Rik

Rik

Deel 1 – D’r foto-apparaat

D’r fiets sjteet hingenum ónger d’r sjop. Ring jepoetst. Al wat wiechtieg is, is vervange. De beng, remblöks-jer, kette, tsankreër, kabelwerk. D’r fiets is veëdieg vuur de jroeëse rees.  De fietse-taesje hat d’r Rik jepakt. Mörjevrug viert e aaf. Noa woa de zon ónger jeet of ópkunt. Dat wees e nit. Dat ziet e wal. Jiddenfals bij ziech de sjtroas eroes. Ing tsiet hinger ziech losse. Ing tsiet eri fietse. In ’t ritme van d’r daag. Leëve va lóf en wasser. En wat e zoeë bijenee kriet. Vuur de ieëtsjte tsiet hat e jeld jenóg. Vöal broecht e nit. De welt is zie riech. D’r aafjrónk trukt. D’r angs vuur ’t jevoar beweëgt hem. De zicherheet is jet um tse zukke. Heë maat ziech los va deë erm uvver de sjouwer. Jebórjeheet sjnapt ‘m bij d’r oam. Wurgt hem. Hilt d’r haos tsouw. Doarum d’r vlóch. Koom mörje. Jouwe, jouwe mörje. Iech bin óngerweëgs. Zoeë viert e voet. In de vrugde. De fietse-taesje zitse jód vas. De tent boavedróp jebónge. In d’r rukzak zitst ziene foto-apperaat. Zie insjtroement um vas tse legke wat e ziet. Vuural wat e veult. Um mit tse neëme. Um óppenuits tse beleëve. Um tse verware.
Als kink lieret heë d’r foto-apperaat kenne. Óppen sjoeël hool d’r meester in de klas e tsiejare-kis-je umhoeëg.
‘Dat is inne foto-apperaat.’
De kinger laachete. D’r Rik daat an de tsiejare-kis va ziene opa.
‘Nae, nit laache.’ D’r meester wiezet noa ing kótte zie. ‘Hei zitst e löchs-je. Doa vilt lit durch eri. Dat lit hilt alles vas wat ’t óngerweëgs teëje kunt.’
Heë jong bij de vinster sjtoa. ‘Kiek, deë boom doahinge. Deë kunt bij ’t kis-je durch ’t löchs-je eri. En weëd mit ’t lit óp de hingerzie van ’t kis-je jeplekt.’
An de anger kótte zie van ’t  kis-je woar e durchzichtieg sjtuk wies papier jeplekt. De kinger jónge bij d’r meester sjtoa. En ze zoge e wónger. D’r boom sjtong kling óp d’r kop an de hingerzie van ’t kis-je. E wónger! D’r mónk van d’r Rik vool óp. Inne jroeëse boom jans kling. ’t Woar vuur d’r Rik jenauw zoeëjet wie heë vuur de ieëtsjte moal va zie leëve e liliput-tsirkes zoog. Jroeëse lu jans kling. Mit al dróp en draa. Jraad póppe um mit tse sjpieële. Wie d’r Märklin-tsóg bij ziene vrunk heem óp d’r zölder. E wónger!.
D’r meester laat oes wie dat kank. Heë moalet óp ’t bord ’t kis-je en d’r boom noa. De litsjtroale oes d’r tietsj van d’r boom vole sjuin durch ’t lös-jer eraaf. Óp ’t durchzichtieg papier koam d’r tietsj van d’r boom an de óngerzie. En d’r sjtam boavenaa. ’t Woar jans logiesj. Mar ’t wónger vuur d’r Rik woeët alling mar jroeëser. Lu kanke wóngere maache. Wat e sjpel. Liliputtere en Märklin-tsug. Óp kingermoas. Jet um i heng tse hoade.
’t Duchzichtieg papier woeët vervange durch litjeveulieg papier. De foto jeboare.
D’r Rik hat d’r foto-apperaat jód jesjutst in ing plastic tuut. De sjtroas va bij ziech heem likt hinger ‘m. Mit feste trit durch de noabersjaf. De zon in d’r nak. Zoeëlang wie meuglieg daaglit zieë. Litjeveulieg óngerweëgs.
In de hoofdsjtroas is ’t nog ruiieg zoeë vrug in d’r mörje. De jesjefter jesjlaose. Inne inkele auto viert verbij. ’t Sjtóplit sjpringt óp roeë. Ejentlieg is ’t komiesj um sjtil tse sjtoa. Va links en reëts kunt nuuks. Woarum wade? Óp wat nog kome jeet? Doa is d’r Rik nit vuur óngerweëgs. Doa sjteet e nit óp tse wade. “t Zouw mar jraad ins inne kome. Mar da is e al lang uvver de kruutsoeng. Evver inne polies. Doe zouws ’t mar jraad han, dat inne poliesewaan kunt. E prottekol is sjaad van ’t jeld. Heë weëlt aier vuur zie jeld en bliet sjtoa. Lang broecht e nit mieë tse wade. ’t Lit sjpringt óp jreun. D’r weëg maat ing drieën rónk ’t poskantoer. Oes jewunde sjtikt e zieng hank oes. Hinger ziech huet e inne auto aakome. D’r Rik hilt ziech kót an d’r sjtoeprank. Nog e sjtuk viert e tusje hoezer. Langs d’r plai vuur ’t sjtation is e fietspad. Dat jieët mieë zicherheet. ’t Verkier weëd mieë. Uvver d’r jroeëse waeg vare jans jet auto’s. D’r waeg leuft jet umhoeëg. D’r Rik sjakelt klinger. Vuur ziech viert inne man. Heë holt ‘m lanksaam in.
‘Mörje,’ jrust d’r Rik.
‘Mörje,’zeët d’r man.
Wie döks zouwe dat nog doeë? Jrusse. Zoeëlang wie e d’r zin hat. Doabij wil e óch nit zage: ‘Iech bin flotter wie diech.’
Of zeët e ’t alling wen inne hem iholt? Heë kiekt d’r man aa. Deë hat inne kop um tse fotografere. Rimpele, ing krom naas, inne sjtóppele baad. Mar heë is kóm óngerweëgs. Um noen al tse sjtóppe en d’r foto-apperaat oes d’r rukzak tse hoale. Zoeë kótbij heem zukt e jing bilder. Die wil heë va wied voet han. ’t Ónbesjtimde  besjtimd losse zieë.
D’r waeg leuft noen sjnak. Bij de rotonde kan e reëts aaf. Heë broecht jee jans sjtuk rónk tse vare. Vuur inne fietser kan dat inne janse toer zieë. Autovarer die diech nit zient. ’t Sjtuurt hem dat e zieng jedanke mit zicherhete lieët besjeftieje. Heë wil óngerweëgs zieë. En wat d’rva kunt. Dat ziet e wal. Jiddenfals jing zicherhete. Of ’t mós vräud zieë. Die zieng bee lieët beweëje. Wieër in d’r daag. Wieër in de landsjaf. Noa Märklin-dörper en Liliputterlu.

Deel 2 – Landsjaf

De nieëkste rotonde is kling. Doa is jee verkier. D’r waeg leuft jet eraaf. In ing drieën jeet d’r Rik noa reëts. Inne sjmale waeg leuft durch de velder. D’r makadam likt vol knöa leem. Sjpore van inne traktor. D’r Rik sjlingert ziech d’r tusje durch. In ing wei likt inne klinge beusj. ‘Verboden toegang’ sjteet óp e sjild’. Dat maat ‘m nuisjierieg. ‘Verboden toegang’. Normaal zouw e nit óp de jedanke zieë kome um doa eri tse joa. Zoene klinge beusj, nit de muite weëd. Mar noen. Wat zouw doa zieë? Vruier neumet me zoeëjet flot inne sjmoekelbeusj. Uvver ’t beusjweëgs-je likt inne poal wie inne sjlaagboom. Effe bliet d’r Rik sjtoa. Eri joa lieët e zieë. ’t Is vöal tse vrug um noen al ing paus tse maache. En da, me wees mar noeëts. Werm ing kans óp e prottekol.
Heë viert wieër. De weie zunt mit sjtacheldroad aafjezatsd. D’r weëg sjlingert ziech tusje ’t land van de boere. Eróp en eraaf. ’t Tempo jeet umhoeëg. D’r Rik viert ziech werm. Heë kunt i zie ritme. ’t Oeszich umermt hem. Velder, weie, buzje oes-jesjneie. In inne puzzel an ee jeplekt. Klure van jreun, jeël noa broen. En tseruk. Weëg jetseechend. Ing baach blinkt in ’t dal. D’r Rik wil zinge. Mar vuural sjtil zieë. Sjtare. De wiese wólke in de blauw loeët moale. Zejelsjifter in de oceaan. Inne traktor viert langs. D’r Rik hilt i. D’r waeg is sjmaal. D’r boer winkt en sjtuurt d’r traktor e sjtuk durch d’r berm. D’r derailleur klikt. ’t Jeet sjtiel umhoeëg. D’r Rik sjtelt ziech óp de pedale. D’r fiets sjokkelt. ’t Letste sjtuk zitst heë óp  d’r zaal. Heë oamt deep. Went e oave is, ziet e ónger ziech inne kirchtoere. Heë sjakelt jroeës en viert d’r berg eraaf. Rónk de kirch sjtunt jet hoezer. De remme knieft e in. Óp de sjtroas is nit vöal leëve. Bij de bushalte teëjenuvver de kirch sjtunt inne man en ing vrauw. D’r man sjtutst óp inne kuul. De vrauw hilt e keersje mit ing waartaesj vas. Ze jrusse. D’r Rik sjtikt ing hank óp. Heë sjleet de sjtroas noa de kirch aaf. D’r pedaaltrit weëd flotter. ’t Dörp likt al flot hinger ‘m. Ejentliech tse flot. Heë hauw ziech de tsiet wille neëme um doa jet langer rónk tse kieke. Mar wen de sjnelheet langzamer weëd, waast bij hem de ónrouw. Wat dinkt e in ’t nieëkste dörp tse vinge, wat e hei nit zukt? Jelt die vroag nit vuur jidder dörp? Vuur jidder plaatsj woa me aakunt, woa me voetjeet?  De sjnelheet veurt e jet óp. D’r weëg is noen reët en lank. Ing tsietlang kiekt e sjnak vuur ziech oes. De heng los óp ’t sjtuur. D’r kop sjtil. Alling de bee beweëje. Ee sjtrak tempo. D’r blik noa vure, va hinge d’r zonnebril. De lóf sjtriecht ’t jezich. De temperatoer sjtiegt jet. Meter vuur meter uvver d’r makkedam. An de reng kapot jevare. In ing drieën sjteet ing bank, ónger inne dikke boom. D’r Rik sjtiegt aaf. Heë zetst ziech. Drinkt e paar sjluuk oes d’r drinkbecher. Deed ziech d’r helm aaf. Lekt dem neëver ziech óp de bank. Ing bus viert langs. De vrauw en d’r man oes ’t dörp zitse neëveree. De bus viert noa de sjtad. D’r Rik kiekt ze noa. Ze weëd klinger. Wat voet jeet weëd klinger. Óch de sjtad. Wat kótterbij kunt waast. D’r Rik sjteet. Heë pakt e peks-je bóttramme oes ee van de zieveks-jer van de fietse-taesj. En e jekaochd ai. Dat tietsjt e óp d’r zitst van de bank. De sjaal pelt e d’rva. Mit sjmaach eest e de bóttramme mit kieës en sjink. D’r tusjedurch biest e in ’t ai. Lanksaam weëd de tuut leëjer. ’t Papier mit de sjale wurpt e oane óp tse sjtoa in inne dreksbak bij de bank. Heë zakt jet óngeroes óp de bank. De bee jesjtrekt. Deed ziech noen óch d’r fietsbril aaf. Sjtaart in de landsjaf. Links en reëts jet busj. Vuur ziech e sjtuk veld. Wied aaf viert inne tractor. D’r motor is koom tse hure. Oesblik óp ’t boereleëve. Ainfach. Wie riech. Of jraad leëg. De daag vöal ’t zelfde. Winnieg sjpannoeng. D’r Rik dinkt an de zóndiegmiddieje oes zieng kingertsiet. Rouw. Jans lang rouw. Belcantomoeziek óp d’r radio. Klassiesjemoeziek.  D’r pap hinger de tsiedónk. De mam doeket jet in d’r sjtool. Vuur kinger langwiele. Jroeëse lu raeste ziech oes vuur de nui wirkewaech. Óp de forneus in de kuche kaocht de waesj vuur d’r mondieg.

D’r Rik deed ziech aaf en tsouw de oge tsouw. Rouw maat mui. D’r doer wie kót óch veult ziech lang. Heë sjrukt óp. Inne motor kunt langs. D’r krach sjuuft ‘m reët óp. Heë zetst ziech d’r helm en d’r fietsbril werm óp. Oes d’r drinkbecher nimt e nog inne sjloek. Da sjteet e óp. E sjtuk wilt e hu nog fietse. Evver dat zóndiegmiddieg jeveul wilt e ejentlieg nit kwied. Die rouw. Jing sjpannoeng. Ainfach. E paar rejele. Ritme en accoorde. De moeziek zelver maache. Belcanto woeëd jazz. In de langwiele diene eje toeën zukke. Ziene kameraad koeët doa vöal uvver vertselle. En sjtonde hin loestere. Doarum bliet ’t d’r Rik bij. ’t Zóndiegmiddiegjeveul en ziene kammeraad. Jazz. Vuur d’r Rik d’r jank in de rouw.
Heë viert wieër. Noa e paar drieëne jeet d’r waeg eróp. Nit zoeë sjtiel. Mieë valsj plat. D’r waeg krónkelt ziech. Inne wórm  in de landsjaf. D’r pedaaltrit hat jet van inne middiegsjlof. ’t Ritme van inne sjokkelsjtool. Ummer lanksamer. An d’r rank van inne beusj bliet e sjtoa. E sjtuk leuft e mit d’r fiets an de hank durch ’t hoeëg jraas. Heë huet ’t roesje van ing baach. Da bliet e sjtoa. Vuur ziech jeet de wei eraaf noa e dal. Hei wil e ing naat zieë. In de erm van e dal. Golvend. Um tse sjtrieële. Ziech tse naestele. Ing vrauw. Ing naat.

Deel 3 – D’r rank van d’r beusj

De tent zetst heë óp. Óngertusje kiekt e uvver ’t dal. Wat wied voet is trukt ‘m. Hinger ziech d’r beusj. Jesjlaose. Ing duur. Heë pakt d’r foto-apperaat. De landsjaf  fluustert. D’r Rik huet ’t.  Kniepst de jesjiechtens. Jieët de bilder oere. De loeët is kloar. Wólke. Ze drieve verbij. Ing wólk nog. Tseechent ’t blauw in de loeët. Holt ’t kótterbij.  D’r foto-apperaat sjtikt ing hank oes. Sjluust de loeët in de lens. Vöal loeët. Ing kling sjtrief dal. Jekartelde fotorank. D’r foto-apperaat likt óp de fietse-taesj. Mit inne joemiehammer huit d’r Rik de herrigke in jen eëd. De tent sjteet. Heë zetst ziech óp inne dikke sjtee. D’r drinkbecher is leëg. In de flesj is nog wasser jenóg vuur d’r doeësj.
Heë sjteet óp. Rekt ziech oes. Drieënt ziech um noa d’r beusj. ’t Maat ‘m nuisjierieg. De jesjloaseheet va sjtruuch en beum. Heë wil ins kieke hinger de duur, ’t blare-dek. De plaatsj va tswerje, hekse, wólve, jeëjere. De plaatsj um ziech tse verberje. Zieng  eje duur óp tse maache. Zonnesjtroale sjienge. Jesjponne dröad va lit. Óp ing aofe plek bliet e sjtoa. Beum rónks-erum. Ee vuur ee kiekt e d’rhin. Raakt ze aa. De oge zunt heng. ’t Roesje van de baach is duudlieg tse hure. Tusje de sjtruuch durch ziet e ze sjtreume. Duit de tek an zie. Sjravelt d’rhin. Heë zetst ziech óp de hoeke. Sjtikt de heng in de baach. Wurpt ziech jet wasser in ’t jezich. Frisj. Maat ‘m lieët. D’r busj ónendlieg. Wieër wie sjtruuch. Hoeëjer wie beum. Ing baach va tsiet. Menute drupe. De bee verkrampe. D’r Rik kunt werm reët. Jeet tseruk noa de tent. D’r beusj hinger ziech.
Oes de taesj pakt e ing buks dikke tsoep. Óp d’r dikke sjtee zetst heë e kaochsjtel. Inne ee-pitter. Doamit maat e de tsoep werm. Mit sjmaach leffelt heë ze oes e pensje. Wen ze óp is, veëgt e mit e sjtuk papier ’t pensje ring. Heë sjtrekt de bee in ’t jraas. D’r ruk teëje d’r sjtee. Sjtaart vuur ziech oes. Noa de landsjaf. ’t Jolft. Ing vrauw. D’r Rik wil ing foto maache.  ’t Oavendlit  pakt ’t i. Mar heë waad. Zoeëlang wie meuglieg. ’t Zieë van de oge ’t zieë in ziech weëd. D’r foto-apperaat klietsjt. Ing vrauw in de landsjaf. Sjluust ziech.
D’r Rik sjtrekt ziech oes in d’r sjlofzak. Vuur de duur van d’r beusj. In de erm van de landsjaf. D’r sjlof sjutst. Jieët vluejele van d’r droom. De naat verburgt. Wólve hule. D’r koekoek ruft. D’r tak va hatsensrouw.
D’r mörje sjimmert. ’t Vuejelfluustere weëd fleute. D’r Rik rekt ziech oes. Kruuft oes de tent. D’r dauw witsjt de vus. Heë pakt de zeef en d’r handdóch. Trukt ziech de sjong aa. Jeet tseruk noa d’r beusj. Noa de baach. Heë sjpeult de naat aaf. D’r sjlof oes de oge. ’t Kaod wasser lieët ‘m razele. Heë druugt ziech aaf. De mörjekeulde veult werm aa. Bij de tent poetst heë ziech de tseng. D’r mónk sjpeult e mit jet drinkwasser oes de flesj. D’r Rik zetst ziech óp d’r sjtee. Veult ziech jód. Heem i zie leëve. Preuft wöad in d’r mónk. Sjtaart noa de landsjaf. De vrauw sjtrekt ziech oes.
D’r Rik sjteet óp. D’r honger knaagt. De tent is flot aafjebroage. Heë duit d’r fiets duch ’t hoeëje jraas. Bis óp d’r weëg. Doa sjtiegt heë óp. Noa e dörp urjens in ’t dal. Heë broecht koom tse treëne. ’t Jeet sjuin eraaf. Langs hei en doa e hoes. Bij ing kruutsoeng likt e jesjef. Heë ruucht ’t frisjjebakke broeëd. Ing vrauw maat jraad de duur óp. Ze jrust.
‘Mörje, al vrug óngerweëgs.’
D’r Rik knikt. Wöad. Ópins mós e jet zage. Of nit. Nuuks zage is sjwieje. Doabij hat e jraad zoeëvöal jekald. Mit wöad in ’t sjwieje.
De vrauw kiekt ‘m vrundlieg aa.
‘Joa,’ knikt d’r Rik. ‘Iech hauw jeer tswai bruedjer en e broeëd.’
De vrauw deed de bruedjer en ’t broeëd in ing tuut. Heë kan óch bótter en jet vleesj krieje vuur dróp. De flesj en d’r drinkbecher kan e ziech völle mit wasser.
”t Jieëft sjun weer hu,’ zeët de vrauw.
D’r Rik knikt vrundlieg en betsaalt. De vrauw sjwiegt. Ze kriet nit mieë tse wisse. D’r daag is vuur hön jód bejonne. Mit broeëd um tse leëve.

Deel 4 – De mölle

D’r mörje jeet óp zie ing. Jraad hat d’r Rik ing jroeëse plaatsj hinger ziech jelosse. D’r fietswaeg jong dwaesj d’rdurch. Vöal verkier. ’t Maat ‘m ónrui-ieg. Bij inne plai is e terras. Effe tswiefelt e um doa jet tse drinke. Mar ziene kop is nog vol va jister. Heë realizeert ziech dat e mar ing inkel foto hat jemaat. Tserukvare wil e nit. Wat doa hinger ‘m likt, vingt e óch vuur ziech. Doarum wil e wieër. Los van de plaatsj mit heur rejele. Woa zoeëvöal vaslikt. Besjtimd is.
Noa de zemplieje sjtóplitter kunt e boese de plaatsj. Langs inne jroeëse waeg is e fietspad. ’t Verkier zoest an ‘m verbij. ’t Fietspad jieët zicherheet. Heë hat zin um tse zinge. Evver ’t broeze van de motore lieët ‘m sjwieje. D’r ieëtsjte en betste waeg sjleet e reëts aaf. De velder i. ’t Doert ing tsiet ier e ’t sjandaal van d’r jroeëse waeg nit mieë huet. Bij inne dikke boomsjtam sjtópt e. Deë likt in ’t jraas. Doa eest e zieng middiegbóttram. Bij ’t sjmiere van de bruedjer dinkt e an de vrauw van d’r bekker. Wie ze oeszoog wit e nog koom. Kling, jedrónge. Joa dat kanne ziech nog erinnere. Inne wiese sjótsel óch nog. En da de sjtim. Die klinkt kloar vuur hem. Vuural de hel ‘e’.
‘Joa, ós bruedjes zunt lekker,’ zaat ze.
En da ’t woad ‘lekker’ mit ing kaihel ‘e’. Inne dikke daag óngerweëgs en de sjproach kriet al anger klanke. Die hel ‘e’. Bij hön klinkt de ‘e’ nit zoeë hel. Doa likt ing ‘i’ teëje de ‘e’. Mit dat  ‘lekker’ lieët e ziech de bruedjer sjmaache. Da sjtrekt heë ziech oes in ’t jraas. De heng hinger d’r kop. Sjluust de oge. Oane tse sjloffe, oane tse dreume. Hure en zieë in d’r oam van de tsiet.
Ing vlei kruuft uvver zie jezich. D’r Rik vrieft mit ing hank langs ’t bakke. De vlei vluut voet, mar kunt flot werm tseruk. Noen óp inne erm. Heë zetst ziech reët. Oamt ins deep. Sjtelt ziech reët. Sjtiegt óp d’r fiets. Vuur ziech inne lange sjnakke waeg. Jee verkier. Zieng jedanke kanne d’r vrije leuf han. Heë dinkt an de landsjaf va jister. De jolve. Ing vrauw. Heë lekt ziech vuuruvver. De erm óp ’t sjtuur. Neëver ziech boave ’t veld vluut inne buizerd. Sjtaats. D’r vluejelsjlaag is lanksaam. D’r Rik sjweëft mit. D’r buizerd sjtrekt de vluejele. Land óp inne poal. E sjtuk wieër bliet d’r Rik sjtoa. Drieënt ziech um noa d’r jroeëse voeëjel. Deë sjtiegt óp. Vluut uvver ’t veld. Ópzuk noa zie aese. D’r Rik kiekt ‘m noa.  Wiedvoet ziet e ing mölle. Doa wil e hin. Vluejel hat e nit. En mit de fiets duch ’t veld is lestieg vare. Inne weag d’rhin zal ’t toch jeëve.
E sjtuk wieër is ing kruutsoeng va weag. Heë sjleet aaf. Werm inne lange waeg. Zoeë tse zieë mós deë kót bij de mölle kome. Bij jiddere pedaaltrit waast de mölle. De wieke sjtaeche oes. De bee van d’r Rik male. D’r waeg drieënt ziech noa de mölle. Heë sjtiegt aaf um ing foto tse maache. De mölle in ’t vlakke land. Sjteet aafjesteechend. Ze hat vuur hem nog jing jesjiechte.
Went e kótterbij kunt, endert ziech ’t bild. Heë ziet vinstere en ing duur. De kluur van de sjtiele. De mölle kriet e jezich. De jesjiechte vingt aa. Langs de mölle is inne jraaf mit wasser. Mugke danse, sjaatsere  uvver ’t wasser. Ing libel sjweëft tusje ’t riet. Langs de kank van d’r jraaf wase bótterblomme, pispötjer, ummerjreun. Ze sjtrieë ziech um tse uvverleëve. Ing sjtokroeës sjtikt pielreët d’r boave oes. Sjtrekt ziech d’r haos. De paarse blomme junt óp. E bluiend jewin. D’r Rik sjniet mit zie taesjemets inne sjtengel van ’t fleutekroed aaf. Heë kerft ’t. Duit ’t in ziene mónk en bloast dróp. Ing fleut klinkt. E sjtreufje  in ’t riet. De duur van de mölle jeet óp. Inne man kunt eroes. D’r Rik blieëst nog jet tuen. D’r man kunt kótterbij. Heë leuft jeboage. Zieng lang jries hoare winge in d’r wink. Bliet an de anger zie van d’r jraaf sjtoa.
‘Inne moeziekant in d’r jraaf,’ ruft e.
D’r Rik hilt ’t fleutje umhoeëg.
‘Han iech va miene pap jelierd.’
‘Woar dat inne moezieker,’ vroagt d’r man.
D’r Rik laacht. ‘Alling wen ’t fleutekroed bluit.’
D’r man wiest noa d’r fiets.
‘Óngerweëgs? Woahin?’
‘Uvver leëvensweëg,’ zeët d’r Rik.
‘Koom,’ winkt d’r man. ‘Ziech mie bezuk.’
D’r Rik leuft mit de fiets an de hank uvver e bruks-je. Boave de blauw jesjtraeche vuurduur sjteet    i krollettere jesjilderd: ‘Musica’.  Óp de duur hingt e naamsjildsje. José en Maarten sjteet dróp. D’r Rik zetst d’r fiets teëje de moer van de mölle. Heë leuft hinger d’r man eri.

Deel 5 – De tsieter

Midde in ’t rónk tsimmer sjteet inne dusj. Blank jesjoerd va hoots. ’t Tsimmer is wie de mölle rónk. Vanaaf d’r dusj  kan me durch ing jroeëse vinster eroes kieke. D’r Maarten wiest noa inne sjtool.
‘Zets diech. Kaffieë.’
‘Jeer.’
Óp de forneus sjteet inne kaffepot. Oes de kuchekas pakt d’r Maarten tswai bechere. Zetst ze óp d’r dusj. Hilt e zifje boave de bechere. Sjud d’r kaffe i. Jet kaffejrónk bliet in ’t zifje ligke. D’r Rik sjud ziech milch i oes ing flesj. D’r tsoeker zitst in ing blikke doeës. Ing kling vinster sjteet óp. De forneus brent. D’r sjwaam jeet duch ing pief eróp. Mit e leffeltje reurt d’r Rik in d’r becher. D’r Maarten nimt inne sjloek.
‘Leëvensweëg,’ zeët e.
‘Doe bis óngerweëgs uvver d’r leëvensweëg. Intressant. Allang?’
D’r Rik laacht ins. ‘Mie janse leëve. Mar noen óp d’r fiets pas e paar daag. Jeweun ópjesjtiegd en vertrókke.’
Heë kiekt eroes. Uvver d’r lange hootsere dusj. Durch de vinster. De landsjaf. Zie bild. Verbórje zie bild. Nit bejrave. Welt ziech ónger inne dekke. Dekke va zie jeveul. ’t Bild viert mit ‘m mit. Raest woa heë de tent ópsjleet.
‘Kan iech hei mieng tent ópsjloa?’
‘Doe kans óch hei binne sjloffe. Iech han tsimmere jenóg.’
‘Iech sjlof lever in de tent.’
Óp d’r jraasplai bij de mölle zetst d’r Rik zieng tent óp. Kötbij de landsjaf. Sjloffe in de erm va zie bild. Óp de forneus sjteet inne jroeëse kessel. Mit inne leffel reurt d’r Maarten in de tsoep. Heë kaocht ing dikke tsoep. Dikke sjneie broeëd mit kieës ligke óp inne telder. Heë bringt ze noa d’r dusj.
‘De tsoep kans te an duur ruuche,’ zeët d’r Rik went e eri kunt. ‘Lekker.’
Heë zetst ziech an d’r dusj. Dikke jlazer mit wien zunt al i-jesjód. Ze drinke inne sjloek. ‘Jezóndheet,’ zage ze tsejeliechertsiet.
D’r tsoepekessel dampt óp d’r dusj. Sjlurpend leffele ze de tsoep. Ze is nog hees. D’r Maarten knauwelt e sjtuk broeëd. ‘Doe sjliefs ’t lifste in de tent?’
‘Joa, an duur. Kótbij de landsjaf.’
‘Hat de landsjaf diech jet tse vertselle?’
‘Alles.’
‘Alles? Wat is alles?’
‘Mieë wie vräud. Mieë wie leed. Mieë wie jeluk.’
‘Woarum neums te ’t nit leefde?’
D’r Rik kiekt d’r Maarten mit jroeëse oge aa. Heë leffelt d’r telder leëg.
‘Leefde Rik. Likt dat doa in de landsjaf?’
Sjwiejend kiekt d’r Rik vuur ziech oes.
‘Likt dat doa bejrave, Rik?’
Heë sjud lanksaam mit d’r kop. ‘Nae, noeëts.’
‘Verbórje?’
Bejrave, verbórje. Wöad oes zieng jedanke. D’r Rik sjtaunt. ‘Nit vuur miech.’
‘Loester Rik. Alles wat is, hauw d’r óch nit kanne zieë. Bejrave. Verbórje.’
‘Leëve.’ De sjtim van d’r Rik klinkt heller.
”t Hauw d’r óch nit kanne zieë,’ zeët d’r Maarten nog ins.
Heë sjteet óp. Oes ’t sjaos van de kas pakt e inne tsettel.
‘Dat kroog iech oeëts ins van inne rezender. Deë woar jenauw wie diech óngerweëgs. Heë bloof hei ing naat sjloffe. D’r Maarten leëst vuur wat dróp sjteet.
’t jieët kui, verkes, peëd, miepmöp
allenäu eje vuurkome
’t jieët roeëze, klieë, chrysante
allenäu eje jeróch, zieng eje kluur
’t jieët vrauwlu, manslu, kinger
allenäu eje wieze
’t vuurkome, d’r jeróch, de kluur, ’t wieze
allenäu d’rzelfde tsieter
’t jieët jing kui, sjpinne, verkes, peëd, miepmöp
’t jieët jing roeëze, klieë, chrysante.
’t jieët jing vrauwlu, manslu, kinger
’t jieët tsieter
D’r Maarten waad effe. ‘Huets te Rick, tsieter alling mar tsieter. Tsieter dat is de koens.’

Deel 6 – Sjoeës

De tent is haof óp. D’r Rik kan jraad eroes kieke. Van de landsjaf is koom jet tse zieë. Inne sjatte in d’r oavend. Nit bejrave, nit verbórje. Mar tsieter. ‘Tsieter dat is de koens,’ zaat d’r Maarten.
Heë kiekt eróp. Betrókke loeët. Hei en doa ing aove plaatsj. Sjtere sjtroale. D’r Rik kiekt eraaf noa de landsjaf en da werm er óp. E paar moal óp en neer. Joa, in de sjtere zit jet va tsieter. ’t Landsjaf bieëft. Verbórje in d’r oavend. En d’rboave wiedvoet woa tsiet litjoare zunt, tsieter. Wie wieër in de tsiet, wie mieë tsieter.
‘Sjtieg óp oes de landsjaf. Iech bin in diene sjoeës. Joa, jans i diech.’
D’r Rik kan ’t wal oeskeëke. Sjloffe. Nae, is ónmeuglieg. Kloarwakker. Óp heng en vus kruuft e oes de tent. Sjpringt óp. Sjpreit de rem. Umermt de landsjaf.
In de mölle jeet de duur óp. D’r Maarten sjteet in ’t duurjesjpan. Heë kan jraad jet van d’r Rik zieë. De erm in de loeët. D’r Rik huet de vus van d’r Maarten durch ’t jraas.
Heë wiest er óp. ‘Tsieter, Maarten.’
D’r Maarten drieënt ziech um. ‘Iech hol jet knudzje hoots.’
Neëver de mölle is inne sjop vuur ’t hoots. Mit de erm vol kunt e tseruk. Bij de tent maache ze e kampvuur. Ze zitse in ’t jraas. Drinke wien en aese e sjtuk kieës. De vlamme flakkere óp.
D’r Maarten kiekt eróp. De wólke drieve voet. ’t Is ing kloar sjtereloeët.
‘Wat vier zient is bieëve. Beweëje. Durch ós oge kanne vier nit mieë zieë.’
‘Veule da?’
‘Óch dat is beweëje. ’t Zitst allenäu in ózze kop. Wieër kunt ’t nit.’
Vónke sjtieje óp. ’t Vuur knettert. D’r Maarten wurpt nog inne knudsj dróp.
”t Bieëve hool óp. ’t Beweëje woeëd tsieter. ’t José loog sjtil óp ’t bed. Iech hool ‘m de hank vas.’
D’r Rik duit mit inne kuul teëje inne brennende knudsj.
”t José, is dat dieng vrauw?’
‘Joa, mieë wie tsingdoezend leëvensdaag. Ummer winniejer leëve. ’t Hauw ing sjpierkrankheet.’
”t Leëve hilt doch noeëts  óp?’
‘In d’r kop waal. Doarum hauw ’t jraad óch nit kanne zieë.’
D’r kuul van d’r Rik wiest uvver ’t vuur. ‘Zoeëwie de landsjaf?’
‘Zoeëwie alles óp d’r tsettel van de rezender.’
‘Mar iech wil ’t vashaode. Iech zien ’t doch. Iech veul ’t i mie lief. Iech bin óp d’r fiets jesjtiegd. ’t Jong mit miech mit. De landsjaf. Sjloffe in heure sjoeës.’
‘Joa, Rik. D’r sjoeës woa-oes jebore weëd. Deë dreëgt. Woa-i ’t José sjlieëft.’
De vlamme weëde klinger. In de flesj is nog jet wien óp d’r boam. Van d’r kieës aese ze ’t letste sjtuk óp. D’r Maarten sjtelt ziech reët.
‘Die fietse, Maarten, is e bild van die zukke. Die óngerweëgs zieë. De landsjaf is e bild va dieng jebórjeheet, dieng leefde.’
Heë leuft noa de mölle. Da drieënt e ziech um.
‘Miensje kanne bilder maache. Of ze d’r zunt of nit.’
De loeët is werm betrókke. De sjtere bedekt. ’t Kampvuur ing inkel vlam. D’r Rik bliet nog ing tsiet zitse. Heë wees wat e ziet. Mar wat d’r Maarten hem zaat, hilt ‘m bezig. Bilder. Joa, zieng jedanke zunt bilder. Kome en junt. Heë sjteet óp en jeet noa de tent. Óp heng en vus kruuft e eri.
’t Vuur jluit. Wermde vuur de naat. E bild. Bis ’t oes is. Of jraad nog is.

Deel 7 – De mölle is leëg

Óp d’r ruk likt d’r Rik i ziene sjlofzak. De heng hinger d’r kop. ’t Is kloar. D’r mörje sjiengt durch ’t tentdóch. ’t Leëve an duur is sjtil. Me kan ing moes hure lofe.
Beweëje. Noa ing naat in d’r sjlof. Ziech nit bewós. Oane dreum. D’r daag waat. Vol va leëve. D’r Rik wil ligke blieve. En loestere. ’t Jraas hure. D’r wink. Roesje, joa roesje. Mieë wie beusj. Wieër wie zieë. De oge valle tsouw. Inne depe sjlof. Ziech nit bewós va bilder. In de tent weëd ’t wermer. De zon sjiengt. D’r Rik weëd wakker. Heë maat d’r raisversjloes van d’r sjlofzak óp. Jeet reët zitse en rekt ziech oes. De heng kome an ’t tentdóch. An duur ligke jet sjwats-jebrankde sjtuks-jer. Mieë is nit uvver van ’t hoots. Mit d’r kuul sjtuchelt d’r Rik in d’r jrieze aesj. ’t Jluit nog e bis-je. Heë blieëst vuurzichtieg. Ing inkel vónk vluut óp. Ing tsiet bliet e óp de hoeke zitse. Neëver d’r hootssjop ziet e ing wasserpómp. Heë sjtikt d’r kop drónger. ’t Wasser is keul. ’t Maat ‘m frisj. In de mölle is ’t sjtil. Heë hilt ing hank teëje de roet um jód eri tse kanne kieke. Mar ziet jinne Maarten. Da leuft e noa de vuurzie. De duur sjteet jet óp. Vuurzichtieg duit e d’rteëje en ruft. ‘Maarten, bis te óp?’
Mar binne is nuuks tse hure.
Heë klopt óp de duur en ruft nog ins. ‘Maarten, bis te wakker?’
D’r Maarten reurt ziech nit.
‘Zicher jet sjpatsere,’ dinkt d’r Rik.
In de kas is nog broeëd en druegwoeësj. De forneus maat e mit heuts-jer en papier aa. Dat ligkt in ing doeës neëver de forneus. Heë zetst ziech inne pot kaffe. Jenóg vuur d’r janse daag. Ónger ziech alling zitst e an d’r lange dusj. Ing janse tsiet. Nog ummer jinne Maarten. Óp d’r dusj likt ’t brifje van d’r rezender. Heë pakt ’t in de heng en kiekt d’rhin. Oane tse leëze. Da sjteet e óp. Leuft noa de tent. Heë pakt d’r foto-apperaat. Foto’s maache.  Alles wat-s te zies. Bilder. De mölle van alle zieë. ’t Jraas. De bruk. D’r jraaf. ’t Wasser. Kniepse. De landsjaf. Noen waad heë mit ’t knuupje iduie. ‘Verbórje’ sjuust ‘m durch d’r kop. Dat is jraad ’t bild wat e zukt. Heë bringt d’r apperaat tseruk noa de tent. Tswiefel kunt in ‘m óp. Wat zal e doeë? D’r Maarten zal doch nog wal tserukkome. Heë hat ‘m doch nit zoeëmar i sjtich jelosse. Wus weëd e nit. Evver komiesj vingt e ’t waal. Heë zetst zich óp d’r dulper van de duur. Wie lang zouw e blieve wade? Wieër vare kan heë hu doch nit mieë. Doavuur is ’t tse wied in d’r middieg.
In d’r kessel is nog jenóg tsoep vuur hem. Mit de letste sjtukker broeëd eest heë ziech zat. Ing tsiet zitst e nog an d’r dusj. Tse loestere. Noa inne vóssjrit uvver de bruk. Inne hootsere sjrit. De bruk is sjtil. De mölle weëd vuur d’r Rik ummer leëjer. Heë jeet noa de tent.  Effe bedinkt e zich um e kampvuur tse maache. ’t Wingt forsj. D’r wink hat ziech jedrieënd. Kunt oes ’t oste. Inne kauwe wink. D’r Rik razelt. Heë wil inne sjoeës um ziech tse werme. D’r tsieter veule. Tsieter.
D’r Rik sjpreit de erm. En sjluust ze. Dat is ’t bild. Zie bild.
‘Sjlof mit miech,’ fluustert heë.
De tent klappert in d’r wink . D’r Rik drieënt ziech in d’r sjlofzak. Sjlieëft i zie bild.
’t Roesjt. ’t Tsiettert.

Deel 8 – Zie bild

Wakker weëde in de sjilte. Dat is wat d’r Rik jenist. D’r daag e ónbesjraeve blad.
Ing sjpin kruuft uvver ’t tentdóch. Heë kiekt d’rhin. Nit tse hure. Of waal? De sjpin bliet zitse. De sjtilte is dizze mörje angesj. Is ’t d’r wink? D’r kauwe oswink? ’t Zoest. Jiddes moal effe óngerbraoche. E viets-je wat in de loeët sjleet. Zzzzzt. Zzzzzt.
Heë maat de tent óp. Vuur ziech alles wie angere mörjens. ’t Kunt va hinger de tent. Vuurzichtieg sjtikt e d’r kop wieër eroes. Noen ziet e ’t. De mölle! De wieke drieëne! Ze drieëne an de hingerzie van de mölle. Zoese in d’r wink. D’r oswink. Deë hem winget in d’r sjoeës vuur de naat. ’t Maat ‘m vroeë. De wieke lofe ziech noa in de loeët. Ze krient ziech nit. D’r inne noa d’r angere. Drieëne. Drieëne in d’r wink. De zele zunt uvver de latse jesjpanne. Dat mós jet van d’r Maarten zieë. Deë is besjtimd tseruk. Heë sjtreuft ziech de kleier aa. Mit jroeëse sjritte leuft e noa de mölle.
‘Maarten. Maarten bis te tseruk?’
Heë kiekt durch de vinster eri. Binne ziet e jet beweëje. Lanksaam jeet de duur óp. Inne man kiekt ‘m aa. Inne vreëme man. Hinger hem d’r kop van ing vrauw. D’r Rik kiekt ze verwóngerd aa. D’r man sjtikt ing hank oes. ‘Maarten.’
D’r Rik sjnapt ’t nit. Maarten. Meent e ziechzelver. Of dinkt e dat heë d’r Maarten is? Óch de vrauw sjitk ing hank oes. ‘José.’
Nae, die mene ziechzelver. José en Maarten. Zoeëwie óp de duur sjteet. D’r Rik sjnapt ’t nit. Is ’t inne dreum? Is ’t wirkliegheet? Is d’r inne Maarten wal woar? Heë drieënt ziech um noa de tent. Die sjteet doch doa. In ’t jraas de raeste van ’t kampvuur. Binne óp d’r dusj mós doch ’t brifje ligke. Doa sjteet ’t José. Oane sjpierkrankheet.
‘Iech han doa hinge de tent ópjezatsd.’
D’r man laacht vrundlieg. ‘Iech zien ’t. Jód jesjloffe?’
D’r Rik knikt. Heë sjnapt ’t allenäu nit.
‘Koom eri,’ zeët ’t José.
D’r Rik sjud d’r kop va nae. Dat wil e nit werm mitmaache. An dusj zitse oane tse wisse of ’t d’r is. Heë wil d’r Maarten va jister jeleuve. En deë va hu nit zieë.
‘Iech mós wieër. Nog e jans sjtuk vare.’
‘Da koom óp d’r tserukwaeg nog ins langs. Vuur rezender hant vier hei ummer plaatsj.’
Doa is ’t woad. Rezender. Dat brifje woar van d’r Maarten va jister.
Jister. ’t Hauw jraad ezoeë nit kanne zieë. Zoeëwie hu.
D’r Rik brikt de tent aaf. Mit inne vós sjtriecht e durch d’r aesj van ’t kampvuur. ’t Wingt óp in d’r wink. Kiekt nog ins noa de mölle. De wieke roesje. Heë pakt d’r foto-apperaat i jen heng. Maat evver jing foto mieë. Heë lekt d’r apperaat in ’t jraas. Heë sjtiegt óp d’r fiets.
De bilder blieve hinger. D’r Rik viert voet. De mölle weëd klinger. ’t Zoese van de wieke nit mieë tse hure.
Viert voet i zieng landsjaf.
Vuur hem nit verbórje.
Zie bild.
’t Tsietert.