D’r Kelder

D’r Kelder

Deel 1 – Loempelóp

Tsezame zitse ze óp d’r sjtoep vuur ’t hoes. ’t Fien en zie sjwestersje ’t Joke. Óp d’r sjoeës haode ze ing póp vas. De mam hat die póppe va lappe sjtaof jemaad. ‘Loemelepóp’ neumt de mam de póppe. ’t Fien pakt d’r doem va zieng póp. Ze duit dem teëje d’r póppemónk.
‘Kiek ins, wat e lekker duumpje. Noen kans te sjun sjloffe.’
Het knoevelt de póp. Ing duikaar mit tswai jroeëse reër viert de sjtroas eri.
‘Papa,’ róffe de tswai sjwestersjer.
Hönne pap duit tsezame mit d’r noaberman de kaar durch de sjtroas. ’t Vilt nit mit. Doa ligke sjwoar belk óp. De reër hoebele uvver de sjtroasesjting. Ze ratele hel. De kinger sjpringe óp en sjneure noa hönne pap. Hön póppe teëje ziech aa jeduid. ’t Fien sjnapt ziech ing van de helpe vas. Ze zitse an de bóks van d’r pap. ’t Joke duit mit ing hank teëje de kaar. D’r pap laacht teëje zieng kinger. Heë oamt deep. ’t Vilt nit mit de sjwoar jelane kaar vuuoes tse duie. De belk hat heë tsezame mit d’r noaberman um d’r ek bij d’r meneer Ververs jehold. Ze ligke bij hem in d’r jaad. Inne jroeëse sjtabel. Heë wirkt in de koel. De hootsere belk weëde jebroecht um de koeljeng tse sjtutse. Zoeëdat die nit izakke. Wen de belk sjeef zunt, kanne ze nit jebroecht weëde in de koeljeng. D’r meneer Ververs hat jet van die aafjekuurde belk mit darve neëme. Inne koetsjer van de koel hat ze bij hem heem aafjelieëverd. Jisteroavend varet heë mit peëd en kaar noa d’r meneer Ververs. De belk weëde noen jebroecht um de keldere tse sjtutse. De lu mósse döks noa hönne kelder, umdat krig is. Doa valle bomme en granate. Um tse vuurkome dat d’r kelder bij ee bombardement izakt, sjtunt de belk reëtóp tusje d’r plavong en d’r kelderboam.
Tsezame drage de manslu de belk eri. Bij d’r noaberman tswai belk. En bij de sjwestersjer heem óch tswai belk. D’r pap en d’r noaberman wirke in de koel. Jenauw wie de mieëtste manslu in de noabersjaf. Tsezame zetse ze de sjwaor belk reëtóp. Ieëtsjt mósse ze e sjtuk aafzeëje. De belk mósse jenauw tusje d’r plavong en d’r kelderboam passe. Angesj valle ze um. Bij tswai belk duie ze e sjtuk hoots ónger d’r plavong. Zoeë zunt ze jód vas-jeklemd. De manslu bringe de duikar tseruk noa d’r aaneëmer. Deë woeënt e paar sjtroase wieëróp. Doa hant ze de kaar jelieënd. ’t Joke en ’t Fien zitse werm óp d’r sjtoep. Tsezame mit ’t Frens-je en ’t Wies, de kinger van de noaberlu. ’t Wies hat óch ing loemelepóp.
‘Doe bis d’r pap,’ zeët ’t teëje zie broor. ‘En dat is ós kink.’
Het wiest noa de póp. ’t Frens-je deed inne sjrit noa hinge.
‘Iech wil jinne pap zieë. Iech wil sjpieële en jing belk drage.’
”t Joke kiekt ’t Fien aa.
‘Weë is d’r pap van ós kinger?’
’t Fien deed d’r mónk óp. Mar wat ’t zeët, is nit tse versjtoa. Óp d’r ek van de sjtroas is ing jroeëse tuut vas-jemaad an inne hoeëje poal. Die vingt aa oerhel tse hule. Lu óppen sjtroas bejinne tse sjneure. Ze junt ziech sjoele. Vliejere zunt óngerweëgs. Ze sjisse jranate en werpe bomme.

De mam van ’t Joke en ’t Fien kunt eroes. Ze sjnapt heur kinger bij de heng.
‘Flot noa d’r kelder,’ ruft ze.
Óch de mam van ’t Frens-je en ’t Wies is eroes kome. Ze sjnapt ziech óch heur kinger en kiekt noa d’r ek van de sjtroas.
‘Koam d’r pap mar!’

Deel 2 – De koeëjele

Wiedvoet klinkt ’t broeze va vliejermotere. ’t Kunt kótterbij. Óp d’r kirchplai sjteet e afweergeschut. E kanon um óp vliejere tse sjisse. De ieëtsjte jranate vleie umhoeëg. De  noabermanslu kome zoeë flot wie ze kanne um d’r ek van de sjtroas. Jraad óp tsiet zunt ze binne. In d’r zichere kelder. D’r pap is boese oam. ’t Jezich is naas van d’r sjwees. D’r mónk wied óp. Heë hiegt en sjnapt noa oam. De mam zitst mit de kinger óp d’r rank van ’t bed. Dat sjteet midde in d’r kelder. D’r pap sjteet teëje de moer. Boese valle bomme. Hel sjleëg. ’t Hoes bieëft. ’t Joke hilt de heng teëje de oere. De mam duit de kinger teëje ziech aa. D’r pap kunt neëver hön zitse. Heë sjleet allebei de erm um de mam en de kinger hin. Zoeë zitse ze bis ’t broeze van de motere sjtiller weëd. De vliejere vleie voet. Aaf en tsouw nog inne knal. ’t Afweergeschut óp d’r kirchplai sjwiegt. ’t Joke en ’t Fien zitse óp inne berg sjtrue in d’r ek van d’r kelder. De mam hat inne bal jemaat van auw zökke. Ze werpe d’r bal noa ee. ’t Fien noa d’r pap, d’r pap noa ’t Joke, ’t Joke noa de mam en de mam noa ’t Fien. De mam zingt e lidje d’rbij. ‘Ozewiezewoze wiezewalla kristalla kristoze wiezewoze wiezewieswieswieswies.’ Ze zingt ’t lidje e paar kier. ’t Joke en ’t Fien zinge sjtuks-jer mit. Noen zingt d’r pap. ‘Oranje boven, oranje boven, leve de koningin.’
‘Woar deë rót krig mar verbij,’ zeët heë.
Heë sjteet óp. In inne ek is ing moerkas. D’r pap maat de duur óp. E paar sjting in de moer zunt los. Heë sjuuft ze an zie. In e laoch sjteet inne radio. D’r sjtekker sjtikt e in e sjtópcontact. Heë drieënt an inne knoep. De lampe van d’r radio junt aa. Doa klinkt jepiep en jekraach.
‘Sjtrak nog ins probere,’ zeët d’r pap. ‘Ze zunt nit in de loeët.’
De könnejin is noa Engeland jejange. Óp de vlóch. Van doa oes weëd ’t verzets teëje de vreëm tsoldate jerejeld. ’t Is verboane um noa deë zender tse loestere. D’r pap deed ’t sjtiekem. Doarum hat heë d’r radio versjtópt. Zoeë wees heë ’t letste nuits uvver d’r krig.
‘Oranje boven,’  zingt d’r pap nog ins.
Boese sjalt de tuut. De lu kanne werm oes d’r kelder kome. D’r pap maat de vuurduur óp. De mam leuft hinger  ‘m aa. ’t Joke en ’t Fien haode heur bij de heng vas. D’r noaberman van de uvverzie sjteet óp d’r sjtoep.
‘Doa is ing sjplieterbom in ózze jaad jevalle. De koeëjele vloge alle zieë oes. Inne koeëjel bij ós durch de duur. Dweësj durch de kuche en de moer noa uuch.’
Heë wiest noa d’r jieëvel van ’t hoes bij hön noaber. In d’r jieëvel is e laoch. Óch d’r noaberman kunt eroes. Heë is jries van d’r sjtub.
‘Iech wool jraad ins joa kieke, wie ’t boese woar. Doe vloog deë koeëjel i ózze jieëvel. Ing sjtubwólk kroog iech uvver miech hin.’
‘Doe móts óch in d’r kelder blieve,’ zeët de mam.
Ze drieënt ziech um. ‘Koom, vier junt aese.’
In de kuche zitse ze rónk d’r dusj. De mam sjniet sjneie van e rónk broeëd. In inne jlaze pot zitst kompot. Dat sjmiert ze óp ’t broeëd. Aaf en tsouw deed ze boedieng óp ’t broeëd. Mar dat hant ze nit e-zoeë döks. Huekstens ing kier ’t zóndiegs. Óp ’t aarieët sjtunt veer bechere. Hei sjupt de mam inne leffel milchpolver i. Mit wasser oes d’r kraan vermiesjt ze d’r polver.
‘Heë hat jeluk jehad.’
De mam wiest mit d’r kop noa de zie van de noaberlu.
D’r pap kiekt heur aa. ‘
Vier óch. Doe wits mar noeëts woa die koeëjele hin vleie. Ze hauwe durch de kelderduur kanne joa.’

Deel 3 – ’t Laoch

’t Fien en ’t Joke biese in de sjneie broeëd. Mit jroeëse oge kieke ze noa d’r pap en de mam. Hönne honger weëd winniejer. Ze preuve de angs van hön eldere. De krummele óp d’r dusj pakke ze mit inne vinger óp. Ze duie ze in d’r mónk. In d’r jank klinkt de vuurduursjel. D’r pap jeet de duur ópmaache. De sjtim van d’r noaberman klinkt.
‘Wits te wat iech jraad hoeët? Hinge in ’t veld is ing bom jevalle. Ee van de hoezer in de Kirchsjtroas is durch d’r sjlaag haof i-jezakt.’
D’r pap kunt mit d’r noaberman de kuche eri.
De mam sjrekt.
‘Zunt doa ónjelukker passeerd?’
‘Nae. De lu doa hant de keldere duchjebraoche. Zoeë koeëte ze durch e laoch zicher noa de noaberlu joa.’
‘Wat e jeluk.’ De mam zuet.
‘Joa, dat ving iech óch. Woar dat nuuks vuur ós? Zoeë laoch in de keldermoer.’
‘Wienieë wils te dat maache,’ vroagt d’r pap.
‘Vuur mie paat kanne vier hu al aavange. Iech broech mörjevrug pas tse wirke. En doe?’
‘Iech óch.’
De mam sjteet óp. Ze pakt de teldere van d’r dusj.
‘Móts te nit ieëtsjt ’t laoch in d’r jieëvel van die hoes maache?’
‘Dat is werk vuur inne murer. Iech vroag d’r Frings. Deë wirkt bij miech. Dat is inne murer.’
‘Iech han hu óch nog vrij.  Vuur mie paat kanne vier aavange.’
”t Is jód.’
‘Koom mar noa miech. Wen vier eemoal e laoch hant jekapt, jeet ’t flotter.’
De noaberman jeet noa heem. De mam sjteet bij ’t aarieët.
‘Is dat wal zoeë versjtendieg?’
‘Wiezoeë,’ vroagt d’r pap.
‘Weë wees wie lang dat nog jeet doere? Wie döks nog alarm is? En da zitse vier ummer mit anger lu.’
”t Zunt doch ós noaberlu. Vier kenne ós al ing tsiet.’
‘Iech bin doch ’t lifste mit ós vere.’
‘Mieng leef vrauw, iech zal zörje dat doa jet vuur ’t laoch kunt. Ing dekke. Of ing mat.’
De mam sjpeult de teldersjer.
‘Ing janse dikke mat,’ zeët ze.
D’r pap jeet noa d’r sjtal. Doa hingt ziene overal. Heë trukt ziech dat blauw wirkpak aa. Mit inne sjwoare hammer en besel jeet heë noa d’r noaberman. ’t Fien en ’t Joke wille mitjoa. Mar de mam vingt dat nit zoeë versjtendieg. Vöal tse jevierlieg.
‘Wen inne sjteet óp diene kop vilt, has te e laoch.’
’t Joke en ’t Fien junt óp d’r sjtoep sjpieële. De loemelepóp neëme ze mit. Óch kome ’t Frens-je en ’t Wies eroes. D’r bal rolt uvver d’r sjtoep. ’t Frens-je treënt d’r teëje. Oes zieng sjong sjtaeche de tsieëne. Ze woeëte vuur hem tse kling. Doarum hat zieng mam de naze droes jesjneie. Noen passe ze winniegstens. Ónge in d’r kelder

Deel 4 – Inne helle sjlaag

De kinger zitse vuur ’t keldervinstersje. Mar ze kanne nuuks zieë. Sjtub drieft noa boese. De mamme van de kinger sjtunt óch óp d’r sjtoep.
‘Wat inne krach,’ zeët de mam van ’t Joke en ’t Wies.
De noabervrauw knikt.
‘Zaan dat waal. Mar ja, bomme maache mieë krach.’
Ze dreëgt d’r Hupie óp d’r erm. Heë is nog inne baby. E paar mond aod. Ze lekt d’r Hupie teëje heur sjouwer en jieët tsaarte sjleëgs-jer teëje de bets-jer.
‘Heë kriesjt de letste tsiet zoeëvöal. Hat vöal las va krempsjer.’
‘Has te ‘m venkeltieë jejoave?’
‘Joa, mar ’t hulpt nit. Heë eest óch zoeë sjleët. Iech jon mörje mar ins noa d’r dokter.’
Ópins klinkt d’r sjal van de tuut. De lu óppen sjtroas sjrekke. Ze bejinne tse sjneure. ’t Wies hilt de heng óp de oere. Zieng mam duit mit ing hank ’t Wies en ’t Frens-je eri. ’t Joke leuft kriesjend an de hank va zieng mam. ’t Fien is al binne. Va wied hure ze ’t broeze van de vliejermotere. In de keldermoer is e kling laoch. Ze hure de sjtim van d’r pap.
‘Iech kom.’
Heë sjtikt ing hank durch de moer. Vuurdat de vliejere uvver vleie, is d’r pap tseruk bij hön in d’r kelder. Engslieg wade ze aaf. Valle doa werm bomme? ’t Afweergeschut óp d’r kirchplai sjuust de ing jranaat noa de angere aaf. Dan is ’t sjtil. Ze loestere. Ing janse tsiet loestere. Ze hure werm inne vliejermoter. ’t Is mar inne vliejer. Jeluklieg weëd ’t tseeche ‘zicher’ jejeëve. D’r pap en d’r noaberman hakke nog e sjtundsje. De sjting bringe ze mit inne emmer hinger in d’r jaad van d’r noaberman. Ze hure óp, umdat de kinger sjloffe junt. Mörje noa ’t werk junt ze wieër. De mam bringt ’t Fien en ’t Joke noa jen bed. ’t Is duuster in ’t sjloftsimmer. Vuur de vinster hingt e sjwats dóch. Doa darf jee eroes sjienge. Angesj kanne de pilote vanoes de loeët zieë woa hoezer sjtunt. En dan is de kans jroeës, dat doa bomme valle. Neëver de duur is e knuupje. De mam drieënt ’t lit aa. Midde in d’r plavong hingt e jlaze sjöalsje an inne kabel. Doa-i is ing lamp. Inne jlaze bol. ’t Fien en ’t Joke sjpringe óp ’t bed. De mam zingt mit de kinger ‘ozewiezewoze’. De kinger zinge ’t lidje jans mit. Da junt ze sjloffe. De mam sjtópt ze lekker ónger de dekke i. In de kuche sjteet d’r pap bij ’t aarieët. D’r overal hingt werm in d’r sjtal an inne naal. Heë witsjt ziech. De mam sjud ing tas kaffieë vuur hem i. Ze pakt óch e tes-je vuur ziechzelver. Mar isjudde kan ze nit. De tuut brult werm durch de sjtroase. De mam sjrekt. Ze lieët de tas valle. Hinger d’r pap aa leuft ze de trap eróp. ’t Fien en ’t Joke zitse reëtóp. Ze kriesje hel. D’r pap pakt ’t Fien óp d’r erm. ’t Joke klemt zieng erm feste um d’r nak van zieng mam. Wen ze jraad in d’r kelder zunt, kunt inne vliejer neer uvver. Heë is jetróffe durch ’t afweergeschut. Inne helle sjlaag. ’t Klinkt kótbij. D’r noaberman ruft durch ’t laoch in de moer.
‘Dat is kótbij!’
‘Joa,’ zeët d’r pap, ‘ vier kanne ’t betste in d’r kelder blieve.’
Dat dunt ze óch. Boese weëd nit mieë jesjaose. Mar de tuut hat ’t tseeche ‘zicher’ nog nit losse hure. De mam lekt tswai dekkens óp d’r berg sjtrue in d’r ek. Dat is ’t bed vuur d’r pap. De kinger kanne in ’t bed bij de mam sjloffe. In de moerkas ligke rolle besjuut. In d’r kelder kans te alling ’t kraache van de besjute in de mung van de kinger hure.

Deel 5 – D’r vliejermoter

Tsaart neuriet de mam e lidje. ’t Joke zitst bij heur óp d’r sjoeës. Aaf en tsouw valle zieng oge tsouw. De mam lekt ‘m i jen bed. ’t Fien kruuft neëver ‘m ónger de dekke. D’r pap kunt neëver de mam óp d’r rank van ’t bed zitse. Heë keurt de kinger uvver de köp. De mam jieët ze e muultje. ’t Joke maat de oge óp.
‘Hei valle jing bomme, wa mama?’
‘Sjlof mar lekker.’
D’r pap lekt ing hank bij ’t Joke óp d’r kop.
‘Vier zunt bij uuch.’
’t Laacht effe en kruuft teëje ’t Fien aa. Ze valle allebei i sjlof.
De mam kiekt d’r pap aa.

‘Vier zalle wal de janse naat in d’r kelder mósse blieve.’
‘Joa, iech dink ’t óch. ’t Zouw wal ins dökser kanne passere.’
D’r pap lekt inne erm uvver heur sjouwer. Ze hat troane in de oge.
‘Wen dat mar jód jeet.’
Heë jieët heur e muultje.

‘De vliejere zunt voet. Vier kanne ruiieg sjloffe.’
Vuurzichtieg jeet de mam neëver de kinger ligke. D’r pap trukt óp ’t sjtrue de dekke uvver ziech hin. Ze probere tse sjloffe. Mar ze weëde döks wakker. Teëje d’r mörje klinkt werm de tuut. ’t Is ‘zicher’. Jee jevoar mieë vuur vliejere. Jeluklieg kanne ze oes d’r kelder. Boese is ’t al kloar. Ze waesje ziech bij d’r kraan boave de aarieët. De mam sjmieërt ’t broeëd óp d’r kuchedusj. D’r pap jeet an duur kieke. Ing vrauw en inne man lofe verbij. Ze blieve sjtoa.
‘Doahinge, in de Dörpssjtroas is inne vliejer óp e hoes jevalle. Bauw jans voet.’
‘Bij wem,’ vroagt d’r pap.

De vrauw hilt ing hank teëje e bakke.

‘Bij d’r Mertens. Sjreklieg. Hön kink is doeëd.’

‘D’r jong lofet in d’r jaad. Inne van de vliejermotere vool óp ‘m,’ zeët d’r man. ‘Zieng mam hat ’t jezich verbrankd.’

Heë drieënt ziech um. Kriesjend leuft de vrauw mit hem mit. D’r pap jeet werm eri.
Häusj vertselt heë wat passeerd is bij d’r Mertens. Sjwiejend aese ze de bóttramme. ’t Fien en ’t Joke aese mit jroeëse oge. Ze hant flinke honger. Vuur d’r pap likt e pak bóttramme óp d’r dusj. Die zint sjtrak vuur óppen koel. De mam hat ze in ing tsiedónk jewikkeld. D’r pap sjuuft d’r sjtool noa hinge en sjteet óp.
‘Bis sjtrak.’
De kinger en de mam jieët e e muultje.
‘Kieks te jód oes?’
De mam is bezörgd. Ze wees dat ’t werk in de koel jevierlieg kan zieë.
‘Ziech mar nit bang.’
D’r pap jeet eroes. ’t Fien hulpt de mam mit d’r dusj aafrume. Da junt ze noa de sjoeël. An de hank van de mam.

Deel 6 – D’r fiets

Bij ’t Fien óppen sjoeël junt ze ieëtsjt prove.
‘Wen de tuut jeet, móst uur zofort ónger de banken joa zitse,’ zeët de juffrauw.
‘Vier junt dat prove. Iech klatsj i jen heng en uur kroeft zofort ónger de banken.’
De kinger dunt ’t mit vöal sjpas. Dat is vöal sjunner da liere. Ze prove e paar kier. Óch bij ’t Joke óp de verwaarsjoeël weëd jeproofd. De kleutere mósse óp d’r jank ónger de kapsjtök joa zitse.
Deë daag is alling ’t tuutsjpel.
‘De richtieje tuut zal wal werm joa, wen ’t duuster is,’ zeët de mam.
Noa ’t oavendaese trukt d’r pap ziech flot d’r overal aa. Ze wille hu ’t laoch in de keldermoer jans oeshakke. Inne vrunk van d’r noaberman, d’r Piet hulpt mit. Heë is óch inne koelman. Zoeë kanne ze mit tswai man hakke. En inne angere de sjting in inne emmer noa d’r jaad bringe. Hinger d’r sjtal sjtunt de fietse van d’r pap en d’r noaberman. De tsoldate wille alle fietse han. Deë weëde ópjehold. D’r pap en d’r noaberman wille nit hön fietse kwiet weëde. Ze hant ze versjtópt. De sjting werpe ze teëje d’r ziekank van d’r sjtal. Zoeë zunt de fietse nit tse zieë. ’t Laoch kappe ze noen in d’r kelder van d’r pap. De manslu sjwese. Ze sjlunt hel mit inne sjwoare hammer
óp d’r besel. Inne iezere pin deë in de sjting jehouwe weëd. Jroeës knöa valle oes de moer. Deë oavend is ’t laoch veëdieg. D’r pap huit höak boave ’t laoch in de sjting. In d’r sjtal likt ing auw mat. Die hingt de mam mit koade an de höak. ’t Fien en ’t Joke sjtunt óch in d’r kelder. Ze winke noa ’t Frens-je en ’t Wies. Die sjtunt an de anger zie van ’t laoch. De kinger hant sjpas. Óch d’r noaberman winkt.
‘Kanne vier dis naat in d’r kelder sjloffe,’ vroagt ’t Fien.
‘Joa,’ róffe ’t Frens-je en ’t Wies tsejeliechertsiet.
‘Iech jeleuf, dat uur uuch óp de tuut vräut,’ laacht de mam.
Wat jek. Ze hant vöal angs vuur de tuut. En noen plötslieg is ’t sjun.
‘Iech wil de tuut oane vliejere,’ zeët ’t Frens-je.
Zie sjwestersje jieët ‘m inne dui.
‘Dat besjteet nit.’
De mam maat de mat an ’t letste köadje vas.
‘Vier junt mar ieëtsjt ins lekker in ós eje bed sjloffe. Sjlof jód.’
De kinger winke noa ee. De mat hingt vuur ’t laoch. Deë oavend en die naat is ’t ruiieg. Jing tuut. Óppen sjoeël hant de kinger nog e paar kier de tuut jeproofd. Heem darve ze in d’r kelder sjpieële. Ze werpe d’r bal durch ’t laoch noa ee. De mat is umhoeëgjerold. De póppe zitse óp ’t sjtrue. Boese óppen sjtroas lofe tswai manslu mit jewere. ’t Zunt vrung van de tsoldate. Ze belle bij de hoezer aa. De lu mósse hön fiets óp d’r sjtoep sjtelle. Óch bij ’t Fien en ’t Joke weëd jesjeld. De mam deed de duur óp.
D’r man kiekt wus.
‘Vier kome de fietse hoale.’
De mam sjrekt.
‘Die hant vier nit.’
D’r man duit de mam an zie. Heë hat ’t jeweer i jen heng.
‘Vier hant jing fietse,’ ruft ze

Deel 7 – D’r sjtool

D’r man leuft durch d’r jank noa d’r jaad. D’r pap kunt de kuche eroes. Heë leuft hinger d’r man aa. D’r pap kót hinger ‘m mit ing hank i zieng taesj. Bij de mam klopt ’t hats in de keël. D’r man kiekt in d’r sjtal en drieënt ziech um. Oane jet tse zage jeet heë werm voet. De vuurduur lieët heë ópsjtoa. De mam deed de duur flot tsouw. D’r pap is werm i de kuche. Heë lekt ing sjier in ’t kuchesjaos. Versjrekt kiekt de mam hem aa.
‘Doe häuts ‘m doch nit…’ Ze durft ’t woad nit oes tse sjpraeche. ‘Doeëd jemaat.’
‘Iech bin dat vólk doch zoeë zat. Ze mósse aafhouwe. Mit hön vingere van ós zaachens aafblieve!’
‘Mar da weëds te waal ópjepakt.’
‘Iech kan doa nit mieë teëje.’
“Mar dinkt doch an ós. Vier hant diech nuedieg.’
’t Is sjtil. Sjwiejend valle ze ziech in de erm. De mam kriesjt. Óch d’r pap.
‘Zunt ze óch bij uuch jeweë?’
De sjtim van d’r noaberman klinkt in d’r kelder. Heë sjteet bij ’t laoch. De kinger zitse óp ’t sjtrue.
‘De fietse hant ze nit kraeje,’ laacht d’r pap.
D’r noaberman sjtikt d’r doem umhoeëg.
‘Angesj hauwe ze pech jehat.’
De mam winkt noa de kinger.
‘Koom ’t is aesenstsiet.’
‘Joa, Frens-je en Wies bij ós óch. Hat uur trouwens jenóg eëpel? Iech jeleuf dat vier werm ins noa d’r boer mósse joa.’
‘Vier mósse effe wade,’ zeët d’r pap. ‘Vier kanne ós vuurleufieg nit losse zieë mit ós fietse. Angesj zunt vier ze doch nog kwiet.’
‘Da lieëne vier doch de kling hankkaar van d’r aaneëmer.”
Bij d’r noaberman weëd e paar kier hingeree jesjeld. En óp de duur jeklopt. De noabervrauw maat de duur óp. ’t Is d’r Anton, e broor van d’r Piet, zienne vrunk. Heë kunt de keldertrap eraaf.
‘Ze koame bij ós in de sjtroas um manslu óp tse pakke. Ze mósse uvver de jrens joa wirke. Iech han miech voetjemaat.’
‘Doe móts voet. Angesj weëds te óch ópjepakt,’ zeët de mam.
D’r pap trukt d’r Anton durch ’t laoch.
‘Miech pakke ze nit. Koellu hant ze hei nuedieg. Koom mit miech mit.’
Heë numt ‘m mit noa d’r jaad.
‘Klöm uvver de hek. Loof reët durch de wei. Doahinge is inne kirkhof van ’t kloeëster. Versjtaech diech doa.’
De hek is tse hoeëg vuur d’r Anton. D’r pap pakt inne sjtool oes de kuche. D’r Anton jeet dróp sjtoa. Zoeë jeet ’t waal. Koom is d’r Anton voet of d’r pap huet sjtimme va tsoldate in d’r jaad van d’r naoberman. D’r sjtool sjteet nog bij de hek. De tsoldate kieke uvver de hek van de noaberlu. Mar d’r pap is flot óp d’r sjtool  joa zitse. Ónsjuldieg kiekt e rónk en fleut jet. De tsoldate kieke hem ing tsiet aa. Da junt ze voet. Lanksaam sjteet d’r pap óp. Heë sjpatseert noa de kuche. D’r sjtool i zieng hank. In d’r kelder is ’t sjtil. Sjwiejend kieke ze d’r pap aa, wen heë de trap eraaf kunt.

Deel 8 – D’r Anton

D’r noaberman is d’r ieëtsjte deë jet zeët.
‘Dat woar mar jraad.’
D’r pap holt ins deep oam.
‘Vier winne d’r krig.’
Heë maat de moerkas óp. Sjuuft de sjting vuur d’r radio voet. Drieënt an inne knoep. ’t Lit in d’r radio jeet aa. ’t Doert effe da hure ze inne roesj en aaf en tsouw inne piep. D’r pap drieënt nog ins an d’r knoep.
‘D’r Radio Oranje is nit in de loeët. Iech los ‘m mar aasjtoa. Misjien sjtrak.’
‘Waal nit tse hel,’ zeët de mam. ‘Wen dat inne huet.’
‘Zoeë hel. Dat ’t d’r Anton huet,’ laacht d’r noaberman.
Koom hat heë dat jezaad, of de tuut jeet.
‘Noen al. Zoeë vrug,’ zeët de mam.
De noabervrauw kunt óch d’r kelder eri. Ze dreëgt d’r Hupie óp d’r erm. Heë kriesjt. De mam jeet durch ’t laoch noa heur.
‘Nog ummer nit besser?’
‘Jister daat iech effe, ’t jeet jód. Mar dis naat en d’r janse daag is ’t werm nit jód. Uvverjeëve en durchval. Heë hilt nuuks bij ziech. Mörje los iech d’r dokter mar werm ins kome. Da mós e mar noa ’t sjpetaal.
D’r noaberman pakt d’r Hupie i zieng erm.
‘Ziech mar sjtil mie mentje.’
Heë wiegt hem hin en heer.
‘Dat kunt allenäu van die sjleëte milch die vier krient. Doa weëd mit jeknoeëtsjt.’
Óp d’r kirkhof zitst d’r Anton teëje de moer hinger inne jraafsjtee. Heë zitst inee jedoekt. Sjwees óp ziene vuurkop. Jraad hoeët e sjtimme. Ze koame kótterbij. Doe jong de tuut. Vóssjritte klónke. Ze sjneurete voet. Inne sjtee bij d’r Anton van ’t hats. Nit vuur lang. Va wied huet e vliejere kótterbij kome. Wat zal e doeë? Voetsjneure noa heem? Doa is noen doch jinne óppen sjtroas. Óch de tsoldate nit. Mar wen doa jesjaose weëd, kan heë jetróffe weëde. D’r Anton maat ziech zoeë kling wie meuglieg. ’t Weëd al lanksaam duuuster. ’t Afweergeschut vingt aa tse sjisse. De vliejere vleie hoeëg uvver. Wen ze wied voet zunt, sjpringt heë óp. Heë waad nit óp ’t tseeche ‘zicher’. Noen is jinne óppen sjtroas. D’r Anton sjneurt durch de poats van d’r kirkhof. Langs ’t kloeëster is ing sjtroas. An de uvverzie woeënt heë. Oane tse kieke sjtikt heë de sjtroas uvver. ’t Pöats-je neëver ’t hoes sjteet óp. In d’r jaad is inne sjtaal. Doa verburgt heë ziech hinger inne sjtabel kiste.

In d’r kelder is ’t sjtil. ’t Joke en ’t Fien sjloffe in ’t bed.
‘Iech dink dat vier dis naat besser in d’r kelder kanne blieve. De kinger sjloffe noen lekker.’
D’r pap sjteet óp.
‘Doe has reët. Weë wees, jeet dis naat nog ing kier de tuut.’
Hinger de mat hure ze d’r Hupie kriesje. De mam wiest noa de noaberlu.
‘Erm keëltje. Dat ze mörje mar mit hem noa ’t sjpetaal junt.’
D’r pap jeet óp ’t sjtrue zitse.
‘Wen d’r dokter versjtendieg is, zal heë dat óch doeë.’

Deel 9 – Bonne

De janse naat hat nog nit ’t tseeche ‘zicher’ jeklónke. Aaf en tsouw hure ze vliejere. Mar die zunt wied voet. ’t Afweergeschut sjwiegt. Teëje d’r mörje jieët de tuut ’t tseeche ‘zicher’. ’t Joke en ’t Fien hant jód jesjloffe. Ze sjpringe oes ’t bed. De mam sjteet bij ’t laoch. Mit ing hank hilt d’r pap de mat umhoeëg. De noabervrauw hat d’r Hupie in heur erm. Heë kriesjt tsaart.
‘D’r Fred is noa d’r dokter,’ zeët ze. ‘Dat is nit mieë um oes tse haode.’
De mam keurt d’r Hupie uvver ’t köpje.
‘Erm keëltje doch. Has te zoeng pieng?’
Da hure ze sjritte óp de trap. D’r noaberman kunt d’r kelder eri.
‘D’r dokter kunt ezoeë.’
De noabervrauw jeet mit d’r Hupie eróp. Óppen sjtroas sjtópt inne auto. D’r dokter is al doa. De mam en d’r pap junt mit de kinger noa de kuche. Wen ze veëdieg zunt mit ziech tse waesje klinkt de duursjel. D’r pap maat de duur óp. ’t Is d’r noaberman.
‘D’r Hupie jeet noa ’t sjpetaal.’
De mam sjteet hinger d’r pap in d’r jank.
‘Los ’t Wies en ’t Frens-je mar noa ós kome.’
Dat vinge ’t Joke en ’t Fien sjun. Da kanne ze tsezame sjpieële. Mar noen is ’t doch angesj. Hön breursje is zoeë krank. Sjtil zitse ze an d’r kuchedusj. ’t Wies hilt zieng póp óp d’r sjoeës vas. D’r pap deed ziech d’r jas aa. Heë sjtikt ziech ’t pak bóttramme en d’r blaech mit kaffieë i zieng taesj.
‘Ier iech noa de koel jon, loof iech effe langs d’r kirkhof van ’t kloeëster. Kieke of d’r Anton nog doa zitst.’
‘Kiek mar jód oes, dat jinne diech ziet.’
‘Maach diech jing zörg. ’t Is nog vrug. Doa zunt nit vöal lu óppen sjtroas.’
D’r pap leuft mit jroeëse sjritte uvver de sjtroas noa ’t kloeëster. Heë deed jraad of e noa ’t kloeëster jeet. Neëver d’r kirkhof sjteet inne jroeëse boom. Doa jeet heë hinger sjtoa.
‘Anton, Anton,’ fluustert heë hel.
Heë kriet jee antwoad. Effe waad heë en jeet da noa zie hoes. Heë sjelt aa. Lang broecht e nit tse wade. De duur jeet e bis-je óp.
‘Is d’r Anton doa?’
Doa klinkt ing sjtim.
‘Heë is zicher.’
De duur jeet werm tsouw. D’r pap leuft noa de koel.
Heem ruumt de mam d’r dusj aaf. Da bringt ze de kinger noa de sjoeël. Ze vertselt an de juffrauw, dat ’t breurs-je van ’t Wies en ’t Frens-je in ’t sjpetaal likt. De juffrauw lekt heur erm uvver de sjouwere van de kinger.
‘Koom mar mit miech mit. Uur darft hu vuuraa zitse. Kótbij miech.’
De mam jeet werm noa heem. Inne man kunt neëver heur lofe. Heë hat d’r kraag van d’r jas umhoeëg en inne hód óp.
‘Kiek miech nit aa, mevrauw. En vroag nit weë iech bin. Iech han ing enveloppe bij uuch heem in de brivvebus jeduid mit bonne um aese tse kanne jelde. Dat is vuur lu mit kling kinger. Zoeë kanne ze jet extra’s krieje.’
Da drieënt d’r man ziech um. De mam durft nit tse kieke. Ze kriet jing kans um ziech tse bedanke. Die bonne kan ze jód broeche. Jidderinne kriet bonne. Die has te nuedieg um aese tse kanne jelde. Want doa is nit vöal aese. ’t Weëd verdeeld. Dat dunt ze mit bonne. Mar döks is ’t tse winnieg. Zicher mit kinger. Zoeë kan ze mieë broeëd jelde. En bótter. Misjien óch nog vleesj.

Deel 10 – D’r Hupie

Flot leuft de mam noa heem. In de brivvebus likt de enveloppe mit de bonnne. Ze maat de enveloppe óp. De bonne duit ze teëje ziech aa.
‘Danke, jouwe man,’ ruft ze.
Heur sjtim klinkt hel durch d’r jank. Da jeet de sjel. De mam sjwiegt. Vuurzichtieg deed ze de duur e bis-je óp. ’t Is d’r noaberman. Heë hat leed. Dat is tse zieë.
‘Is ’t nit jód mit d’r Hupie?’
Heë sjud d’r kop.
‘Zieng dermpjer wirke nit mieë. D’r dokter kan hem alling jet teëje de pieng jeëve.’
Da drieënt heë ziech um.
Noa sjoeël zitse de kinger rónk d’r kuchedusj. De mam hat ing keëts aajesjtaoche. Ze beëne vuur d’r Hupie. Dizze middieg broeche ze nit noa jen sjoeël tse joa. Óch de juffrauw zal in de klas beëne. Wen d’r pap heem kunt va zie werk, kome óch de noaberlu oes ’t sjpetaal. De noabervrauw kriesjt. Ze vilt bij de mam in de erm. De oge van d’r noaberman zunt roeë durchlofe. Heë duit ’t Frens-je en ’t Wies teëje ziech aa. Ze kriesje. Óch de mam kriesjt. ’t Joke en ’t Fien pakke heur bij d’r rok vas.
‘D’r Hupie is e sjun engeltje in d’r himmel,’ fluustert d’r noaberman.
Deë oavend jeet de tuut nit. De kinger sjloffe in hön eje bed. De mam hat nit mieë draa jedaat um d’r pap tse vertselle van de bonne. Heë ziet ze óp de kas ligke.
‘Va wem hant vier die kraeje?’
‘Iech wees ’t nit. Doa koam inne man neëver miech lofe, wie iech van jen sjoeël tseruk koam. Iech dórf hem nit aakieke. Heë zaat dat de bonne in de brivvebus zouwe ligke. Ze zunt vuur lu mit kling kinger.’
‘Dat is inne oes ’t verzets. Die sjteële bonne of vervalsje ze. Vuur lu die ’t hel nuedieg hant.’
Mar vroeë is de mam nit mieë. Doa is zoeëvöal verdris.
Drei daag sjpieëder is de bejrebnis van d’r Hupie. D’r pastoer dreëgt in de kirch ing Engelemaes óp. D’r Hupie likt in e wies kis-je. Noa de maes junt ze noa d’r kirkhof. Manslu oes de noabersjaf drage ’t kis-je. Lanksaam losse ze ’t kis-je an koade in ’t jraaf zakke. Tswai manslu sjuppe de koel tsouw. De kinger legke blomme óp ’t jraaf. Da jeet de tuut. D’r noaberman kneit neer bij ’t jraaf. Heë maat e kruuts-tseeche. De naobervrauw pakt hem bij ziene erm. Ze kriesjt.
‘Koom Fred. Vier mósse joa.’
De vliejere kome kótterbij. De lu sjneure uvver de sjtroas. Ier ’t afweergeschut de ieëtsjte jranate aafsjuust, zunt ze heem. De mat vuur ’t laoch is umhoeëg jerold. De noabervrauw en noaberman zitse óp ’t bed. ’t Wies en ’t Frens-je bij hön óp d’r sjoeës. Ze kieke sjwiejend vuur ziech oes. Zoeë zitse ze ing janse tsiet. Óch wen de tuut ’t tseeche ‘zicher’ jieët. De mam sjtikt heur hank durch ’t laoch.
‘Koom, vier junt boave kaffieë drinke.’
Tsezame zitse ze rónk d’r kuchedusj. De mam hat broeëd jesjmierd mit roombótter. Die hat ze mit de bonne van d’r man jejole. ’t Bildjse van d’r Hupie sjteet óp de kas. Ing keëts brent d’rneëver.
‘Sjlof jód, Hupie,’ fluustert de naobervrauw.
‘Sjlof jód,’ flustere ze allenäu.

Deel 11 – Evacuatie

Ummer dökser zitse ze in d’r kelder. Óch uvver daag. An duur sjpieële kan bauw nit mieë. Noa jen sjoeël zunt ze al ing janse waech nit mieë jeweë. Wen de tuut ’t tseeche ‘zicher’ jieët, jeet de mam noa ’t jejsef um aese tse jelde. Mar dat mós ze flot doeë. Angesj is ze vuur ’t tseeche ‘ ónzicher’ nit heem. D’r pap hat óp d’r radio jehoeëd, dat ’t bevrijdingsleger kótterbij kunt.
”t Zal nit lang mieë doere, da weëde vier bevrijd,’ zeët heë. ‘Da is deë rót krig verbij.’
‘Losse vier hoffe,’ zuet de mam. ‘Ummer in deë kelder. ’t Hingt miech de keël oes.’
D’r noaberman sjteet bij ’t laoch in de moer.
‘Iech han jraad mit deë polies jesjpraoche. Doe wits wal d’r De Vries. Deë doa hinge óp d’r ek woeënt. Heë zeët, dat vier binnekóts e berich krient um tse evacuere. Vier mósse voet. Hei bij ós weëd flinke jesjaose, wen ’t bevrijdingsleger kunt. Ze hant aafjesjpraoche, dat de lu voet darve joa, ier d’r jewalt aavingt.’
‘Wienieë,’ vroagt d’r pap.
‘Heë daat mörjevrug. Mar dat hure vier nog wal.’
‘Da kanne vier ’t betste noen al jet kleier ipakke,’ zeët de mam.
D’r pap kiekt bezörgd noa de mam.
‘Iech blief ’t lifste hei. Ós hoes alling hinger losse. Doa han iech jinne zin i.’
‘Dat jeet doch nit. Vier hant diech nuedieg. Vier kanne doch nit alling voet. Woa mósse vier hin?’
’t Fien pakt d’r pap bij de hank.
‘Papa mós mit ós mit.’
D’r noaberman kunt kótterbij.
‘Ós leëve is wiechtiejer dan ’t hoes. Vier junt tsezame voet. Wen d’r krig verbij is, zient vier wal wat mit ós hoezer passeerd is.’
De naat is ’t ruiiejer dan angesj. Doa weëd nit mieë jesjaose. ’t Mörjens vieët inne geluidswaan durch de sjtroase. Ing sjtim klinkt hel en duudlieg.
‘Alle burjere mósse de sjtad verlosse. Nim alling ’t hoeëgnuedieje mit.’
In d’r jank sjtunt taesje mit kleier veëdieg. De mam trukt ’t Joke en ’t Fien zoeëvöal meuglieg kleier aa. Tswai bóksens, triekoots en jaes uvveree. D’r pap pakt de fiets
hinger d’r sjtal. Doa hange ze de taesje aa. Óch d’r noaberman pakt de fiets. Tsezame junt ze voet. ’t Joke en ’t Frens-je zitse hinger óp de fietse. De mam kiekt nog ins um noa ’t hoes. Ze veëgt ing troan aaf. Óp d’r ek van de sjtroas sjteet d’r polies De Vries. Heë wiest wat vuur zie oes ze mósse lofe. Doa kome ummer mieë lu. ’t Weëd ing lang rij. Lu mit kare, kingerweëns, fietse. Voljepakt mit taesje kóffere. Doa weëd nit veul jezaad. Ze hant floep. Wat sjteet hön tse wade? ’t Fien en ’t Wies lofe bij hön mamme an de hank. Noa mieë dan ing sjtond lofe, bliet de mam sjtoa.
‘Zalle vier nit effe raeste? Vier hant al zoeë lang jelofe.’
D’r pap wiest noa e muursje langs d’r waeg.
‘Doa hinge kanne vier effe zitse.’
’t Fien en ’t Wies zunt vroeë. Hön vus dunt pieng. D’r pap jieët de kinger e sjluuks-je wasser oes de drinkflesj. D’r noaberman hat eppel i zieng taesj. Mit e taesjemets sjniet heë ze durch. Zoeë kriet jidderinne ing helf. Mit sjmaach biese ze in d’r appel.

Deel 12 – D’r kingerwaan

Plötslieg hure ze inne helle sjlaag. Hinger hön zient ze sjwaam ópsjtieje.
‘Doa weëd óp ós jesjaose,’ keëkt inne.
De lu valle óppen eëd. Zoeë blieve ze ing tsiet ligke. Mar doa weëd nit mieë jesjaose. De kinger ligke mit hön eldere hinger de moer. Ze sjpringe óp.
‘Flot,’ ruft d’r noaberman.
Ze veule de muiiegheet nit mieë. Inne man  óp inne fiets vieët verbij.
‘Doa zunt doeë jevalle.’
De angs weëd jroeëser. Mar wie lang haode ze ’t vol. Vuur hön leuft inne man en ing vrauw. Ze duie inne kingerwaan. Wen ze langs hön lofe, bliet d’r noaberman sjtoa.
‘Anton! Bis doe ’t?’
D’r man kiekt óp. Noen zient ze ’t jód. D’r Anton mit zieng vrauw.
‘Uur hat inne kingerwaan bij uuch?’
D’r Anton knikt.
‘Joa.’
‘Wat hat uur allenäu mitjenoame?’
De vrauw kiekt engslieg noa d’r noaberman.
‘Kiek ins jód.’
D’r noaberman beugt ziech vuuruvver. En kunt zofort werm reët.
‘E kink? Hat uur e kink?’
Doa lofe lu verbij. D’r Anton is bang dat ’t inne huet. Heë fluustert.
‘Tswai mond jeleie koam bij ós inne jroep Jude langs. Ze woeëde durch de tsoldate mitjenoame. Iech koam jraad bij ós heem aalofe. Ing vrauw duiet inne baby i mieng heng. ’t Woar jewikkeld in e deks-je. ‘Zörg jód vuur hem,’ fluusteret ze. De tsoldate hant ’t nit jezieë. Flot bin iech d’rmit eri jesjneurd. Vier hant ’t versjtaoche in ’t sjloftsimmer. Hinger de kleierkas hant vier e bedje óp de eëd jemaat.’
De noabervrauw sjleet ing hank vuur d’r mónk.
‘Jeluklieg is dat kink jered.’
‘Dat vool nit ummer mit. Vuural wen ’t kinke kriesjet. Vier woare bang dat ’t inne zouw hure. Vuur de vinster hant vier ing matrats jezatsd. En de dure jód tsouw.’
‘Doarum maachet iech de duur mar efffe óp, wie-ts te koams vroage of ’t jód jong mit d’r Anton,’ zeët de vrauw van d’r Anton teëje d’r pap.
D’r pap knikt.
‘Jut uur mit ós mit,’ zeët d’r Anton, ‘iech wees ing plaatsj woa vier hin kanne joa. Bij inne boerehof. Doa han iech e paar moal inne zak meël jehold.’
Wie wied ’t nog is, vroagt jinne. Ze lofe wieër. De vus dunt pieng. En d’r honger weëd jroeëser. Jeluklieg zient ze urjens in de velder inne boerehof ligke.
‘Doa is ’t,’ zuet d’r Anton. ‘Nog effe volhaode.’

Deel 13 – D’r boerehof

Zieng vrauw duit d’r kingerwaan alling. ’t Kink vingt aa tse kriesje. D’r Anton dreëgt afwesselend ’t Joke en ’t Wies óp ziene ruk. Wied voet hure ze inne hónk bletsje.
‘D’r hónk hat ós jehoeëd,’ zeët d’r Anton.
Wen ze kótterbij kome, zient ze bij de poats neëver d’r boerehof ing vrauw sjtoa. ’t Is de boerin. D’r Anton winkt noa heur.
‘Komt uur jans tse vós?’
D’r Anton zetst ’t Wies óppen eëd.
‘Jans tse vós. Vier moeëte voet. Krig.’
‘Iech wees ’t. Miene man hat al jezieë, dat doa vöal lu durch de velder lofete.’
‘Kanne vier e tsietsje hei bij uuch blieve?’
‘Natuurlieg, komt flot eri.’
In de kuche sjmiert de boerin dikke bóttramme. ’t Kinke kriet milch oes ing flesj. Óp d’r zölder weëde mit dekkens bedder jemaat. Doa sjloffe ze in ’t häu. D’r krig sjiengt wied voet tse zieë. Jing tuut. Jinne kelder. Jinne honger. Jing angs. Al hure ze nog wal e bis-je ’t sjisse.
De kinger kanne doa herlieg sjpieële. Ze darve bij d’r boer óp de kaar mit noa jen veld. Heë zetst ze óch wal ins óp d’r ruk van ’t peëd. D’r hónk sjneurt döks mit ze mit. D’r noaberman, d’r Anton en d’r pap wirke mit óp d’r boerehof. De vrauwlu helpe de boerin. ’t Kinke krieënt in d’r kingerwaan. En zitst óch wal ins bij de kinger óp d’r sjoeës. Noa mieë dan inne mond kunt inne man van ’t jemeendehoes vertselle, dat ze werm noa heem tseruk kanne joa. De kinger vinge ’t ejentlieg nit zoeë sjun. Ze hauwe zoeng herliege tsiet óp d’r boerehof. Mar de boerin beloaft ze, dat ze mit de zommervakans werm darve kome sjloffe in ’t häu. D’r boer bringt ze óp de boerekar tseruk noa heem. D’rzelfde waeg tseruk mar noen nit mui en jinne honger.
‘Iech bin benuid wie ’t heem oes ziet,’ zeët de mam.
‘Ós hoes is zoeë sjterk wie inne rots,’ laacht d’r pap.
In de sjtroas lofe honder rónk. Óp d’r ek sjteet e sjoaf. De vuurdure zunt ópjebraoche. Roete kapot. Jardienge danse eroes. Óp de sjtuup ligke sjtukker va daachpanne. I hoes sjtunt de kaste en sjaoser óp. Ing vaas likt jebraoche óppen eëd.
‘Ze hant natuurlieg jet va weëd jezoeët. Jeluklieg hant vier dat nit,’ zeët d’r pap.
De mam pakt hem bij d’r erm.
‘Vier hant ós, dat is vöal weëd.’
‘Joa, en vier zunt sjterker dan d’r krig. Koom vier junt de vaan oessjtaeche.’
Daaglang wappert de vaan an d’r vuurjieëvel van ’t hoes. D’r pap en d’r noaberman zetse nui roete i. Óch ’t daach weëd werm jemaat. D’r Anton hat nog jet panne i ziene sjtal. Heë bringt ze mit ing kaar. ’t Laoch in d’r kelder erinnert hön an d’r krig. Doarum weëd ’t tsouwjemoerd durch d’r Frings. Ier ze werm noa jen sjoeël kanne joa, doert nog effe. In de klaslokale woeëne tsoldate. De kinger vinge ’t jaar nit sjlim. Ze sjpieële óppen sjtroas. Oane tuut. En van de tsoldate, die noen doa zunt krient ze sjnuuts. ’t Oavends darve ze jet langer ópblieve. Doa is moeziek óppen sjtroas. De lu danse. D’r krig is verbij.