Sjpieëldues-je

Deel 1

I D’r sjtool kraacht wen het zitse jeet. De jardienge vuur de vinster zint an zie jesjoave. Het kiekt eroes noa d’r jaad. Zie sjwester kunt ’t trepje noa d’r hof eróp. ’t Kost muite. In ing hank hat ’t ulliegspiefjer en in de anger ing sjier. Bij jidder trit beugt ziech ing knei in d’r wiese sjótsel. Óp d’r öavensjte trit bliet ’t sjtoa. ’t Veëgt ziech e jries hoar oes ’t jezich en kiekt noa de vinster. De sjier duit ’t in d’r sjótsel en leuft noa de kucheduur. In ’t tsimmer tiekt de klok. Óp d’r dusj likt de tsiedónk en e sjtrikwerk. Het sjtikt de hank oes um ’t letste nuits tse leëze. D’r bril zitst vure óp de naas. De duur jeet óp. Het kiekt uvver d’r bril noa ’t Roos.
‘Vier aese hu de tsoep van d’r Leienaad,’ zeët dat.
’t Roos zetst ziech an d’r dusj. Het kiekt hem nog ummer uvver d’r bril aa.
‘D’r Leienaad zouw hu achenachtsieg joar zieë woeëde.’ zeët ’t Lusie.
De oge hinger d’r bril kieke noen eraaf. De lippe bieëve.
Sjtil zeët ‘t Roos: ‘D’r pap hóngedach.’
’t Lusie pakt ’t sjtrikwerk. ’t Roos kiekt in de tsiedónk.
‘Weë is doeëd?’
‘Achenachtsieg joar is d’r Leienaad hü woeëde.’
‘Dat zaat iech doch jraad. Doarum èse vier linsetsoep mit ulliegspiefjer.’
’t Roos sjteet óp en lekt de tsiedónk haofjevauwe in d’r sjtool. Mit kling sjtepjer sjloeft ’t noa de duur. In d’r jank vilt ’t lit durch de vinster boave de duur eri. ’t Jeet de trap eróp. De tritte kraache. De vus vere óp d’r dikke trappeleufer. De duur boave neëver de trap maat ’t óp. De kóffere klink rammelt. ’t Waad, ’t tswiefelt um eri tse joa. Döks hat ’t zoeë jesjtange, mar wieër wie d’r dulper is ’t noeëts jejange. Waal ’t Lusie. Dat jeet jiddere daag ’t tsimmer aafsjtubbe. In ’t tsimmer sjteet langs de moer e bed, frisj ópjemaat. ’t Roos zetst ziech óp ’t bed en sjtriecht mit de heng uvver de dekke. Óp ’t naatskommüedje sjteet ing foto. ’t Pakt de foto en kiekt d’rhin. D’r Leienaad, zie broor. Mit lang sjtivvele aa sjteet e in ’t wasser. In de heng hat e inne visjhengel. De foto is óp vakans jemaat. Hön eldere jónge jiddes joar mit hön kinger óp vakans in de berje. Bij ’t hoes woa-i ze woeënete, woar e jroeës meer. ’t Wasser woar zoeë kloar dat-s te de visje koeëts zieë. Zoeëjaar de roeë tiepele óp de visje woare tse zieë. Sjtondelang sjtong d’r Leienaad in ’t wasser. Aaf en tsouw koam e an de kank um effe tse zitse. Heë laat d’r hengel neer en sjtóppet ing pief. ’t Roos koam döks kieke en zatst ziech da neëver hem. ’t Dórf ins d’r hengel vashaode. Heë laat ing hank óp de sjouwer van ’t Roos. De anger hank hool de pief vas. Het duiet ziech wiejend teëje hem aa. Dansend wie inne dobber uvver ’t wasser. De jedanke vloge in inne sjtoef wink mit d’r piefesjwaam voet. Tseruk noa vruier. Óp d’r hoekelepak bij zie broor. In inne jalop durch ’t tsimmer. Ing jesjiechte va vräud vuur e kink. Wirvelend durch de joare. Va kink jewase in ing vrauw. Roos. Dat wool ’t zieë, ing roeës in zie hoar.
‘Doe has jet draa.’
Heë duiet ziech de pief in d’r mónk en sjnappet d’r hengel vas. ’t Roos vólt de heng van d’r Leienaad óp de zieng. Feste trók heë d’r hengel umhoeëg. Inne visj boemelet in de loeët.
‘Deë jeet in de pan,’ róffet heë. ‘Roos, dienne ieëtsjte jevange visj.’
’t Roos trók de naas óp.
‘Dat mots te preuve. Forel is jet wie vleesj.’
‘Umdat-s doe ’t zeës, Leienaad.’
’t Oavends zose ze an d’r dusj. Ze ose forel en drónke e jlaas wiese wien. D’r visj óp d’r telder woeët klinger en d’r visj in de jesjiechte van d’r visjer ummer jroeëser.

Deel 2

Wie ’t sjloffe jong, maachet het de vinster van ’t sjloftsimmer óp. D’r keule oavendwink sjtrieëlet zie hoar. De linte dansete mit. ’t Maachet ze los en duiet ze teëje d’r mónk. ’t Hauw ze va d’r Leienaad.
Wie deë burjemeester woeëd, zaat e: ‘’t Ieëtsjte lint wat iech durchsjnie is vuur diech.’
Het hauw linte vuur in ’t hoar derva jemaad.
‘Doe leufs vuur jek,’ zaat ’t Lusie.
Mar dat dong ‘m nuuks. Wen ’t winget, jong ’t heem in de wei hinger ’t hoes sjtoa. Sjtooch de erm oes en hool de linte in de heng.
‘Danse,’ zaat ’t da. ‘Danse in de erm van d’r wink.’
Het zetst de foto werm óp ’t naatskommuedje. D’rneëver likt de pief van d’r Leienaad. E bis-je aesj zitst nog dri.
‘Wen iech doeëd bin, duit uur miech mar in de pief. Inne sjtoef wink en iech bin voet,’ zaat d’r Leienaad wal ins laachend.
’t Lusie sjokkelet da mit d’r kop.
‘Zoeëjet zeës te doch nit.’
Mar ’t Roos vong dat jelui. ’t Zoog ’t al vuur ziech. D’r jroeëse, forsje Leienaad deë voetvleit in d’r sjwaam oes de pief.
‘Fffft,’ zaat ‘t.
Dat zaat ’t óch wie ze hoeëte dat d’r Leienaad jesjtórve woar. Plötsliech ónger ’t aese jesjtikt in ing jraad van inne visj.
‘Fffft,’ zaat ’t Roos.
Nit ins mar tsieg kier.
Fffft, fffft, fffft.’
’t Sjnappet zoeëvöal wie meuglieg lóf um zie broor tse losse drieve óp zienne oam. D’r tusjedurch jammeret ’t Lusie.
‘Noen zint vier alling.’
D’r Leienaad woar zienne sjtoots. Zicher wie heë burjemeester woar woeëde.
‘Ózze Leienaad is burjemeester.’
Jiddes joar jónge ze nog tsezame óp vakans in de berje. Noa d’r doeëd van de eldere, woare de tswai sjwestere in ’t elderlieg hoes blieve woeëne. Ze hauwe nuuks an ’t hoes je-enderd. De vruiertsiet wole ze vashaode. Óch noa d’r doeëd van d’r Leienaad woar zie tsimmer jraad offe jiddes moment óp bezuk koeët kómme. Durch zie nui werk in ’t Hollendsj koam e nit mieë zoeë döks. Mar went e koam, da sjloffet heë nog ummer in zie aod tsimmer.
‘Noen zint vier alling.’
’t Lusie woar zienne sjtoots kwiet.
‘Fffft,’ zaat ’t Roos.
’t Dong ziech e lint in de hoare en binget linte an de pólse. ’t Sjpatseret eroes noa d’r vijver in ‘t sjtadspark. ’t Bloof doa ing tsiet sjtoa sjtare noa ’t wasser. Jiddere mörje sjtong ’t doa mit de erm uvveree. Jekrütst vuur de brós, woa ’t d’r Leienaad zoeë jeer  wool losse raeste. Zieng heng veule. ’t Lusie sjokkelet heem mit d’r kop.
‘Dat kanste doch nit maache.’
De visjere bij d’r vijver laachete, wen ’t Roos mit de linte koam.
‘Dat hat ing sjtrief i,’ zate ze.

Deel 3

’t Roos pakt de pief en rücht draa. Doeëd ruucht angesj wie leëve, zicher bij toebak. De pief likt werm neëver de foto. Ing hank hilt d’r rank van ’t naatskommuedje vas. Ze raest bij wat uvver is van d’r Leienaad. Dan roetsjt ze langs ’t kes-je eraaf bis an d’r knoep van ’t sjäos-je. ’t Waad effe vuurdat ’t draa trukt. D’r sjrit noa ’t innerlieje is leëvensjroeës. Da maat het ’t sjaos óp. ’t Piept went ’t eroes sjuuft. D’r sjtub en de druegde is tse hure. Midde in ’t sjaos sjteet e dües-je. Óp d’r dekkel zint blomme jemoald. ‘t Pakt ’t dues-je en zetst ’t bij ziech óp d’r sjoeës. D’r dekkel maat het e kling sjtuks-je óp. De klanke wie van inne xylofoon klinke durch ’t tsimmer. Jans effe, da maat ’t d’r dekkel tsouw. ’t Sjrukt wen ’t de klanke huet. ’t Wil wat zoeë kótbij woar nit tse kótbij losse kómme. ’t Woar in zieng jedanke e eje leëve woeëde. ’t Hat floep dat de binnezie van ’t dues-je angesj is dan wat het ummer jevóld hat. An de zie zitst e sjwungelsje. ‘t Drieënt draa.
‘Fffft,’ zeët ‘t.
’t Kriet mód. D’r dekkel jeet óp, jans óp. De tuen van ing melodie kómme oes ’t dues-je. E jediech oane wöad óp d’r sjoeës van ’t Roos. ‘t Sjtaart noa de sjpieëldoes. Óp d’r boam likt e brifje, ópjevauwe. Jeël versjaose durch de tsiet. ’t Pakt ’t brifje droes. De heng bieëve. ‘t Kan nit mieë tseruk en vauwt ’t papier óp.
‘Zörg vuur mie kink. Jevelles. Jevelles.’ sjteet dri.
Angskeëkende lettere. Wild jesjraeve.
‘Zörg vuur mie kink. Jevelles. Jevelles.’
De tuen klinke lanksamer. Vuurdat d’r letste toeën klinkt, drieënt ’t an ’t sjwungelsje. ’t Wil de wöad nit hure. ’t Sjluust de oge. ’t Wil de wöad nit zieë. Ejentlieg hat ’t ze ummer al jevóld. De melodie kriet werm zie tempo. De tritte van de trap kraache. ‘t Lusie sjteet in ’t duurjesjpan.
‘Wie iech de sjpieëldoeës hoeët, wós iech ‘t. Doe has ’t vónge, Roos.’
’t Roos drieënt ziech um en kiekt zie sjwester mit jroeëse oge aa.
‘Noa d’r doeëd van d’r pap han iech ’t vónge. ’t Loog in zieng kas tusje de papiere. De mam hat ’t miech doe vertseld. Óp inne mörje vong d’r pastoer inne baby vuur de kirchduur. Heë loog in ing mangel. Tusje de dekke sjtooch dat brifje.’
’t Roos maat d’r mónk óp, mar mieë wie ‘Leienaad’ kan ’t nit zage.
‘Iech kroog ’t nit veëdieg um ’t diech tse vertselle. Iech wool ‘m broor losse zieë. Mie broor woa iech zoeë sjtoots óp bin.’
Oane tse kieke drieënt ’t Roos an ’t sjwungelsje.
‘Wie heë jesjtórve is, han iech ’t brifje in zieng sjpieëldoeës jelaad. In zie naatskommuedje. In zie tsimmer. Noen haste ’t vónge. Heë bliet e broor.’
’t Duurjesjpan is leëg. De trap kraacht. ’t Roos drieënt an ’t sjwungelsje. En nog ins. En nog ins. Da leuft ’t Roos de trap eraaf. ’t Maat de vuurduur óp en jeet eroes. De linte in ’t hoar en an de polse vleie in d’r wink. ’t Sjpieëldues-je hat ’t i jen heng. De moeziek klinkt durch de sjtroas. ’t Vilt inne fienge sjmies. Zie jezich is naas. Bij d’r vijver zint de beum frisj-jewaesje. De bleër lieëtjreun nui. ’t Drieënt an ’t sjwungels-je en zetst ’t dues-je óppen eëd. ’t Brifje riest ‘t uvver i sjniepele.
’t Lekt ze óp de hank en zeët: ’Fffft.’
De sjniepele drieve óp ’t wasser. Van inne sjtroech hinger ziech plukt ’t bleer en plekt ze in ’t naas jezich. De sjubbe van inne visj.
‘Leienaad, vang miech,’ fluustert ‘t.

Jiddere mörje klinkt moeziek uvver d’r vijver. De bleer in ’t jezich van ’t Roos frisjjreun. Ummer vrugjoar. Jinne herfs. De visjere sjokkele mit d’r kop.
‘Sjubbieg,’ zage ze.
’t Roos zeët: ‘Fffft, Leienaad.’
Inne sjtoef wink jeet uvver ’t wasser.