtim van zieng mam knalt durch d'r kop. 'D'r pap is doeëd'. 'Iech kom jeliech,' zeët e. D'r Marc sjteet hinger de buun van ''t Dörpshoes' urjens oave in de provins.

Droeve hange i vol trös an d'r sjtroech teëje d'r jieëvel. Ze jlanze in de middiegzon. De mieëtste zunt durchzichtieg roeë. Winnieje deep blauw. Kóm zus. D'r aujoes woar tse naas. Tse winnieg zommer. Jroeës woar de vräud in d'r joelie. De droeve wasete in ing sjtralende zon.

'Kóm Loedwieg, vier junt jet sjpatsere.' 'Waad effe, Karolieng. Dat lidje óp d'r radio loester iech nog jeer effe aaf.' In 't tsimmer klinkt jet van d'r Freddie, 'Heimatlos'. 'Iech don d'r jas alvas aa.' Tsezame junt ze eroes. Durch de lang sjtroas mit beum an beidserzie.

Ing sjprieëwewólk sjeert uvver d'r wèg. Land in ing wei. Jraad noajoar. Ze zammele ziech. Um voet tse joa. Tse uvverwinktere. Nog ee moal danse. Tsezame sjweëve. De mörjezon sjtrieëlt 't boerelank. Fietsere sjtrekke en krömme de bee. De vrugde is hön moment.

Mit muite kriet 't Lenie de duur óp. 't Wingt hel an duur. D'r kül vilt 'm bauw oes de heng. Binne sjteet inne man óp um tse helpe. Heë hilt de duur óp. 't Lenie laacht vrundlieg. 'Danke, Frens.' 'Mit d'r wink is 't nit jemekkelieg die duur óp tse haode, wa Lenie.'

Jiddere sjoeëldaag koam 't mit de bus. De juffrauw Keetsje. Joarelang. Mieë wie doezend kinger lieret het sjrieve en leëze. Bij zie joebielejoem zong de janse sjoeël, 'Keetsje vier haode va diech'. 't Woar ing kling juffrauw mit inne flotte sjrit. Hinger óp d'r kop de hoare in inne knot. En wen e fes woar, jong d'r knot los.

In de sjtroas is vöal verkier. Óp d'r sjtoep sjpieële kinger. Um hön tse sjutse han de lü oes de noabersjaf tswai pupjer aajesjaft. An beidserzieë bij d'r i-jank van de sjtroas sjtunt de mentjer. Jroeës sjteet dróp jesjrève 'slow'. Um nog mieë óp tse valle hant ze e roeë veëntje in de heng.

De bus sjtópt bij de halte an d'r plai vuur de sjoeël. Ing vrauw sjtiegt oes. Ze hilt e kling kink an de hank vas. 'Kiek Gemma dat is de sjoeël van de mama. Wie iech zoeë jroeës woar wie diech, zoos iech óp die sjoeël.'

D'r buienradar hat 't duudlieg aajejaove. D'r janse oavend en naat bliet 't drüeg. En dat is óch zoeë. Alling va wólke weëd nit jesjpraoche. Doa zitst vuur d'r Hainz noen de pieng. Midde aujoes. De tsiet va vallende sjtere.

Kingersjtimme klinke durch d'r busj. Ze vermiesje ziech mit 't fleute va vüejel. De natoer lieët ziech hure. De keulde maat mónter. Inne daag in 'ne zommerbusj. Hut bouwe in inne boom. Ing dam in de baach. Beumpje lofe. Vaan zukke.

Vuur 't hoes sjteet ing bank.Tusje de blomme. D'r Leon hat die  van zie werk krèje bij zieng pensioeën. Ze vónge dat heë zieng rouw verdeent hat. Oes-rèste en noa-jenisse van 't leëve wat hinger 'm likt. D'r daag va mörje, is d'r daag va hü.

Bij de sjoeël is 't sjtil. De duzje en de sjteul sjtunt ópee-jesjtapeld in d'r jank. In e lokaal hingt ing koad va moer bis moer. Tswai klammere hange draa. De vinstere zunt leëg. In inne ek van ing roet kleëft e sjtuks-je plekband. In de sjtrüch bij de poats sjoeffelt d'r conciërge d'r drek.

 In de kótte bóks zitst d'r Jo hinge in d'r jaad. Ónge d'r biereboom. De bloese vus in inne kómp wasser. Heë leëst e dik bóch. Dat vingt heë noen de richtieje tsiet um zoeë jet tse leëze. Hees weer. Nit vöal doeë. Kóm beweëje. Leëze. Zieng vrauw zitst binne. De jardienge en dure tsouw.